Лекция. Гендер ұҒымы жайлы түсінік. Тілдің гендерлік жіктелімі: МӘдени-әлеуметтік, тілдік-әлеуметтік мәНІ



жүктеу 194,62 Kb.
бет22/49
Дата01.04.2022
өлшемі194,62 Kb.
#37984
түріЛекция
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   49
genderlik lingvistika darister

теңестіру метафорасы, шынайы еркек пен әйел бейнесін қалыптастыруда теңестірілетін табиғи болмыстан берілген белсенділік/әлсіздік, интеллект/эмоция, т.б. ерекшеліктер.

  • бейнелі метафора, жынысқа тікелей қатысы жоқ, әр түрлі сипаттағы нысандар үшін қолданылады. Мысалы, еркектік ерен ерлік, әйелдік сұлулықтуралы жиі айтылады, ал кейбір тарихи-философиялық еңбектерде неміс ұлтының еркектік мінезі, орыс халқының әйелдік қасиеті жайында сөз қозғалады [Кириллина 1999, 93 б.].

    Мұндай жағдайларда еркектік, әйелдік қасиеттердің жыныс өкілдеріне тікелей қатысы жоқ. Бұл жердегі әңгіме еркектік пен әйелдік ұғымдарының жыныс өкілдеріне ортақ, жалпы, кешенді белгілерінің бірігуі, олардың жиынтығы негізінде болып отыр. Еркектік бастау форманың, идеяның, белсенділіктің, ұсыныс-бастаманың, биліктің, жауапкершіліктің, мәдениеттің, тұлғаның (тұлға болудың), зерденің, абстрактілік ойлаудың, сана мен ақылдың, әділдіктің бастамасы ретінде түсіндіріледі. Ал әйелдік бастау материяның, әлсіздіктің, бағынушылықтың, табиғаттың, ұрықтанудың, сезімнің, санадан тыс болудың (бейсаналылықтың), нақты ойлаудың, қайырымдылықтың бастамасы деп ұғынылады. Бұл белгілерді еркек пен әйелге тән қасиеттер ретінде түсіндіру философия үшін де, жалпы бұқаралық таным үшін де қалыптасқан түсінік болып табылады.

    Жалпы алғанда, сөздің метафоралық мағынасы оның «тура мағынасынан» туындамайды, керісінше, соған сәйкес келетін тұжырымдық құрылымдардан, яғни белгілі бір тұжырымдық ақпараттардың көмегімен жинақталған фрейм мен сценарийлерден туындайды. Қай кезеңде болса да, еркектік пен әйелдік ұғымдарының дихотомиялық қарама-қарсылығы және олардың иерархиялы құрылылуы, философиялық ойлар мен тұжырымдарға тән болып келді. Олардың бірқатары аталған ұғымдар арасындағы қарама-қарсы айырмашылықтары табиғи, субстанционалды, экзистенциалды қасиеттер ретінде қарастырды. Ал кейінгі зерттеулерде олар акциденталды, кездейсоқтық қасиеттер деп танылды. [Рябов 2002, 39б.].

    Көптеген тілдерде еркек пен әйел тегінің морфологиялық және лексикалық белгісінің (маркерінің) болуы, жансыз заттарды еркектік пен әйелдік тұрғыдан ұғыну, сондай-ақ түрлі мәдениетке тән еркек пен әйел бастауына қатысты дүниетанымды қозғаушы негізгі күштердің өзара байланысты болуы оларды концептілік алғашқы бейне (архетип) ретінде қарастыруға мүмкіндік береді.



    жүктеу 194,62 Kb.

    Достарыңызбен бөлісу:
  • 1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   49




    ©g.engime.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет
    рсетілетін қызмет
    халықаралық қаржы
    Астана халықаралық
    қызмет регламенті
    бекіту туралы
    туралы ережені
    орталығы туралы
    субсидиялау мемлекеттік
    кеңес туралы
    ніндегі кеңес
    орталығын басқару
    қаржы орталығын
    қаржы орталығы
    құрамын бекіту
    неркәсіптік кешен
    міндетті құпия
    болуына ерікті
    тексерілу мемлекеттік
    медициналық тексерілу
    құпия медициналық
    ерікті анонимді
    Бастауыш тәлім
    қатысуға жолдамалар
    қызметшілері арасындағы
    академиялық демалыс
    алушыларға академиялық
    білім алушыларға
    ұйымдарында білім
    туралы хабарландыру
    конкурс туралы
    мемлекеттік қызметшілері
    мемлекеттік әкімшілік
    органдардың мемлекеттік
    мемлекеттік органдардың
    барлық мемлекеттік
    арналған барлық
    орналасуға арналған
    лауазымына орналасуға
    әкімшілік лауазымына
    инфекцияның болуына
    жәрдемдесудің белсенді
    шараларына қатысуға
    саласындағы дайындаушы
    ленген қосылған
    шегінде бюджетке
    салығы шегінде
    есептелген қосылған
    ұйымдарға есептелген
    дайындаушы ұйымдарға
    кешен саласындағы
    сомасын субсидиялау