Кіріспе зерттеу тақырыбының өзектілігі

Алқа (Гур.: Маңғ., Есб.; Орал., Казт., Түрікм., Красн., Небид., Ашх., Таш.; Қарақ.) – құлып. Есікке алқа салып қой. Термелі

жүктеу 2,58 Mb. бет 6/61 Дата 12.04.2023 өлшемі 2,58 Mb. #42126 түрі Құрамы

Навигация по данной странице:

• Жорған //Жуырқан
• Көпшік 1.
• Ыдыс – аяққа байланысты айтылатын сөздер

Алқа (Гур.: Маңғ., Есб.; Орал., Казт., Түрікм., Красн., Небид., Ашх., Таш.; Қарақ.) – құлып. Есікке алқа салып қой. Термелі 1. (Қарақ) – қалың ақ мата. Термелі қолға көп түсе бермейді. 2. (Түрікм., Красн., Ашх., Небид., Таш.; Гур., Маңғ.) әйелдердің көбіне жаулық үшін пайдаланатын жұқа ақ мата. Енеме жаулықтың термелісін іздеп шықтым. Шилан (Ақт., Ойыл.; Орал., Жән., Орда., Казт.; Гур., Есб.; Түрікм.:Таш., Көнеүр., Тахта., Красн.; Маң.: Маңғ., Шевч.) - ақша салатын былғары қалта, әмиян. Қалтасынан алып шиланды, Аралады қарманын, Ақшаға алдым толтырып, Аямады барларын (Қашаған).Қарақалпақ тілінде бұл сөз шыжлан деген үлгіде айтылады. Жорған //Жуырқан (Түрікм.,Таш.; Қарақ.)– көрпе, көбіне жамылатын көрпе мағынасында қолданылады. Сен өз жорғаныңды жамылып жат. XIX ғасырдағы сөздіктерден де түркі тілдеріне тән екендігі айқын. Jорған – покрывало одеяло мағынасында койбол, түрік, азербайжан, қырым татарлары тілінде кездессе [10, 196-б.], алтай тілінде: Jорған- одеяло обчинное. Қазіргі кездегі сөздіктерде көптеген түркі тілдерінен табылады: ноғайша – ювыркан// юркан, құмықша- ювургьан, башқұртша – юрған, татарша- юрган, чуваш – юркан, якут – суорған [11, 75-б.], хакас – чорған, туба – чоорған, ұйғырлардың турфан говорында - іаткан [12, 116-б.], және т.б. Ежелден түркі тілдерінің байырғы сөзі екендігіне оның этимологиясына үңілсек те белгілі. М.Қашқари сөздігінде Jорға – орау (обертыват, наматыват). Қазіргі түркі тідерінің кейбіреулерінде «орау» , «қымтау» мағынасында «жорған» сөзімен тұлғалас түбірлер бар: Jорга - завернуть, закутать. Көпшік 1. (Маңғ., Арал., Түрікм.) – бір кісілік жастық. Балаларға көпшік тасташы. 2. (Қост., Жітік.,; Жезқ.,Ұлы.) – екі кісілік үлкен жастық. Бұрыштағы төсек үстінде қалың көпшік жатыр. Ыдыс – аяққа байланысты айтылатын сөздер жүктеу 2,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз