26
оқушылардың үлкен тобымен (кӛбіне пікірталас, топ болып әлдебір
мәселені талқылау барысында);
оқушылардың тобымен және халықпен (топ әлеуметтік сауалнама
жүргізеді);
кейбір техника түрлерімен (мысалға компьютермен).
Топтың сандық құрамы оқудың немесе ӛзара қарым-қатынастың
сапасын айқындамайды. «Ӛзара қарым-қатынас» әдісінің ерекшелігі-
оқушы ӛзгелермен араласу барысында ашыла түсетін болады.
Оқытудың интерактивті әдістерінің артықшылығы
тұлғаның қызығушылығын туғызады;
әрқайсысының оқу процесіне қатысу белсенділігін кеңейтеді;
әрбір тұлғаның сезіміне назар аударады;
оқу материалдарын тиімді меңгеруге бейімдейді;
тұлғаға кӛпжоспарлы әрекет етуге әсер етеді;
тұлғаның пікірлері мен қарым-қатынастарын қалыптастырады;
мінез-құлықтың ӛзгеруіне кӛмектеседі.
Интерактивті әдіс әр адамды білім алудың барлық кезеңдерінде
белсенді жағдайға қояды, білім алу үрдісін мәнді етеді. Қорыта айтқанда,
әр технологияны қолдану арқылы белгілі бір жетістіктерге жете аламыз.
Болашақ ұрпақтың жеке тұлға болып қалыптасуында білім беру жүйесін
ізгілендіру, инновациялық үрдісте тиімді қолдану қазіргі заман талабы.
Интербелсенді оқытудың негізгі қағидалары:
Орта қалыптастыру
Әрекет арқылы үйрету
Ӛмірмен байланыстыру
Ӛзінділікпен дербестікке баулу
Оқытудың инновациялық әдістерінің
классификациясы.
Жеке
Топтық
Ұжымдық
Триада
және
диада
Дербес
компьютерсіз
Компьютерлік
ойындар
Компьютерлік
бағдарламалар
негізінде
ұйымдастырылған жері бойынша
Аудиториялық
Аудиториялық
емес
жолсапарлы
Экскурсиялық
компьютерді қолдану принципі бойынша
қатысушы саны бойынша
27
Оқу ҥрдісінде келесі интербелсенді әдістер қолданылады:
Кейс-стади–ӛзбетінше ойлау қабілетін және шешім қабылдау
дағдыларын кӛрсетуге мүмкіндік беретін мәселелі сипаттағы сұрақтарды
топпен талдау.
Іскерлік, рӛлдік ойындар –студенттерге әртүрлі кәсіби рӛлдерде
сӛйлеуге және сабақты мәселелі жағдайды қалыптастыруға мүмкіндік
беретін оқыту әдісі.
Тестілеу–әртүрлі күрделіліктегі ӛзара байланысты тапсырмалар
жинағынан тұрады.
PBL (problembasedlearning–мәселеге-бейімдеп оқыту) әдісі -
қойылған мәселемен ӛзбетінше жұмыс істеунәтижесінде студент әртүрлі
пәндер бойынша компетенттілік құрылымдарын игеретін оқыту әдісі.
TBL (teambasedlearning–кішітоптардаоқыту) әдісі –студентте
топта жұмыс істеу дағдысын дамытуға мүмкіндік беретіноқытудың топтық
әдісі.
Топтық дискуссия әдісі студенттердікәсіби жағдайды талдауға,
мәселені
құру
дағдыларын
қалыптастыруды
үйретуге,
басқа
қатысушылармен қатынасқа түсу игеріміндамытуға, соныменқатар, әртүрлі
кәсіби мәселелер бойынша шешім қабылдау дағдыларын қалыптастыруға
бағытталған әңгімелесудің түрі.
Миға шабуыл әдісі –топтажұмыс істеудешығармашылық
белсенділігін
жігерлендіру
негізінде
студенттергеситуация
шешіміжауабының бірнешежолынайтуға мүмкіндік беретін, идеялармен
шешімдердіқабылдаудың оперативтіәдісі.
Тренинг(ағылш. «to train» - оқыту, жаттықтыру). Егер оқыту
интерактивті жүргізілсе, яғни ақпарат ала отырып түсініксіз сәттерді
талқылауға, сұрақ қоюға мүмкіндік алса берілген ақпаратты тез меңгереді
және алған білімдерін бекіте отырып, мінез-құлық дағдылары
қалыптасады.
