деп қорқа ма екен? Арбасына салып шапқылауға жұрттан ұялсайшы! – деп талай айтқан.
-Енді сөйтіп Бәкен бүгін Раушанды арбасына салып алып, ел қыдырып барады. Басқа жерге барса да бір сәрі-ау, «болыстың» аулына бара жатыр! Шіркін, той тойлай бара екен, жайлығын шошандатып арбасына салып алып, ел қыдыруға ұйялсайшы! деп әлдекімнің айтпасына кім кепіл?! Айтып та жатыр. Шет-жағасын ауылдан шықпай жатып өзі де естіп кетті. «Мырзағаны қара басты, келіннің айқайынан қорқып, алып барғалы жатыр...» – деп Күлзипа бүкіл ауылға сөз тасып болыпты... Атын жегіп жүргелі жатқанда, Қайырбайдың қатыны келіп: «Келіннің олжасынан бізді де ескер» – дейді. Бұл не деген жынды! Болысқа шапқылап, «дошка» шыққан тауарды жеп қарық болатын баяғы он жетінші жыл бар дей ме екен? Әлде, кекетіп тұр ма?
Күйгелек Бәкен мұны ойласа, одан жаман күйеді. Күйе келе сұмдықты бастаған сол ғой дегендей, кешегі аулнайдыкіне келген «төреге» тоқталады. «Апырмай, бұл не деген жындылық? Әйелді желіктіріп не қылмақшы? Әйелді жинағанда не айтпақшы екен? Тыныш отырған шаруаны әуреге салғандай не көрінді екен?» – дейді.
Тыныш тұрмыс – үй тұрмысы Бәкенге қымбат. Таңертең тұрып шомын үйсе, шаруашылығын істесе, шаршап келіп Раушанның оң тізесін баса отырып, терлеп шай ішсе, қызыл іңірден жатып ұйқысын қандырса – одан артық тұрмыс бар, одан қызық нәрсе бар деп Бәкен ойлады ма екен? Бәкен, шынында үйкүшік болып өскен кісі; еркек болып, жұртпен бірге жүріп-тұрып, ел аралап, сөз бағып көрген емес. Сайлау, жиналыс дегенге барған емес... Сөйтіп үйренген адамға бірден «ұзақ» жолға шығу, ұзақ жолға шыққанда да, «елге күлкі» болып, жаулығын шошаңдатып қатынын ала шығу қалай оңай болсын-ау! Бәкен осыны ойлап қысылып келеді. Әлдекімнен ұялғандай болып, маңдайы жіпсіп тершіген секілденді. Жол үстінде жүргіншілер кездессе, танымайтын адам болса да, соның бетіне қарай алмайды. Кісіге қаратын бетім жоқ қой дегендей болады...
Күзгі күн ғой. Аспан ала шабыр бұлт. Ойнақшыған күн, көрпесін бүркенген қыздай біресе шарбы бұлтты бетіне ұстай қойса, кейде Бәкенді мазақ қылып күлгендей, бұлттан шыға салып жымыңдайды. Кәрі қайткан нұрын себелеп, қалың киім киіп келе жатқан Бәкенді бусандырады. Күннен ұялса да, қарсы кездескен жүргіншілерден ұялса да, әлде қысқы аязда киетін шидем күпі иықты басып ауырлатса да, Бәкен бусанып, терлей бастады... [76, С.138-140] // Чтобы муж разъезжал на бричке со своей бабой – такого еще не видывали в ауле. Так полагал Бакен. Другое дело, если поминки или надо навестить родителей жены, но, чтобы баба просто так, по своей или чужой прихоти, выходила куда-то из дому – где это видано?». Раньше и Бакен, как и все аульчане, зубоскалил над Тмакбаем, который возил часто заболевшую жену на лечение к городским лекарям, называя его «шалопутом». Бакен считал по поводу Тмакбая, что «если эта жена умрет, он другую бабу себе найдет». Даже думал о том, что Тмакбай «усовестился бы людей, а то возит взад и вперед на показ…». Теперь же сам по приказу «торе» из волости вез жену в волисполком. Бакен знал точно, что и над ним потешаются в ауле, всякое начнут плести. Одна из соседок прибежала перед их отъездом, просила что-нибудь привезти из товара, думая, что он едет за товаром.
Самолюбивый, вспыльчивый Бакен бушевал от обиды и негодования. Зло думал и о злосчастном «торе», приезжавшем вчера. Даже на собрание, которое проводил этот приезжий, Бакен не ходил. Ему и так нелегко, «ни на шаг не ступившему дальше своего двора, вдруг сразу отправляться в «дальнюю» дорогу, да не одному, а с бабой в белом жаулыке, себе на позор и добрым людям на осмеяние?
Всю дорогу думал об этом Бакен с досадой и горечью. Даже природа, казалось ему, подобно девушке, улыбающейся и заглядывающей в лицо мужчине из-под одеяла, смеялась над поступком Бакена. Мысли его путались. Лоб покрылся испариной. Он чувствовал себя так, словно участвовал в чем-то постыдном, гадком. И при виде встречных – даже если это были совершенно незнакомые люди – опускал голову…». Всю дорогу он ехал надутый, словно с женой поссорился.
Для Бакена новое положение его жены оказалось ситуацией абсурда, которая не вписывалась в его миропонимание, но он вынужден был выполнить приказ «торе». Ауылдан шыққан араз кісідей томсарып, артына бұрылып қараған жоқ еді. Арт жағында отырған Раушанға көзі түскен жоқ еді. Арбасынан түскен күйінде Раушан күлімсіреп алды...
Достарыңызбен бөлісу: |
