Жобаның өзектілігі

жүктеу 0,56 Mb.

бет	14/14
Дата	14.07.2023
өлшемі	0,56 Mb.
	#43135

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14

жұмыс

Жұмыс кезеңі
Мазмұны
1	Проблеманы тұжырымдуз
2	Зерттеу тақырыбы мен нысанын анықтау
3	Гипотеза жасау
4	Негізгі анықтамаларды жазуз
5	Эксперименттік зерттеу жүргізу
6	Тапсырма мәтініне кем дегенде екі сұрақ қою
7	Қорытынды жасау

Тапсырманың әрбір дұрыс орындалған қадамы үшін 1 ұпай (ең көбі 7 ұпай) есептеледі. Оқушыларға 3 тапсырма ұсынылды, олардың орындалу уақыты 45 минутты құрады. Диагностикалық тапсырманың нәтижелері 4-кестеде келтірілген.

Кесте 4
Зерттеу дағдыларының қалыптасу деңгейі бойынша алғашқы диагностикасының нәтижелері

Дағдылар	Қалыптасу деңгейі
Дағдылар	In %	деңгей
Проблеманы анықтау	34,6	бастапқы
Пән мен нысанды таңдау	18,6	бастапқы
Гипотеза жасау	21,4	бастапқы
Ұғымдарды анықтау	23,4	бастапқы
Тәжірибе жасау	22,0	бастапқы
Сұрақтарды тұжырымдау	43,0	тұрақсыз
Қорытынды жасау	30,4	бастапқы

Алынған мәліметтерге сүйене отырып, барлық алынған дағдылар қалыптасудың бастапқы деңгейінде екенін және тек сұрақтарды тұжырымдау қабілеті тұрақсыз деңгейде екенін көруге болады. Себебі, химия сабақтарында мұғалімдер білімді қалыптастыруға көп көңіл бөледі, бірақ олар мен қарастырылып отырған жалпы білім беру дағдылары арасында мүмкін болатын байланыстарды орнатуды әрдайым қамтамасыз ете бермейді.

Педагогикалық эксперименттен кейін оқушылардың зерттеу дағдыларының қалыптасу деңгейін анықтау үшін біз қайта педагогикалық тәжірибе қойдық. Оқушыларға "Көмірсулар" тақырыбынан үш тапсырма ұсынылды, олардың орындалу уақыты 45 минутты құрайды. Диагностикалық тапсырманың нәтижелері 5-кестеде және 1-диаграммада көрсетілген.
Кесте 5
Зерттеу дағдыларының даму деңгейі қорытынды диагностиканың нәтижелері бойынша анықтау

Дағдылар	Қалыптасу деңгейі
Дағдылар	в in %	деңгей
Проблеманы анықтау	40,2	тұрақсыз
Пән мен нысанды таңдау	43,4	тұрақсыз
Гипотеза жасау	36,2	бастапқы
Ұғымдарды анықтау	42,4	тұрақсыз
Тәжірибе жасау	39,2	бастапқы
Сұрақтарды тұжырымдау	52,2	тұрақсыз
Қорытынды жасау	44,8	тұрақсыз

Диаграмма 3

Алғашқы және қорытынды диагностика нәтижелері бойынша зерттеу дағдыларының қалыптасу деңгейі

4. ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЗЕРТТЕУ ҚЫЗМЕТІНІҢ ТИІМДІЛІГІ

Зерттеу жұмысын ресімдеу кезінде оқушылар келесі ережелерді ұстанады: титулдық парақты, мазмұнды, кіріспені, негізгі бөлімді, қорытындыны, әдебиеттер тізімін және басқа дереккөздерді бөлектеңіз. Титул парағы жұмыстың бірінші беті болып табылады және белгілі бір ережелерге сәйкес жасалады.