Тренинг жүргізуге қойылатын талаптар:
• оқушылар бір-біріне бетпе-бет отыратындай етіп айналдыра
орындықтар қоюға мүмкіндігі бар кең бӛлме (бұл жағдайда еркін пікір
алмасуға, жаттығулар мен серігу кезеңдерін жүргізуге ыңғайлы болады.
Бір-біріне сенімділік артып, қызығушылық танытады, ынталы болады);
• тренингке қатысушылар саны 20-25 адамнан аспауы керек. «бұл
сенім атмосферасын туғызатын және барлық қатысушылардың назарын
тұрақты аударуға мүмкіндік беретін қатысушылар саны);
• бүкіл тренинг бойында достық кӛзқарастағы сенімді атмосфераны
жасау және қолдау;
• тренингке қатысушыларды марапаттап отыру және барлығының
оған қатысуын қадағалау;
• оқытушы-жаттықтырушы ӛз пікірін ұсынбай-ақ қатысушыларды
сабақтың мақсатын орындауға жетелеуі тиіс;
• оқытушы-жаттықтырушы әрбір жаттығудың уақыт шеңберін
сақтауы керек;
28
• тренингтің бірінші сабағында «танысу» жаттығуы ӛткізіледі және
«келісім» (топтық жұмыс ережесі) қабылданады;
• теориялық жадығат пен интерактивті жаттығулардың, серігудің
арасында сабақтастық болуы керек;
• кез-келген тренинг сабақ басталарда сол сабақтың мақсаты мен
міндеттері айтылады, ал соңында қортындыланады;
• кез-келген тренинг қандай мақсат қойылса да, әрдайым танысу мен
жұмыс ережесін жасаудан басталады.
Оқытудың интерактивті технологияларын оқу-тәрбие ҥдісінде
тиімді пайдалану
Ӛзбекстан Республикасы тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасуы орта
білім беру жүйесінің дамуымен тығыз байланысты. Қай халықтың, қай
ұлттың болсын толығып ӛсуіне, рухани әрі мәдени дамуына басты ықпал
жасайтын тірегі де, түп қазығыда – мектеп. Мектептердің білім деңгейін
кӛтеру және онда интерактивті құралдарды пайдалану арқылы оқу –
тәрбие процесін тиісті деңгейге кӛтеру, мектеп ұстаздарының,
басшыларының, педагогикалық ұжымның жүйелі басшылыққа алған
бағыты деп есептейміз. Интерактивті құралдарды қолдану негізінде
мектепте жаратылыстану бағытының пәндерін оқыту сапасын арттырып,
білім беруді ақпараттандыру жүйелі түрде іске асады деуге болады.
Заманымызға сай қазіргі қоғамды ақпараттандыруда педагогтардың
біліктілігін ақпараттық – коммуникациялық технологияны қолдану саласы
бойынша кӛтеру негізгі міндеттерінің біріне айналды. Солардың бірі білім
беруді ақпараттандыру барысында дидактикалық және оқыту құралы
болып компьютер саналады. Сондықтан кез – келген білім беру саласында
мультимедиалық электрондық оқыту құралдары барлық пәндерді оқытуға
пайдаланылады. ХХІ ғасыр – бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық
мәдениет дәуірі, айналадағы дүниеге, адамның денсаулығына, кәсіби
мәдениеттілігіне мұқият қарайтын дәуір.
Білім беру үрдісін ақпараттандыру-жаңа ақпараттық технологияларды
пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту
мақсаттарын жүзеге асыра отырып, оқу – тәрбие үрдісінің барлық
деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарлатуды кӛздейді. Біріккен
ұлттар ұйымының шешімімен «ХХІ ғасыр –ақпараттандыру ғасыры» деп
аталады. Ақпараттық қоғамның негізгі талабы – оқушыларға ақпараттық
білім негіздерін беру, логикалық – құрылымдық ойлау қабілеттерін
дамыту, ақпараттық технологияны ӛзіндік даму мен оны іске асыру құралы
ретінде пайдалану дағдыларын қалыптастырып, ақпараттық қоғамға
бейімдеу. Олай болса, ақпараттық бірліктердің білімге айналуы әлемнің
жүйелік – ақпараттық бейнесін оқушылардың шығармашылық қабілеттері
мен құндылық бағдарларын дамыту арқылы қалыптастыруды кӛздейтін,
адамның
дүниетанымының
құрамдас
бӛлігі
болып
табылатын
интеллектуалды дамуды қалыптастырудың бір жолы. Ақпараттық бірлікті
қалыптастыру: мектептің материалдық -техникалық базасына; ақпараттық
