Болжамы. Жағымды.
Тік ішектің хирургиялы аурулар
Геморрой.
Этиологиясы. Тік ішектің көктамырлары ұлғайып, бөртіп, сыртқа шығып кеткенді және қан ағып шыққанды геморрой дейді. Оған себеп болатын: іштің құысының қысымы жоғарылағаннан, мысалы ауыр затты кенет көтеріп қалғанда. Қүықасты бездің ісігі, қақпалы көк тамырдың ішіндегі қысымының жоғарылағаны, созылмалы іш өтіп немесе ішекте нәжіс бітеліп, тұрып қалғаннан, наукас кұшейгенде іштің ішіндегі қысым жоғарылайды. Қосымша себеп болатын - алкогольды, әсіресе сыраны көп мелшерде ішсе жамбастағы қок тамырлар қан толып кетіп, ішіндегі қысымы жоғарылайды.
Клиникасы. Орналасқан жері бойынша геморрой екіге бөлінеді: сыртқы және ішкі. Сыртқы геморрой тік ішектің шыға берісінде орналасады, ал ішкі геморрой тік ішектің тұбінде орналасады. Болған себептері бойынша біріншілік және екіншілік тұрге бөлінеді. Өзінен-өзі болған геморройды біріншілік болып саналады, ал екіншіліке басқа аурудың асқынғанынан болған геморрой жатады, мысалы, бауырдың циррозынан қақпалы көк тамырда қысым жоғарылап, геморройды тұзейді. Ең алдынғы белгісі - тік ішектің шыға берісінде өте қатты ауырған сезім болады, оған қышыған сезім қосылады, содан кейін сол жерде кұйдіріп тұрғандай сезім болады. Нәжіспен бірге қызыл түрлі қан бірге шығады. Қан нәжіспен араласпай, бөлек сызық ретінде нәжістің сыртына жабысып шығады. Ал, мысалы, ішектің немесе асқазанның ішінен қан ағып шықса, ол нәжіспен бірге араласып, бүткіл нәжісті қоңыр-қара түске айналдырады. Қатты бірденеге қүшеніп қалғанда, тік ішектен қөк тамырдың гүйіні шығып кетеді, деп науқас шағымданады. Басында, науқас, сол тұйінділерді өзі қолыментік ішекгің ішінеитеріп, кіргізіптүрады. Соңғы уақытта, тұйіндінің өлшемі өте үлғайып кеткеннен, қолмен кіргізе алмай қалады. Ауруды емдемей жұре берсе, көк тамырдың тұйіндісі, жәй жұріп келе жатқанда өзінен-өзі шығып кететін болады, ауырып жұргізбей қояды. Геморрой асқынып, тік ішектің сілемейлі қабығында жарық тұзейді, ол жарықгар бара-бара ойық-жараға айналып кетеді, асқынып абсцесс және жылан-көз түзілу мүмкін. Улкен дәретке отырған сайын, тік ішектен қан ағып, шығып түрады, кейде тоқтамай аға береді. Науқастың жалпы түрі өзгереді: әлсіздік болады, қан жоғалта бергеннен анемияның белгілері анықталады: бетгің терісі бозарып кетеді, мұрынның астындағы тері цианозды болып көгеріп түрады, қанда лейкоциттардың саны көбейеді, гемоглобин азаяды, ұйытатын факторлардың саны көбейеді. Геморрой узақ уақыт болса, жалпы дененің қызуы жоғарылайды. Геморройдың асқынғанның бір тұрі - шығып кеткен түйінділерде тромб түзіліп, сол тромбтар жоғары көтеріліп кетіп, жамбастың ішіндегі көктамырларғатарауы мүмкін. Тік ішектің шығатын аймағындағы тері ылғалданып, жараға айналып кетеді.
Диагностикасы. Клиникалы белгілері бойынша қиындық тұғызбайды.
Тек, диффузды полипоз, Крои ауруынан, ісіктерден ажырату керек. Геморроймен аурған науқастарды фельдшерге өзі емдеуге тиым салынады!
Емі. Басында консервативті әдістермен жазуға тырысады. Алдымен дурыс диета сақтау керек, тік ішекке суппозиторий кіргізеді, күніне үш-төрт рет.
Суппозиторийдың қурамыпа цинк, ксероформ, шөптердің экстрактары, глицерин, қабынуға қарсы дәрілер және жансыздандыратын дәрілер кіреді. Кейбір суппозиторийға қан ұйылуға қарсы дәрілер - гепарин, тағыда басқа антикоагулянттар кіреді. Барлық суппозиторийдың құрамына жансыздандыратын дәрілер кіреді. Төсекті тәртіп сақталады, шығып кеткен тұйінділерді Вишневский маймен жағып, саусақтармен итеріп, тік ішекке кіргізіп тұрады. Егерде, консервативті ем нәтиже бермесе, науқасты ауруханаға жеткізу керек. Ауруханада ота арқылы емдейді. Жергілікті жансыздандырумен шығып тұрған түйінділердіңастынан жібек жіппен қатты байлап, байламның үстінен кесіп алып тастайды. Отадан кейін, тік ішекке Вишневскийдың майын немесе қурамында гепарин бар басқа май сіңген тығындыны кіргізіп қалтырады. Науқасты төсекке, жамбасын биікке көтеріп 3-4 күнге дейін жатқызады. Сүйықтамақты екінші-үшінші күннен бастап береді. Марганцевокислый калий деген антисептиктын ерітіндісімен күнде бүлауға (ваннаға) отырғызады. Улкен дәретке отырған сайын антисептик ерітіндімен жуып, әзірлеп түрады, сыртына Вишневский майы сіңген дәкені байлап түрады. Егерде, геморройдыңтүйінділері тік ішектің ортасында орналасса, онда Миллан-Морган немесе Аминевтың әдістерімен ота жасайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
