Коммерциялық емес акционерлік қоғам

 

9 сурет – Студенттер формасы 

 

Өрістер редакторы: 

Кестедегі  мәліметтерді  көрсетуді  басқару  үшін  арнайы  өрістер 

редакторы қолданылады – ол Editor Field. 

 

Editor Field шақыру үшін:  

1)  Table1 екі рет басу қажет.  

2)  Ашылған  терезеге  контексті  мәзірді  шақыру  және  Add  All  Field 

пунктін таңдау, егер қажет болса кестенің барлық өрістерін қосу.  

3)  Add Field жеке өрісті таңдау үшін (10 сурет).  

 

 

10 сурет – Add All Field пунктін таңдау 

 

Өрістер редакторының келесі қасиеттері бар: 

DisplayLabel – өріске ат береді; 

DisplayWidth  –  өріске  енгізілетін  символдар  санын  анықтау  (11  сурет) 

[5]. 

 

11 сурет – өрістер редакторының келесі қасиеттері 

 

Student.db кестесі өрістері үшін қасиеттер анықтайық: 

1)  Кесте  өрістері  редакторы  терезесінде  SFio  өрісін  таңдау  және  

объектілер инспекторының DisplayLabel қасиетінде SFio-ны ТАЖ-не өзгерту.  

2)  DisplayWidth қасиетін таңдау және өлшемін 35-ке өзгерту.  

3)  Сондай-ақ кестенің басқа өрістерінің қасиеттерін өзгерту.  

4)  Логикалық  типті  өрістер  үшін  DisplayValues  қасиетінде  True  және 

False мәндері үшін нұсқалар жазуға болады.  

5)  SSpec өрісінде осы қасиетте «Математика; Физика» жазу (аралықтар 

қалдырмай, «;» белгісімен бөліп). Суретте көрсетілгендей болады. 

6)  Егер  қажет  болса  кез  келген  өрісті  жасыруға  болады.  Ол  үшін  оны 

таңдап және объектілер инспекторының Visible қасиетінде false мәнін орнату 

қажет [4].      

 

Жасалған  әрекеттерден  кейін  DBGrid1  торы  келесі  түрге  келеді  (12 

сурет). 

 

 

12 сурет – DBGrid1 торы 

 

Мәліметтерді енгізу: 

ДҚ  кестелеріне  рұқсатты  ұйымдастыруға  арналған  компоненттер 

мәліметтер жиындарымен мүмкін болатын операциялар орындауға мүмкіндік 

береді:  жазуларды  қосу  немесе  өшіру,  олар  бойынша  қозғалу.  Бірақ  бұл 

жағдайда  ескеретін  жағдай  –  кез  келген  уақытта  нақты  әрекеттерді  орындау 

үшін  ағымдағы  деп  аталатын  бір-ақ  жазу  қолжетімді  болады.  Бұл 

зертханалық  жұмыста  Table  компонентінің  жиі  қолданылатын  әдістері 

қарастырылған [5].   

Table  компонентінің  рұқсат  ұйымдастыру  үшін  қолданылатын  негізгі 

әдістері: 

Append – кесте соңына жаңа жазу қосу. 

Delete – ағымдағы жолды өшіру. 

Edit  –  редакторлау  тәртіптемесіне  (режим)  өту.  Осыдан  кейін  өрістер 

мәнін өзгертуге болады.  

Insert – кестеге жаңа жол қою. 

Post – барлық өзгерістерді қабылдау. 

Refresh – мәліметтер туралы ақпаратты жаңарту.  

UpdateRecord – ағымдағы жазуды жаңарту. 

 

Құрылған қосымшаны ашу. 

Формада Additional палитрасынан SpeedButton үш компонентін орнату. 

Батырмалардың  біреуі  жазу  қосады,  екіншісі  жазудағы  мәліметтерді 

өзгертеді, үшіншісі – өшіреді. Оларды сәйкесінше атаймыз (13 сурет). 

 

 

13 сурет – SpeedButton үш компонентін орнату 

 

«Қосу (Добавить)» батырмасын басу арқылы шақырылатын жаңа форма 

құрамыз. Формада Edit 4 компоненттері, Win32 бетбелгісі бар DateTimePicker 

компоненті,  CheckBox  компоненті  және  RadioGroup  компоненті  орналасқан 

(14 сурет) [5]. 

