Пәнді оқыту жөніндегі әдістемелік нұсқаулар

«Жануар және қоршаған орта» пәнін оқыту бойынша жалпы әдістемелік нұсқаулар: ПОӘК-нің тарауларды мұқият талқылау, пәннің ерекшеліктері бойынша, қолданалатын оқыту әдістер, әдебиет және Интернетпен жұмыс жасау бойынша әдістемелік ұсыныстар, семинар, ОЖСӨЖ, СӨЖ, практикалық сабақтарының сұрақтарды конспектілеу қажеттілігі бойынша, СӨЖ сұрақтарды міндетті түрде орындалыу бойынша нұсқаулар, білімді бағалау жөніндегі мәліметтер, бағалау критериялары, сонымен қатар негізгі бақылау түрлері және дайындау материалдары бойынша нұсқаулар.

- тақырып

- мақсаты

– негізгі сұрақтар

- пайдаланатын әдебиет

СӨЖ оқытушының қатысуымен (ОЖСӨЖ) аудиторияда және оқытушысыз аудиториядан тыс (СӨЖ) сабақтардан тұрады.

ОЖСӨЖ (СӨЖ) – дидактикалық тапсырмаларды өз бетімен орындауға, танымдық қабілетті арттыруға және белгілі бір ғылым саласына байланысты білімін толықтыруға негізделген оқу процесінің ерекше бір түрі.

СӨЖ шығармашылық белсендікті, логикалық ойлауды дамытуды қамтамасыз ететін практикалық тапсырмаларды жүзеге асырумен байланысты болып табылады.

• 
  пәннің оқытылу кезеңін түгел қамтитын сөж кестесі
  
• 
  типтік және жұмыс оқу бағдарламарының негізгі бөлімдеріне сай келетін тапсырмалар жүйесі
  
• 
  рефераттардың, баяндамалардың, шығармашылық жұмыстардың тақырыптары
  
• 
  негізгі және қосымша әдебиеттердің тізімі
  
• 
  кеңес түрлері
  
• 
  бақылау түрлері
  
• 
  бағалау критериялары, орындалатын жұмыстың көлемі және оны тапсыру уақыты т.б.
  

• 
  библиографиялық мәліметтерді өңдеумен (картотеканы дайындау),
  
• 
  жазбаша жұмыстарды дайындаумен (реферат, баяндама, бақылау тапсырмалары, аннотация),
  
• 
  ғылыми жобаны өндеумен (семестрлік, курстық, дипломдық жұмыстар, проблемалық мақалалар),
  
• 
  виртуальдық жұмыстарды іздестірумен (интернет жүйесі және локальды желі арқылы),
  
• 
  жеке аудированиямен (лингофон жүйесі және медиатека арқылы),
  
• 
  электрондық курстың материалын меңгерумен (компьютерлік жүйе арқылы)
  

2. Жануарлар арасындағы өзара байланыстар және қарым-қатынас формалары

3. Насекомдардың орта факторларына жауап беру реакциясы

Әдістемелік нұсқау: Оқулықтармен, ғылыми әдебиеттермен жұмыстанып, сұрақтар бойынша хабарлама дайындау, қарым-қатынас формаларын кестеде көрсету.

Әдебиет: Наумов Н.П. « Экология животных», М., 1963 ., 617 бет

Потапов И.В. «Зоология с основами экологии животных» М,2001, 292 б.

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Яхонтов В.В. « Экология животных » М., 1964.,457 бет

1. Жануарлар өміріндегі судың маңызы

2.Гидробионттардағы су-тұздың алмасуы

5. 
   Құрлық жануарлардағы судың алмасу ерекшелігі.
   
6. 
   Құрлық жануарлар азығы құрамындағы минералды заттар
   

Потапов И.В. «Зоология с основами экологии животных» М,2001, 292 б.

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Яхонтов В.В. « Экология животных » М., 1964.,457 бет

Бей-Биенко Г.Я. Общая энтомология М., «Высшая школа» 478бет

Семинар 3.

Тақырыбы: Сәулелі энергия маңызы

Мақсаты: Қоршаған ортадағы сәуле түрлері, организмге әсері, жануардың оған реакциясын оқып-білу.

Негізгі сұрақтар:

1. Жарық және жануарлар мінез-құлықтары

2. Насекомдардың фотопериодтық реакциясы

3. Жарық және биологиялық ырғақ

Потапов И.В. «Зоология с основами экологии животных» М,2001, 292 б.

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Яхонтов В.В. « Экология животных » М., 1964.,457 бет

Бей-Биенко Г.Я. Общая энтомология М., «Высшая школа» 478бет

Семинар 4.

Тақырыбы: Тіршілік орта ағындары және қысым.

Мақсаты: Ортада ауаның ағыны, қысым, оның жануарға әсері және олардың адаптациясын телдау.

Негізгі сұрақтар:

1.Жануарлар тіршілігіне су және әуе ағындарының маңызы және оған бейімділіктер

2. 
   Әуе және су қысымдарының организмдерге әсері.
   
