Санның жарығы (бедренная грыжа)
Этиологиясы. Шап байламның астында, санның көктамырының сыртында орналасқан санның каналына іштің құысындағы ағзалардың бөлігі шығып кеткенді, санның жарығы деп атайды. Санның жарығы көбінесе әйелдерде кездеседі — 70%, тек 30% еркектерде жолығады. Санның каналының ішкі тесігі санның шұңқыры болып табылады, ал сыртқы тесігі санның байламның астындағы сопақша тесік болып табылады. Сол екі тесіктің арасы санның каналы болып табылады. Санның жарығы ешкашанда туа біткен болмайды, тек табылған болады.
Санның жарығы үш кезеңге бөлінеді: бірінші (бастауыш) кезевде жарықтың денесі сыртқа шықпайды, сондықтан оны дәлеледеу өте қиын. Екінші кезеңде (каналды кезең) жарықтың денесі санның каналына кіріп, толтырады, бірақ сыртқы сопақша тесіктен шықпайды. Сондықтан, көзге аса көрінбейді. Үшінші кезеңде (толық кезең) жарықтың денесі санның каналынан шығып кетіп, терінің астынан көрініп тұрады. Толық әйелдерде санның жарығын табу және дәлелдеу өте қиын! Санның жарығы міндетті түрде қысылып қалады, орнына салынбайды, сондықтан дереу ота жасау керек!
Клиникасы. Ең алдымен санның байламының астындаөте қатты ауырған сезім болады, ішке және аяқтың үстінгі бөлігіне тарайды. Жүргенде немесе ауыр нәрсе көтеріп қалғанда ауырған сезім күшейеді. Шап байламның астында, томпақ шығып тұрады, санның артериясынан ішке қарай. Жөтелген белгі оң болады, және науқас тік тұрғаннан кейін, арқасына жатқанда, бірнеше уақыттан кейін томпақ кішірейеді.
Диагностикасы. Клиникалы белгілері бойынша диагноз қою қиындық тұғызбайды. Тек, үқсас хирургиялы аурулардан ажырату керек, мысалы, әйелдерде - жатырдың дөңгелек байламының кистасынан, шаптың жарығынан, созылмалы лимфотұйіндердің қабынуынан, санның көк тамырынын аневризмасымен, созылмалы туберкулезді абсцесстен. Еркектерде еңбаудың шеменімен, ал жас балаларда - еңбау көктамырының варикозды кеңейіп кетуінен.
Емі. Тек ота арқылы. Фельдшер диагнозды қойып, дереу ауруханаға жеткізу керек. Уақыт созылып кетсе, жарықтыи қапшығының ішіндегі ағзалар қысылып қалып, некрозғаүшырап кетеді!
Ауруханада жалпы жансыздандырумен жарықтың каналын ашып, қарайды: егерде ағзалардың бөліктері некроздан амаи болса, онда орнына қайтарып салады. Егерде, некроздын белгілері анықгалса, онда резекция жасап, некроздалғантіндерД1 тіліп, алып тастайды, тілген бөлшектерді орнына келтіріп тігіс салады. Жарықтың каналының қабырғаларын орнына келтіруді пластика деп атайды. Сол, пластика жасаудың өте көп әдістемелер бар, мысалы, Мартынов, Жирар, Спасокукоцкий, Кимбаровский, Бассини т.б.
Олардың бәрін білуге фельдшерге ешқандай қажеті жоқ. Болжамы. Жағымды.
Қысылған жарық
Этиологиясы.Жарықгыңқапшығыныңішіндегі ағзалардың бөліктері жарықтың қақпасында қысылып қалғанды, қысылған жарық деп атайды.
Оған себеп болатын екі нәрсе: жарықтың қақпасының өте тар болғандықтан және кенет іштің құысының қысымының жоғарылауы.
Клиникасы. Жарықтың қапшығында қандай ағза болса, сондай клиникалы белгілер болады. Жіңішке ішектің ілмектері қысылып қалса, онда ішектің өтпеушіліктің клиникалы белгілері пайда болады: ішектің кебуі, құсық, өте қатты ауырған сезім, нәжістің және желдің өтпеушілігі. Егерде жарыкгың қапшығында шарбының бөлігі болса, онда тек қана құсу белгісі болады. Егерде, жарықтың қапшығында құықтың бөлігі кіріп кетсе, онда, зәр іпығудың тәртібі бұзылады. Көбінесе жарықтың Қапшығының құрамына ішектің ілмектері кіріп, қысылып Қалады. Созылмалы қысылған жағдай болса, ауыр уланғанның белгілері анықталады: құрғақ, ақпен қапталған тіл, іштің алдынгы қабырғасының өте қатты ауырған сезім пайда болады, бұлшықеттері тартылып, қатайып кетеді, Щеткин- Блюмбергтыңбелгісі оң болады. Жұректің соққысы жиіленеді. Тағыда уақыт өткеннен кейін, нәжісті перитониттың белгілері пайда болады. Қысылып қалған жарық болғанда, фельдшерге жансыздандыратын дәрілерді егуге болмайды!
Достарыңызбен бөлісу: |