Жалпы орта білім беру деңгейінің «Жаратылыстану»

ауылшаруашылығы, көлік қатынасы, сыртқы байланыстары, Қазақстанның бұл 
елдермен қарым-қатынасы). 
16. «Африканың дамушы елдері» бөлімін оқуға 2 сағат бөлінген: 
құрамы,  қазіргі  замандағы  геосаяси  жағдайы,  саяси  картасының 
қалыптасу  кезеңдері,  отарлық  дəуірі  жəне  оның  салдары,  табиғат  жағдайлары 
жəне  ресурстары,  халқы  (саны,  демографиясы,  тығыздығы,  еңбек  ресурстары, 
ұлттық жəне діни құрамы); 
шаруашылығының  жалпы  сипаты,  өнеркəсібі,  өнеркəсіптік  аудандар, 
ауылшаруашылығы, көлік қатынасының ерекшеліктері, бірсалалы экономика – 
отарлау 
заманының 
мұрасы, 
Африканың 
аймақтары 
жəне 
ішкі 
айырмашылықтары, Қазақстанның материк елдерімен қарым-қатынасы. 
17. «Аустралия,  Мұхит  аралдары,  Антарктида»  бөлімін  оқуға 2 сағат 
бөлінген: 
Аустралия  Одағы  жəне  Жаңа  Зеландия,  экономикалық-географиялық 
жағдайы,  табиғат  жағдайлары  жəне  ресурстары,  халқы,  өнеркəсібі,  ауыл- 
шаруашылығы,  сыртқы  байланыстары,  Қазақстанның    Аустралиямен  қарым-
қатынасы, Мұхит аралдары елдері,
 
Антарктида; 
№4  практикалық 
жұмыс 
«Аустралия 
Одағының 
Қазақстан 
Республикасымен ұқсастығын анықтау». 
 
 
4. 10-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар 
 
18. Пəндік нəтижелер. 10 сыныптың соңында оқушылар: 
1)  тарихи-географиялық  аймақтарды,  дүниежүзі  саяси  картасының 
қалыптасу кезеңдерін; 
2)  мемлекеттік  жəне  дүние  жүзі  елдерінің  əкімшілік-аумақтық
 
құрылымының  формаларын,  тəуелсіз  мемлекеттерді,  тəуелді  аумақтарды  жəне 
қазіргі кездегі дүниежүзі елдері типтерін; 
3)  дүниежүзілік  өркениет,  геосаясат,  саяси  география,  геосаяси  жағдай 
ұғымдарын;  
4)  саяси  қарым-қатынас  жəне  олардың  негізгі  бағыттары  ұғымдарын, 
Қазақстан  Республикасының  көршілес  жəне  алыс  шетел  елдерімен  қарым-
қатынасын; 
5) халықаралық ұйымдардың қазіргі əлемдегі рөлін;  
6) Жер шары халқының санын жəне олардың орналасуын;  
7)  халықтың  ұдайы  өсуі,  демографиялық  саясат,  еңбек  ресурстары, 
жастық-жыныстық құрамы, көші-қон, урбандалуы ұғымдары; 
8) дүниежүзі халқытарының жіктелуін, ірі халықтарды, тілдерді, əлемдік 
жəне ұлттық діндерді; 
9) 
Қазақстан 
Республикасы 
халықтарының 
ұйымшылдыққа, 
ынтымақтастыққа жəне нығаюға жетуіндегі Қазақстан халқы Ассамблеясының 
рөлін; 
10) 
Жер 
шарындағы 
негізгі 
нəсілдерді, 
Н.Н.Миклухо-Маклай 
зерттеулерінің қорытындыларын; 
 
 

11)  табиғатты  пайдалану,  географиялық  орта,  қоршаған  орта,  ресурспен 
қамтамасыз етілу ұғымдары туралы; 
12)  табиғат  ресурстарының  жіктелуін  (пайда  болу,  қолданылу,  сарқылу 
деңгейі  бойынша),  жекелеген  елдер  бойынша  олардың  орналасу  жəне 
шоғырлану ерекшеліктерін;  
13)  қоғам  мен  табиғат  арасындағы  байланыстың  қазіргі  кезеңдегі 
ерекшеліктерін; 
14) экологиялық проблемаларды шешудің негізгі бағыттарын; 
15)  ҒТР  ұғымы  (негізгі  белгілерін,  құрамдас  бөліктерін,  техника  мен 
технологияның  даму  жолдарын,  шаруашылық  дамуының  негізгі  бағыттарын 
жəне ҒТР жағдайында шаруашылықтың салаларын орналастыру факторларын); 
16) 
Қазақстан 
Республикасындағы 
инновациялық-индустриалдық  
реформалардың  бағыттарын  жəне  экономиканың  ғылыми-техникалық 
жаңаруын; 
17) ҒТР жағдайында адам факторының рөлін жəне сапалы білімнің жеке 
тұлғаның  қазіргі  замандағы  шаруашылыққа  маман  ретінде  бейімделуіндегі 
маңызын; 
18)  дүниежүзілік  шаруашылық,  оның  дамуының  негізгі  кезеңдері, 
халықаралық  географиялық  еңбек  бөлінісі,  халықаралық  экономикалық
 