3. 
   Әдістемелік нұсқау: Оқулықтармен жұмыстанып, зоологиядан оқу-дала сараман кезінде бақылаған, жинаған жергілікті материалдарды пайдаланып (омыртқалы жануарлардың, насекомдардың атмосфералық қысым мен бұлттылыққа реакциялары, т. б. Мысалдар негізінде) әңгіме-пікірлесу өткізу.
   

Потапов И.В. «Зоология с основами экологии животных» М,2001, 292 б.

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Яхонтов В.В. « Экология животных » М., 1964.,457 бет

Бей-Биенко Г.Я. Общая энтомология М., «Высшая школа» 478бет

Семинар 5.

Тақырыбы: Биологиялық цикл

Мақсаты: Жауарлар өміріндегі тіршілік циклдер, оның түрлерін анықтау

Негізгі сұрақтар:

1.Климаттың жануарлардың тіршілік цикліне әсері.

2.Тәуліктік, маусымдық және көпжылдық циклдер.

Әдістемелік нұсқау: Оқулық, ғылыми әдебиеттер және жергілікті материалдар негізінде әңгіме өткізу.

Әдебиет: Наумов Н.П. « Экология животных», М., 1963 ., 617 бет

Потапов И.В. «Зоология с основами экологии животных» М,2001, 292 б.

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Яхонтов В.В. « Экология животных » М., 1964.,457 бет

Бей-Биенко Г.Я. Общая энтомология М., «Высшая школа» 478бет

Семинар 6.

Тақырыбы: Жануарлардың жер планетасында таралуы.

Мақсаты: Жануарлардың қоршаған ортаның экологиялық жағдайларына байланысты жер бетінде таралу заңдылықтарын танып-білу.

Негізгі сұрақтар:

1. Жануарлардың таралуы, тіршілік жағдайы және экологиялық топтары.

2. Құрлықта таралуы және тіршілік жағдайлары.

Әдістемелік нұсқау: Оқулықтардан және биогеографиялық картаны пайдаланып жануарлардың Жер планетасында құрлық және мұхит-теңіз аймақтарында горизантальды және вертикальды таралу заңдылықтарын анықтап, Қазақстанның зоогеографиялық картасын салу. Тұщы су фауналарының таралуы және тіршілік жағдайлар қарастыру.

Әдебиет: Наумов Н.П. « Экология животных», М., 1963 ., 617 бет

Потапов И.В. «Зоология с основами экологии животных» М,2001, 292 б.

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Яхонтов В.В. « Экология животных » М., 1964.,457 бет

Натали В.Н.Зоология беспозвоночных, М,1975,10-16,131,137б

Шарова И.Х.Зоология беспозвоночных М,1999.,5-9,91-98,149-152 бет АбдурахмановГ.М.,ЛопатинИ.К., Ш.И.Исмаилов «Основы зоологии и зоогеографии» М., 2001

1. Түрдің полиморфизмі, оның популяциядағы маңызы.

2. Биологиялық расалар. Жыныстық топтар

Әдістемелік нұсқау: Семинар сұрақтары бойынша материалдар жинақтап, баяндама, хабарлама, сұрақтар және мысал ретінде деректі мәліметтер дайындап, әңгіме пікір-талас өткізу.

Әдебиет: Наумов Н.П. « Экология животных», М., 1963 ., 617 бет

Потапов И.В. «Зоология с основами экологии животных» М,2001, 292 б.

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Яхонтов В.В. « Экология животных » М., 1964.,457 бет

1.Жануарлардың сан мөлшерінің ауытқуы

2.Түрлердің өсімталдылығы

3.Шығыны (өлімі)

Потапов И.В. «Зоология с основами экологии животных» М,2001, 292 б.

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Яхонтов В.В. « Экология животных » М., 1964.,457 бет

1.Түраралық қатынастардың негізгі формалары

2.Жануарлардың өсімдіктер тіршілігінде және өсімдіктер эволюциясында

алатын орны

3.Жануарлар мен өсімдіктер арасындағы байланыстар

Әдістемелік нұсқау: Семинар сұрақтары бойынша студенттердің баяндамаларын тыңдау, талқылау, түраралық қатынастар кестесін құрастыру, жануар-өсімдік; өсімдік-жануар байланыстарын қарастыру, мысалдармен бекіту.

Әдебиет: Наумов Н.П. « Экология животных», М., 1963 ., 617 бет

Потапов И.В. «Зоология с основами экологии животных» М,2001, 292 б.

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Яхонтов В.В. « Экология животных » М., 1964.,457 бет

Натали В.Н.Зоология беспозвоночных, М,1975,10-16,131,137б

Шарова И.Х.Зоология беспозвоночных М,1999.,5-9,91-98,149-152 бет

Бей-Биенко Г.Я. Общая энтомология М., «Высшая школа» 478бет

Семинар 10.

