Зертханалық жұмыс № 1. Database Desktop - пен жұмыс, деректер

1 Зертханалық жұмыс № 1. Database Desktop - пен жұмыс, деректер 

қорларының бүркеме атауларын (псевдоним) құру 

 

Жұмыс мақсаты: 

1) Database Desktop утилитасымен жұмыс. 

2) Database  Desktop  көмегімен  кестелерді  құру  және  редакциялау 

процессін оқып білу.  

 

Жалпы ақпарат 

 

Database Desktop. 

Database  Desktop  –  Delphi-мен  бірге  ұсынылатын  утилита.  Ол  локалді 

деректер қорларының әр түрлі форматты кестелермен  – Paradox және dBase, 

сонымен  қатар  InterBase  SQL-серверлі  деректер  қорлары,  Oracle,  Informix, 

Sybase  (SQL  Links  қолданып)  –  интерактивті  жұмыс  жасау  үшін  беріледі. 

Утилитаның орындалатын файлы DBD32.EXE деп аталады. Database Desktop 

орындау үшін оның иконкасына екі рет басу қажет [1]. 

 

Database Desktop іске қосу: 

1)  Delphi-ді қосу. 

2)  Delphi мәзірінде Tools бөлімін таңдау.  

3)  Пайда болған тізімде Database Desktop жолын таңдау. 

4)  Пуск батырмасын басу. 

5)  Бас мәзірден Программы жолын таңдау.  

6)  Пайда болған тізімнен Delphi 7 жолын таңдау. 

7)  Келесі тізімде Database Desktop жолын таңдау. 

8)  Database Desktop ашылғаннан кейін экранда терезе пайда болады (1 

сурет). 

 

 

1 сурет – Database Desktop терезесі 

 

Database Desktop-те кесте құру: 

Database Desktop бағдарламасын қосу; 

Пайда болған терезеде: File►New►Table таңдау (2 сурет). 

 

2 сурет – Database Desktopтерезесі 

 

Кесте  форматы  ретінде  Paradox  таңдаймыз.  Осыдан  кейін  кесте  құру 

терезесі  пайда  болады.  Оның  ішінде  кесте  өрістерін  (бағандарын)  және 

олардың типтерін анықтауға болады (3 сурет) [1]. 

 

 

3 сурет – Paradox кестесін құру 

 

Терезені  ашқаннан  кейін  бірден  оның  оң  жағында  Table  properties 

тізімінде  Validity  Chekcs  пункті  таңдалған.  Ол  өрістер  (бағандар)  құрамын 

бақылауға мүмкіндік береді. Required Fields жалаушасы көмегімен жаңа жазу 

енгізгенде  міндетті  түрде  өрісті  толтыруды  талап  етуге  болады.  Сонымен 

қатар  Minimum  Value  және  Maximum  Value  жолдарында  сандық  өрістің 

минималды  және  максималды  мәнін  бақылауға  болады.  Default  Value 

жолында өрістің бірден қабылданған (по умолчанию) мәнін көрсетуге болады 

–  жаңа  жазу  енгізген  кезде  мән  бұл  өріске  BDE  орнатады.  Picture  жолы 

көмегімен  өріс  мәнін  автоматты  форматтау  үлгісін  (шаблонын)  беруге 

болады.  Мысалы,  егер  (###)###-####  үлгісі  берілсе  және  өріске  9054005647 

жолы енгізілсе, ол автоматты түрде (905)400-5647 түріне келтіріледі.  

Батырмалар: 

1) Borrow… – кесте құрылымын басқа кестеден көшіруді іске асырады;   

2) Save as… – кесте құрылымындағы өзгерістерді сақтайды; 

3) Cancel – сақтаусыз шығып кету;  

4) Help – анықтаманы шақыру. 

Кесте  құрылымын  анықтау  үшін  бұл  терезеде  келесі  графаларды 

толтыру қажет: 

1) Field Name – Өріс атауы.  

2) Type – Өріс типі. Тышқанның оң жақ батырмасн басу немесе аралық 

(пробел) клавишін басу арқылы мүмкін болатын типтер тізімін шақырады. 

3) Size  -  Өлшем.  Өріс  өлшемін  анықтайды.  Өрістер  типтерінің 

барлығында  бірдей  өлшемдер  бола  бермейді.  Типтердің  көпшілігінде 

өзгертілмейтін  стандартты  өлшемдер  болады.  Негізінен  өлшемдер  (Alpha), 

бинарлы (Binary) және тағы басқа жолдық типтерде өзгереді. 

4) Key  –  Кілт.  Тышқан  батырмасын  екі  рет  басу  кілттік  өрісті 

анықтайды. Тек қана бірінші өрістер (баған) кілттік бола алады. Екінші өріс 

(баған) біріншімен бірге ғана кілттік бола алады [2]. 

