Кењес љкіметініњ орнауы

1932—1933жж. Қазақстандағы ашаршылық салдарынан адамдардың қырылуы мәселесі бойынша қазіргі деректану өте үлкен баға беріп отыр. Тарихшы-зерттеушілер мен демографтар жүргізген зерттеулер бойынша қазақ этносының қырғынға ұшыраған шығыны туралы арифметикалық жағынан әртүрлі деректер бар, соның ішіндегі жиі кездесетін деректер бойынша 1 млн. жуық адам қырғынға ұшыраған. Сан жағынан одан да жоғары сандарды көрсететін деректерде: яғни Марта Олкоттың “Фабрикация соцаильного прошлого: казахи Средней Азии” деген кітабында 2 млн. құрбан адам деп көрсетілген.

1926ж. бірінші халық санағы бойынша Қазақ АКСР аумағында жергілікті халықтың саны 3 млн. 628 мың болды. 12 жылдан кейінгі, яғни 1939ж. халық санағы бойынша жергілікті халық 1 млн. 321 мың адамға, немесе 36,7% кемігендігін көрсетеді. Тарихшы — демографтар бұл санның өзін өте төмен деп бағалап, факторлық талдау жасау қажеттігін айтады. 1930ж. ортасында жергілікті халықтың сандық құрамы тұрақты дәрежеде болуын, зерттеушілер республика шекарасынан тыс тұратын жергілікті халықты қосқанда 4 млн. 120 мыңға жуық адам болғанын көрсетеді.

Қазақстан халқының қасіретті жылдарда қырғынға ұшыраған көлемі 2 млн. жуық, немесе алғашқы көрсетілген санның 49% болғандығы анықталды. 20 млн. жергілікті халықтың өлімі 1000 адамға 25 адамнан келсе, 1931—1933 жылдары бұл жағдай 250 мың. Адам 17% көтерілген. Тарихшы-демографтар ашарлық қасіреті жылдары Республиканың жергілікті халқының 42%6 немесе 1 млн. 750мың адам құрбан болғандығын көрсетеді.