Тақырыбы: Паразит және ие

Мақсаты: Паразитизм типтері, паразит – ие және симбиоз қатынастары, паразиттердің иесінің сандық реттелуіндегі маңызын талдау.

Негізгі сұрақтар:

1.Паразитизм типтері. Паразит – ие коадаптациясы.

2.Симбиотикалық және антибиотикалық қатынастар эволюциясы

3.Паразиттердің өз иелерінің сандық динамикасын анықтаудағы маңызы

Потапов И.В. «Зоология с основами экологии животных» М,2001, 292 б.

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Яхонтов В.В. « Экология животных » М., 1964.,457 бет

Натали В.Н.Зоология беспозвоночных, М,1975,10-16,131,137б

Шарова И.Х.Зоология беспозвоночных М,1999.,5-9,91-98,149-152 бет

Бей-Биенко Г.Я. Общая энтомология М., «Высшая школа» 478бет

Семинар 11.

Тақырыбы: Биоценоз құрылымы.

Мақсаты: Биоценоз құрылымы, онбағы қарым-қатынастар, қорек тізбегімен танысу.

Негізгі сұрақтар:

1. Биоценоз құрылымы, сипаттамасы.

2. Биоценоздағы қорек тізбегі.

3. Биоценоздағы насекомдардың ролі

Потапов И.В. «Зоология с основами экологии животных» М,2001, 292 б.

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Яхонтов В.В. « Экология животных » М., 1964.,457 бет

Натали В.Н.Зоология беспозвоночных, М,1975,10-16,131,137б

Шарова И.Х.Зоология беспозвоночных М,1999.,5-9,91-98,149-152 бет

Бей-Биенко Г.Я. Общая энтомология М., «Высшая школа» 478бет

Семинар 12.

Тақырыбы: Экологиялық сукцессия

Мақсаты: Сукцессия, оның түрлері, экожүйе гомеостазын оқып-білу.

Негізгі сұрақтар:

1.Сукцессия туралы түсінік

2.Бірінші, екінші ретті сукцессия

3.Экожүйе гомеостазы.

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

1.Кәсіптік ауланатын жануарлар

2.Өнеркәсіп және транспорттың жануарларға әсері.

3.Елді мекендер және синантропты жануарлар

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Лисичкин М.Н. Человек и среда и его обитание. М, 2003.

Родзевич Н.Н. Геоэкология и природопользованиия М. 2003.

1.Халықаралық табиғат қорғау ұйымдары

2.Жойылып кету қаупі бар жануарларды халықаралық қорғау конвенциясы

Әдістемелік нұсқау: Семинар сұрақтары бойынша материалдар жинақтау, жергілікті жануарлар әлемінің алуантүрлілігін сақтау және жойылып кету қаупіндегі түрлерді қорғау мәселелері туралы хабарламалар дайындау, дөңгелек үстөл өткізу.

Әдебиет:

Авраменко А.Г.захстана Алматы.2003 г.

Константинов В.М. Зоология позвоночных.М. 2000.409-451 бет.

Дебело П.В., Болатова Қ.Б. Животные ЗКО. Уральск. 1999.

Лебедева Н.В.., Н.Н.Дроздов, Д.А.Криволуцкий Биологические разнообразие М.2004. 430 б.

«Экологиялық курьер» газеті 2005-2006 ж.ж.

Семинар 15.

Тақырыбы: Жануарлардың табиғаттағы маңызы

Мақсаты: Жануарлардың табиғи биоценоз-дағы және х/ш-ғы маңызын анықтау, экологиялық түсініктерін кеңейту.

Негізгі сұрақтар

1.Биогенді зат айналымның жануарлар тіршілігіндегі ролі

2. Жануарлардың халық шаруашылығындағы маңызы

Әдістемелік нұсқау: Жануарлардың табиғи биоценоздардағы және халық шаруашылығындағы маңызы туралы материалдар жинақтап, бейнефильмдер, роликтер, фотосуреттер, т.б. көрнекіліктер дайындап, дөңгелек үстөл өткізу.

Әдебиет:

Авраменко А.Г..захстана Алматы.2003 г.

Наумов Н.П. « Экология животных», М., 1963 ., 617 бет

Шилов И.А. ЭкологияМ.,»Высшая школа» 2000, 509 бет

Лисичкин М.Н. Человек и среда и его обитание. М, 2003.

Родзевич Н.Н. Геоэкология и природопользованиия М. 2003

Чигаркин А.В. Геоэкология и охрана природы Казахстана Алматы.2003 г.

Тонкопий Н.С. Экология и экономика париродопользования. Алматы. 2003.657 б.
8.Типтік есептеу, графикалық жұмыс, лабораторлық жұмыс, курстық проект (жұмыс) орындалуы бойынша әдістемелік нұсқаулар. (қарастырылмаған).


9. Студенттердің өзіндік жұмысына (СӨЖ) арналған материалдар
СӨЖ-ның тақырыптары мен орындалу уақытының кестесі