 

1 кесте – Paradox форматындағы өрістер типтері 

Alpha 

1-255 байт ұзындықты жол, кез келген  басылып енгізілетін 

символдардан тұрады 

Number 

8  байт  ұзындықты  сандық  өріс,  мәні  оң  немесе  теріс  бола 

алады.  Сандар  диапазоны  –  15  орынды  сандармен  10-308 

бастап 10308 дейін  

$ (Money) 

Сандық  өріс,  мәні  оң  немесе  теріс  бола  алады.  Бірден 

қабылданған  (по  умолчанию),  ондық  нүктені  және  қаржы 

белгісін бейнелеу үшін форматталған болып келеді  

Short 

2 байт ұзындықты сандық өріс, -32768-дан 32767-ға дейінгі 

диапазондағы тек қана бүтін сандардан тұра алады  

Long Integer  4 

байт  ұзындықты  сандық  өріс,  -2147483648-дан 

2147483648-ға  дейінгі  диапазондағы  бүтін  сандардан  тұра 

алады 

# (BCD) 

сандық  өріс,  BCD  (Binary  Coded  Decimal)  форматындағы 

деректерден 

құралады. 

Басқа 

сандық 

форматтарға 

қарағанда  есептеу  жылдамдығы  сәл  азырақ,  дегенмен 

нақтылығы әлде қайда жоғары. Ондық нүктеден кейін  0-32 

цифрлардан тұра алады 

Date 

4  байт  ұзындықты күнтізбе  өрісі,  біздің  дәуірімізге  дейінгі 

9999 жылдың 1 қаңтарнан бастап – біздің дәуіріміздің 9999 

жылының  31  желтоқсанына  дейінгі  күндерден  құрыла 

алады.  Толы  жылдарды  (високосные  года)  дұрыс  өңдейді 

және  күндердің  дұрыстығын  тексеретін  кірістірілген 

механизмі бар 

Time 

4  байт  ұзындықты  уақыт  өрісі,  түн  жарымынан  бастап 

миллисекундтармен  берілген  уақыттан  құрылған  және  24 

сағатпен шектелген 

@ 

(Timestamp) 

8 байт ұзындықты жалпыланған күнтізбе өрісі – күндерден 

және уақыттан құрылған 

Memo 

Қосынды  ұзындығы  255  байттан  асатын  символдарды 

сақтауға  арналған  өріс.  Кез  келген  ұзындыққа  ие  бола 

алады.  Бірақ,  кестені  құру  кезінде  көрсетілетін  өлшем 

кестеде  сақталатын  символдар  санын  білдіреді  (1-240)  – 

қалған  символдар  .MB  кеңейтуі  бар  бөлек  файлда 

сақталады 

Formatted 

Memo 

Memo-ға  ұқсас  өріс,  мәтін  шрифтін  беру  мүмкіндігі 

қосылған.  Сонымен  қатар  кез  келген  өлшемді  бола  алады. 

Бұл  жағдайда,  кестені  құру  кезінде  көрсетілетін  өлшем 

кестеде  сақталатын  символдар  санын  білдіреді  (1-240)  – 

қалған  символдар  «.MB»  кеңейтуі  бар  бөлек  файлда 

сақталады. Бірақ, стандартты қамсыздандырудағы Delphi-де 

Formatted  Memo  өрістерімен  жұмыс  жасау  мүмкіндіктері 

жоқ 

Graphic 

Графикалық  ақпаратты  өріс.  Кез  келген  өлшемді  бола 

алады.  Өлшем  мәні  Formatted  Memo-дағы  тәрізді.  Database 

Desktop  Graphic  типті  өрістер  құрай  алады,  бірақ  оларды 

толтыру тек қана қосымшаларда іске асырылады 

OLE 

OLE-деректерінен  құрылған  өріс  (Object  Linking  and 

Embedding)  –  бейнелер,  дыбыс,  видео,  документтер  – 

өздерінің  өңделуі  үшін  өздерін  құрған  қосымшаларды 

шақырады.  Кез  келген  өлшемді  бола  алады.  Өлшем  мәні 

Formatted  Memo-дағы  тәрізді.  Database  Desktop  OLE  типті 

өрістер  құрай  алады,  бірақ  оларды  толтыру  тек  қана 

қосымшаларда  іске  асырылады.  Delphi  “турасынан”  OLE-

өрістерімен  жұмыс  жасай  алмайды,  бірақ  бұл  ағындарды 

қолдану жолымен жеңіл іске асырылады 

Logical 

1 байт ұзындықты өріс, тек қана екі мән қабылдай алады – 

T  (true,  ақиқат)  немесе  F  (false,  жалған).  Бас  әріптер  және 

кіші әріптер рұқсат етіледі 

+ 

(Autoincrem

ent) 

4 

байт 

ұзындықты 

өріс, 

long 

integer 

типті 

редакцияланбайтын  (read-only)  мәннен  құралған.  Бұл 

өрістің  мәні  автоматты  түрде  (1-ден  бастап)  1  мәнді 

қадаммен  ұлғаяды  –  бұл  бірегей  жазу  идентификаторын 

құру  үшін  өте  ыңғайлы  (жазудың  физикалық  нөмірі  оның 

идентификаторы  бола  алмайды,  өйткені  Paradox-та  ондай