Титул парағынан кейін мазмұн кестесі орналастырылады, онда жұмыстың барлық тақырыптары келтіріліп, олар басталатын беттер көрсетіледі. Мазмұн кестесінің тақырыптары мәтіндегі тақырыптарды дәл қайталауы керек. Одан кейін кіріспе, негізгі мәтін және қорытынды. Негізгі мәтін иллюстрациялық материалмен, суреттермен, фотосуреттермен, диаграммалармен, диаграммалармен, кестелермен бірге жүруі мүмкін. Қорытындыдан кейін пайдаланылған әдебиеттер мен басқа дереккөздердің тізімі орналастырылады. Мәтіннің барлық беттері тақырып парағынан бастап нөмірленеді.
Жобаны қорғауды зерттеуші аралық ауызша көпшілік алдында (алғашқы презентация, сабақ), содан кейін мектеп конференциясында, аудандық конференцияда 5-7 минут ішінде түпкілікті қорғайды.
Жобаны ұсыну уақытын 5-7 минутпен шектеген жөн. Сұрақ-жауап уақытын да шектеу керек. Мұны қайталанатын және маңызды емес мәселелерді шешу арқылы жасаған дұрыс. Бұл жұмыс әдетте қорғаушы мұғалімге жүктеледі.
Бағалау критерийлері мен мыналарды таңдадым:
1. Зерттеу тақырыбына және зерттеу қызметіне қызығушылық .
2. Зерттеудің мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдау қабілеті.
3. Қажетті ақпаратты мақсатты түрде іздеу және таңдау мүмкіндігі.
4. Зерттеу нормаларына сәйкес қызметтің толық циклін өз бетінше жүзеге асыру мүмкіндігі.
5. Мәселені көре білу, оны шешу жолдарын таңдау.
6. Шығармашылық, шығармашылық, стандартты емес жолдар, ой барысы.
7. Қолда бар және жетіспейтін деректерді бағалау мүмкіндігі.
8. Нәтижені бағалау, қорытынды жасау мүмкіндігі.
9. Жұмысты сауатты ұсына білу.
10. Жұмысты орындау және ұсыну процесінде адамдармен қарым-қатынас жасау мүмкіндігі.

Оқушылардың өнімділігі келесі көрсеткіштерге байланысты бағаланады 6-кестені қараңыз

Критерий	Коммуникативтік дағдылар мен дағдыларды дамыту
Көрсеткіштер	Оқушы-өз ойын сауатты, қысқаша жеткізе алады.
	Мәселені талқылауда толеранттылық танытуға қабілетті.
	Өз жұмысын таныстыру дағдыларын меңгерген.
Бақылау әдісі	Әр түрлі тақырыптағы пікірталастар барысында оқушыларды бақылау
	Оқушылардың бұқаралық іс-шараларда сөйлеген сөздері: конференциялар, конкурстар және т. б
	Коммуникативті дағдыларды бағалау тесті.

Қорғау қорытындысы бойынша жақсы жауап бергендерді ғана емес, сонымен қатар әртүрлі және қызықты сұрақтар қойғандарды да ынталандыру қажет.

ҚОРЫТЫНДЫ

Қазіргі уақытта мектеп оқушыларын білім беру және ғылыми қызметке тарту мәселесі, жоғарыда айтылғандай, өте өзекті болып табылады. Қызметтің бұл түрінде оқушының табысты оқу іс-әрекеті, өзін-өзі дамыту үшін қажетті негізгі зерттеу біліктігі мен дағдылары қалыптасады.

