Инженерлік пәндер кафедрасы

Амин қышқылдарының өндірісі

жүктеу 3,45 Mb.

бет	51/52
Дата	16.05.2023
өлшемі	3,45 Mb.
	#42621

1 ... 44 45 46 47 48 49 50 51 52

ОХТ 1-50 тфп-20-015-2к

50. Гендік инженерия. Инсулинді алудың әдістері. Оның әсер ету механизмі. Жіктелуі. . Гендік инженерия
А тізбегі
25 кубтық ферментерда рекомбинантты Escherichia coli

Амин қышқылдарының өндірісі

Амин қышқылдарын химиялық синтез арқылы н/е белокты гидролизаттардан экстракциялау арқылы алады. Ауыстырылмайтын А.Қ. микробиологиялық жолмен алған тиімді, себебі оларды МО белсенді L-формада түзеді. МО арқылы а.қ. алудың 2 технологиялық жолы бар: 1- және 2- сатылы.

Бірінші әдіс арқылы а.қ. өндіргенде шикізат ретінде қажетті амин қышқылының клеткада түзіліп отыратын химиялық н/е биологиялық жолмен алынатын ізашары пайдаланылады. Яғни алғашқыда әзірленген ізашар МО клеткасында трансформацияланып керекті қосылысқа айналады.
Синтездің екінші жолы – мақсатты амин қышқылын түзетін белгілі штамды арнайы қор. ортада және жағдайларда өсіруге негізделген.
Амин қышқылдарын өндіру әдістері:
1) Белокты шикізат гидролизі.
2) Хим. синтез.
3) Микробиол. синтез.
4) Биотрансформация
Гидролиз кезінде белокты шикізатты қышқылдар мен сілтілер ерітіндісінде 100-105°C 20-48 сағ. қыздырады. Кемшілігі - Ол кезде кейбір а.қ. ыдырап кетеді.
Хим. синтез – а.қ. өндірудің шығымы жоғары әдісі. Кемшілігі – А.қ. рацематты изомерлерінің қоспасы түрінде алынуы. Микробиол. жолмен лизин, триптофан а.қ. алу кең тараған.
50. Гендік инженерия. Инсулинді алудың әдістері. Оның әсер ету механизмі. Жіктелуі.

. Гендік инженерия - геномды жасанды түрде қайта құру -организмнің геномына басқа түрдің гендерін енгізуге мүмкіндік береді. Осы әдіспен, мысалы, ішек таяқшасының генотипіне адам генін енгізе отырып инсулин гормонын алады.
Инсулин бұл екі пептидтік тізбектен тұратын пептидті гормон:
А тізбегі 21 амин қышқылының қалдықтарынан тұрады.
В тізбегі 30 амин қышқылының қалдықтарынан тұрады.
Бұл екі тізбек инсулин ақуызының кеңістіктік құрылымын қамтамасыз ететін бисульфидті S-S байланыстарымен байланысады

1 килограмм инсулин алу үшін 35 мың бас шошқа қажет
(2018 жылы инсулинге жылдық қажеттілік 1 тонна препарат екенін ескерсек???).
Ал, осындай мөлшерде инсулинді 25 кубтық ферментерда рекомбинантты Escherichia coli микроорганизмін қолдана отырып биосинтез жолымен арқылы алуға болады.

_{Биологтар заманауи генетикалық әдістерді пайдаланып, бактерияларды ақуызды препараттар (мысалы, рестрицирлеуші эндонуклеаза), алуан түрлі химиялық қосылыстардың, аминқышқылдардың, антибиотиктердің және т.б. өндірісі бойынша өзіндік «биологиялық фабрикиаларға» айналдыруды үйренген. Олар спецификалық гендерді бактериалды клеткалардың ішінде клондау арқылы бірегей метаболиттерді алу биосинтезінің жаңа жолдарын шығарады. Үй хайуанаттары мен адамдардың ауруларын диагностикалауға арналған зонда ретінде аурутудырушы микроорганизмдердің клондалған генін қолданады, сонымен бірге қауіпсіз әрі эффектілі вакциналарды алуға арналған изолирленген гендерді қолданады.}
_{Гендік инженерияның әдістері көмегімен биологиялық процестердің спецификалық түрде жүруіне бактериялардың белгілі бір түрлерінің табиғи қабілеттілігін күшейтуге болады. Мысалы, қоршаған ортаны ластайтын токсикалық қалдықтарды эффективті түрде бұзатын бактерия штаммдары ауылшаруашылық культураларының қарқынды өсуіне себепші болады, целлюлозаны төменмолекулалы көміртек қосылыстарына дейін ыдыратып, зиянкес жәндіктерді жояды.}

жүктеу 3,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 44 45 46 47 48 49 50 51 52