ықпалдастық, экономиканың түрлері ұғымдарын;  
19)  дүниежүзілік  шаруашылықтың  салаларын  орналастырудың  негізгі 
заңдылықтарын жəне факторларын; 
20)  ҒТР  саланың  құрылымына,  өнеркəсіпті  орналастыруға  əсерін  жəне 
оның дамуының негізгі бағыттарын;  
21) дүниежүзілік өндіруші жəне өңдеуші өнеркəсіптің жетекші салаларын 
орналасуының негізгі орталықтарын жəне аймақтарын; 
22) дүниежүзінің негізгі ауылшаруашылық аудандарын; 
23) көліктің негізгі түрлерін жəне дүниежүзілік қатынас жолдарын; 
24) халықаралық экономикалық байланыстардың түрлерін; 
25)  ғаламдық  проблемалардың  түрлерін,  мəнін,  оларды  шешудің  негізгі 
жолдарын 
жəне 
бұл 
проблемаларды 
шешудегі 
халықаралық  
ынтымақтастықтың маңызын;  
26) ғаламдық жəне аймақтық проблемалардың оң шешімінің мысалдарын 
білулері тиіс.  
19. 10 сыныптың соңында оқушылар: 
1) геосаяси жағдайды сипаттай; 
2) қабырға картасынан жəне кескін картадан дүниежүзі саяси картасының 
нысандарын көрсете; 
3)  елдегі  жəне  дүниежүзіндегі  саяси  оқиғаларды,  бұқаралық  ақпарат 
құралдарының басылымдарын, мəтіндерді талдай; 
4)  дүниежүзі  жəне  жекелеген  елдерді  халқының  ұдайы  өсуі,  жастық-
жыныстық  құрамы,  халықтың  тығыздығы  жəне  орналасуы,  демографиялық 
саясаты,  нəсілдік,  тілдік,  ұлттық,  діни  құрамы,  урбандалу  деңгейі 
ерекшеліктеріне қарай салыстыра; 
 
 

5)  ақпарат  көздеріне  сүйене  отырып,  табиғатты  пайдаланудың  əр  түрлі 
түрлерін сипаттай; 
6)  Жер  шарында  минералдық  ресурстардың  таралуын  талдау  жəне  əр 
түрлі елдердің ресурспен қамтамасыз етілуін анықтай; 
7)  күнделікті  өмірдегі,  өнеркəсіптегі,  саудадағы,  көліктегі,  ауыл 
шаруашылығындағы  ғылыми-техникалық  жаңаруды  дəлелдейтін  нақты 
мысалдар келтіре; 
8)  мерзімдік  басылымдарға,  ғылыми  əдебиеттерге  талдау  жасай  жəне 
түсініктемелер мен  хабарламалар жасай; 
9)  дүниежүзілік  шаруашылықтың  жетекші  салаларын  орналастыру 
факторларын анықтай; 
10)  бұқаралық  ақпарат  құралдарының  дүниежүзі  шаруашылығы 
салаларының жағдайы туралы материалдарын талдай; 
11) əр түрлі ақпарат деректерінің көмегімен дүниежүзі шаруашылығының 
салаларына жəне халықаралық сауда үдерісіне сипаттама бере; 
12)  қабырға  жəне  кескін  карталардан  дүниежүзі  шаруашылығы 
салаларының жетекші елдерін көрсете; 
13) ғаламдық проблемалар, олардың түрлері жəне шешу жолдары туралы 
оқулық, мерзімдік басқа да басылымдардың, интернет материалдарын талдай; 
14) адамзаттың ғаламдық проблемалары туралы баяндамалар дайындай; 
15) істелген жұмыстардың нəтижесін көпшілік алдында көрсете алулары 
тиіс. 
 
5. 11-сынып оқушысының дайындық деңгейіне қойылатын талаптар 
 
20. 11 сыныптың соңында оқушылар: 
1) ТМД елдерін, көршілес, алыс шет елдер, кедендік одақ ұғымдарын; 
2)  ТМД  елдерінің  геосаяси  жəне  экономикалық-географиялық 
жағдайының өзіне тəн сипаттарын; 
3)  халықының,  табиғат  жағдайларының  жəне  ресурстарының    негізгі 
сипатын, 
ТМД 
елдері 
шаруашылығының 
жəне 
аумағының 
ішкі 
айырмашылықтарын; 
4)  ТМД  елдеріндегі  экономикалық  реформаларды  жəне  олардың 
арасындағы ықпалдастық процестерін; 
5)  Азияның,  Шетелдік  Еуропаның,  Американың,  Африканың  тарихи-
географиялық аймақтарын, жетекші елдерін жəне олардың астаналарын;  
6) адамзаттың ілгері басуындағы Азия өркениеттінің рөлін; 
7)  Азия  елдерінің  экономикалық-географиялық  жағдайына,  табиғат 
жағдайлары мен ресурстарына, халқына, урбандалуына, шаруашылығына, ішкі 
айырмашылықтарына,  экономиканың  негізгі  жəне  экспорттаушы  салаларына 
тəн сипатын; 
8) шаруашылықтың жетекші салаларының орналасуын (негізгі өнеркəсіп 
аудандарын, ауылшаруашылық аудандарын); 
9)  Шетелдік  Еуропаның  ірі  елдерінің  экономикалық-географиялық 
жағдайына,  табиғат  жағдайлары  мен  ресурстарына,  халқына,  урбандалуына,