Зерттеу барысында қазіргі білім беру практикасының өзекті психологиялық-педагогикалық мәселелерінің бірі: химияны оқыту процесінде оқушылардың зерттеу қызметінің негіздерін қалыптастыру зерттелді.
Психологиялық-педагогикалық әдебиеттерді талдау "зерттеу қызметі" ұғымын анықтауда әртүрлі тәсілдер бар екенін көрсетті, бірақ көптеген авторлар "зерттеу қызметі" іздену механизмдерінің жұмыс істеуінен туындайтын және зерттеушілік табиғатына негізделген интеллектуалды және шығармашылық қызметтің ерекше түрі деп санайды. Білім беру процесінің шеңберінде зерттеу қызметін оқушылардың нақты өмірлік тәжірибе негізінде жаңа білім алуға, проблемалық-бағдарланған ізденісті жүйелі ұйымдастыру арқылы оқушылардың нақты біліктілігі мен дағдыларын қалыптастыруға бағытталған білім беру технологиясы ретінде анықтауға болады.
Білік пен дағдыларды қалыптастырудың ерекшелігі мынада: бұл процесс жаттығулардың санымен емес, оны субъектінің белсенді, мақсатты іс-әрекеті ретінде ұйымдастыруымен анықталады, ол үшін мағынасы бар. Зерттеу қызметінің нәтижесінде оқушылар зерттеу дағдыларын ақиқатты игерудің әмбебап тәсілі ретінде алады, ойлаудың зерттеу түріне қабілеттерін қалыптастырады, өздерінің жеке ұстанымдарын белсендіреді.
Дұрыс ұйымдастырылған білім беру процесінің нәтижелерінің бірі оқушылардың зерттеу, шығармашылық қызметке қабілеттерін дамыту болып табылады. Бұл үшін оқушылар тиісті дағдыларды игереді. Өзекті химиялық және экологиялық проблемалар бойынша өз ұстанымын қалыптастыру үшін кең және жан-жақты ақпаратқа ие болу, фактілерді, заңдылықтарды, бағалауларды, белгілі бір мәселеге қатысты бар көзқарастарды білу маңызды; химияда ғылыми зерттеу әдістерін қолдану (бақылау, болжау, модельдеу және т .б.) эмпирикалық ақпарат жинауға ықпал етеді.; алынған географиялық деректерді дұрыс түсіндіру және қорытынды жасау қажет.
Тәжірибе көрсеткендей, зерттеу қызметі үлкен физикалық және моральдық шығындарды қажет етеді, бірақ білім беру процесінде үлкен маңызға ие. Тәжірибе көрсеткендей, оқушыларда зерттеу дағдыларын қалыптастыру бойынша мақсатты және жүйелі жұмыс оқу іс-әрекетіне мотивацияны арттыруға; зерттеу технологияларын қолдану арқылы оқу процесінің сапасын өзгертуге; оқушылардың химияға қызығушылығын арттыруға; тәуелсіздікті дамытуға; оқушылардың интеллектуалды дамуына ықпал етеді.
Осылайша, мектептің маңызды міндеті-оқушыны зерттеу қызметіне, яғни қоршаған әлемді, өзінің "менін" және өзгермелі әлемде өзін тану процесіне қосу. Мұндай іс-шараларға қатысудың негізі оқушылардыі зерттеу дағдыларын дамыту болып табылады. Сонымен қатар, зерттеу дағдыларын қалыптастыруды тиімді жүзеге асыру мектеп оқушылары мен мұғалімдердің бірлескен күш-жігерімен ғана мүмкін болатындығын атап өткім келеді.
Оқушыларды зерттеуге тарту, ең алдымен, олардың мүдделеріне негізделуі керек. Зерттелгеннің бәрі оқушының жеке маңыздылығына айналуы керек, оның қызығушылығы мен білім деңгейін арттыруы керек. Алайда, ұсынылған тақырыптар мен оқушыға ұсынылатын зерттеу әдістері оның психологиялық-физиологиялық мүмкіндіктерінен аспауы керек. Зерттеу қызметі өзінің күрделілігі мен түсініксіздігімен итермелемей, жұмыс істеуге деген ұмтылысты тудыруы керек.
Пәндік зерттеу қызметі баланың қоршаған әлемге танымдық қатынасын дамытады және бекітеді. Оқушының танымдық қызметі жаңа сапалы сатыға көтеріледі. Сөйлеу барысында балалардың білімі жалпыланады, аналитикалық және синтетикалық іс-әрекетке қабілеттілік тек тікелей қабылданатын пәндерге ғана емес, сонымен қатар идеялар негізінде де қалыптасады.
Оқу барысында оқушылар жаңа білімді игерумен шектелмейді, шығармашылық процеске өзіндік шешім енгізеді, әртүрлі ақпарат көздерін пайдаланады. Мектептегі зерттеулер мектеп бағдарламасының талаптарымен анықталған және субъективті ғылыми ақпарат алуды көздейтін тақырыппен ерекшеленеді – бұл зерттеуші үшін ғана емес, айналасындағылар үшін де жаңалық бар сенімді нәтиже. Демек, сабақтар мен сыныптан тыс жұмыстар кезінде жүргізілген зерттеулер мектептің оқу-тәрбие процесінде үлкен маңызға ие және әр химия мұғалімінің жұмысында маңызды орын алуы керек.

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Савенков А.И. Содержание и организация исследовательского обучения школьников. – Москва, 2013.
Педагогика: Учебное пособие для студентов педагогических учебных заведений./ Сластенин В.А., Исаев И.Ф., Мищенко А.И., Шиянов Е.Н. – 4-е изд. – М.: Школьная Пресса, 2012.
Зимняя И.А., Шашенкова Е.А. Исследовательская работа как специфический вид человеческой деятельности. – М., Ижевск, 2011
Пискунов А. И. Хрестоматия по истории зарубежной педагогики- М.: Просвещение, 2001. - С. 74-75/./Монтень М. Опыты. -М.: Правда, 2011. -С. 122/.
Савенков, А.И. Психологические основы исследовательского подхода к обучению / А.И. Савенков. – М., 2016.