 

 

14 сурет – жазуларды қосу 

 

Студенттер  формасында  «Қосу»  батырмасының  OnClick  оқиғасы 

үшін процедура мәтіні: 

procedure TForm1.SpeedButton1Click(Sender: TObject); 

begin 

 

Form2.ShowModal; //«Жазу қосу» формасын ашады 

      end; 

    

Жазу  қосу  формасында  «ОК»  батырмасының  OnClick  оқиғасы  үшін 

процедура мәтіні: 

procedure TForm2.Button1Click(Sender: TObject); 

begin 

     Form1.Table1.Insert; 

     Form1.Table1.FieldByName('SFio').Text:=Edit1.Text; 

     Form1.Table1.FieldByName('SOsn').Text:=Edit2.Text; 

     Form1.Table1.FieldByName('SNom').Text:=Edit3.Text; 

     Form1.Table1.FieldByName('SKurs').Text:=Edit4.Text; 

     

Form1.Table1.FieldByName('SData').AsDateTime:=DateTimePicker1.Date; 

     if CheckBox1.Checked then 

         Form1.Table1.FieldByName('SStip').Text:='иә' 

            else 

               Form1.Table1.FieldByName('SStip').Text:='жоқ'; 

     

 

//жалаушаға басқанда SStip өрісіне (Стипендия)    

                   //True мәні беріледі, кері жағдайда False мәні беріледі                      

     case RadioGroup1.ItemIndex of 

    0: Form1.Table1.FieldByName('SSpec').Text:='Математика'; 

    1: Form1.Table1.FieldByName('SSpec').Text:='Физика'; 

    end; 

    if form1.Table1.Modified 

        then form1.Table1.Post; 

    close;  

 

Түсіндірме: 

Form1.Table1.Insert  жолында  «Студенттер»  формасында  орналасқан, 

кестеге  жаңа  жол  қоюға  мүмкіндік  беретін  әдіс  шақырылады.  Бұл  әдіс 

шақырылмаса  ары  қарай  кестеге  жазуларды  қою  жұмысы  мүмкін  емес 

болады. 

Form1.Table1.FieldByName('SFio').Text:=Edit1.Text 

жазуының 

мағынасы  келесі:  Edit1-де  орналасқан  мәтін  батырманы  басу  кезінде 

«Студенттер»  формасындағы  кестенің  ТАЖ  мәтіндік  өрісінің  жаңа  жазуына 

орын  ауыстырылады.  Процедурадағы  қалған  жазулар  ұқсас  түрде  жұмыс 

жасайды.    if  form1.Table1.Modified  then  form1.Table1.Post  жазуы  кестедегі 

өзгерістерді сақтайды. Close – «Жазу қосу» формасын жабады. 

Cancel  батырмасын  басу  бойынша  шығу  іске  асырылады.  «Жазуды 

редакторлау» формасында дәл солай [5]. 

Студенттер  формасында  «Өшіру»  батырмасының  OnClick  оқиғасы 

үшін процедура мәтіні: 

procedure TForm1.SpeedButton3Click(Sender: TObject); 

begin 

   

Table1.Delete 

 

//кестедегі ағымдағы жазуды өшіреді 

     end; 

 

Мәліметтерді өңдеу. 

Ақпаратты  бейнелейтін  компоненттер  екі  категорияға  бөлінеді  –  ДҚ 

кестелерімен  байланыспаған  және  кестелермен  байланысқан  және  олармен 

мәлімет алмасатын. Бірінші категорияға Delphi-дің қарапайым компоненттері 

кіреді.  Екінші  категория  компоненттері  Data  Controls  бетінде  орналасқан. 

Олардың  көпшілігінің  қарапайым  компоненттер  арасында  ұқсастары  бар; 

негізгі  ерекшелік,  олар  ДҚ  сақталатын  мәліметтермен  жұмыс  жасай  алады. 

Бұл топқа, мәтіндік бір жолды ақпаратты енгізу үшін қолданылатын,  DBEdit 

компоненті қатысты.          

DBEdit  компоненті  кесте  өрісінен  ақпаратты  көруі  үшін  қасиеттерде 

келесіні көрсету қажет:   

DataSource – мәліметтер көзі; DataField – редакторлау үшін өріс. 

Өрістің  атын  өріс  редакторлау  терезесінен  тасу  барысында,  бұл 

компонент  алдын-ала  берілген  қасиеттермен  автоматты  түрде  пайда  болады 

[6].  

Жаңа форма құрамыз: жазуды редакторлау (15 сурет).