Бережнова Е. В. Основы учебно-исследовательской деятельности студентов: учебник для студентов средн. учебн. заведений / Е. В. Бережнов, В. В. Краевский. – 3-е изд., стер. – М.: Академия, 2017. – 128 с.
Иванова Р. Г., Йодко А. Г. Система самостоятельных работ учащихся при изучении неорганической химии. Просвещение 2018, 160 с.
Ивочкина Т. , Ливерц И. Организация научно – исследовательской деятельности учащихся. – М.: Народное образование № 3, 2010
Исаев Д. С. Практикумы исследовательского характера в 9 классе. Химия в школе – 2011 № 10. – с.58
Йодко А. Г. Структура уроков химии, включающих исследования учащихся. Химия в школе № 5, 2010, с. 28-31
Кларин М. В. Характерные черты исследовательского подхода: обучение на основе решений проблем. Школьные технологии № 1 2014
Леонтович А. Учебно – исследовательская деятельность школьников, как модель педагогической технологии. – М.: Народное образование № 10, 2019 7. Современный урок: пособие для педагогов, администрации общеобразоват. учреждений, работников Р(Г)УМК / [сост. М. Г. Старикова]. – Мозырь :БелыйВетер, 2010. – 95 с
1Леонтьев, А.Н. Қызмет. Сана. Тұлға / А.Н.Леонтьев. – М.: Смысл; "Академия" басылым орталығы, 2015.
. Обухов, А. С. Оқушылардың зерттеу қызметін дамыту / А. С. Обухов. - М.: "Прометей" баспасы МПМУ, 2016. 224 б.
Семенова, Н. А. Бастауыш мектепте зерттеу қызметін ұйымдастыру аспектілері: Халықаралық. ғылыми.- тәжірибе. конф.мат. (2012 ж.4-5 қараша) / Н. А. Семенова. - Томск: ТГПУ, 2014. - 58-61б.
Зимняя, И.А. Зерттеу жұмысы адам қызметінің ерекше түрі ретінде / И. А. Зимняя, Е. А. Шашенкова. - Ижевск: PCPCPS, 2011. – 248 б.
Савенков, А.И. Оқытуға зерттеу тәсілінің психологиялық негіздері: оқу құралы / А. И. Савенков. - М.: Ось-89, 2016. - 480 б.
Мәскеу қаласындағы білім беру мекемелерінде студенттердің жобалық-зерттеу қызметін ұйымдастыру бойынша әдістемелік ұсыныстар, Мәскеу қаласының білім бөлімі. - М, 2013.
Поддяков, А. Н. Зерттеу әректі: таным стратегиялары, көмек, қарсылық, конфликт / А. Н.Поддяков. - М., 2017.
Леонтович, А.В. Оқушылардың зерттеу қызметін ұйымдастыруды модельдеудің тұжырымдамалық негіздері / А. В. Леонтович // Оқушылардың зерттеу жұмысы. - 2016. - № 4. - 24-36 б.
Степанова, М. В. Бейінді оқытудағы оқушылардың оқу-зерттеу қызметі: мұғалімдерге арналған оқу-әдістемелік құрал / ред. А. П. Тряпицыной. - Санкт-Петербург.: КАРО, 2015. - 96 б.
Қазіргі білім беру кеңістігіндегі оқушылардың зерттеу қызметі: мақалалар жинағы / Жалпы. ред. А. С. Обухова. - М.: Мектеп технологиялары ҒЗИ, 2016. - 612 б.
Кларин, М.В. Шетелдік педагогикалық ізденістердегі оқытудың инновациялық модельдері / М. В Кларин. - М., 2014. - 84 б.
Сорокин В.В. Химияны қалай білесіз? / В. В. Сорокин, Э. Г. Злотников. - Л.: Химия, 1987. — 256 б.
Лакоба, С. Е. Қазіргі мектеп жағдайында химияны оқыту әдістемесі: Нұсқаулық / С.Е. Лакоба, Л. Я. Толкач. – Гродно: ГрГУ, 2011. – 111 б.
Шевченко С. Д. Мектеп сабағы: барлығына қалай үйрету керек. / С. Д. Шевченко.— М., 2011.
Ляпина О.А., Панкина В.В., Жукова Н. В., Сухарева Ю. М. Химияны оқу кезінде оқушылардың зерттеу дағдыларын дамыту // Ғылым мен білімнің заманауи мәселелері. – 2021. – № 3.; URL: https://science-education.ru/ru/article/view?id=30863 (өтініш берген күні: 13.04.2023).

жүктеу 0,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 14