«Бақыршық» алтынды кенорны КЕНОРНЫН АШЫҚ ӘДІСПЕН ӨНЕРКӘСІПТІК ӨҢДЕУ ЖОБАСЫ «Болжанып отырған шаруашылық қызметінің қоршаған ортаға әсерін бағалау» Бөлімі Кіріспе - «Қоршаған ортаға әсерін бағалау» (ҚОӘБ) бөлімін орындаудың мақсаты кенорнын ашық әдіспен өнеркәсіптік өңдеу Жобасында қабылданған шешімдерді бағалау болып табылады. ҚОӘБ болжанып отырған шаруашылық қызметінің нақты нысандары мен құрылыстарының қоршаған ортаға әсерінің барлық аспектілерінің толық көлемдегі нақты талдауын жасауды қарастырады.
- ҚОӘБ бөлімін дайындауға қойылатын талаптар Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау Министрінің 28 маусым 2007 жылғы № 204-п бұйрығымен бекітілген «Жоспар алды, жоба алды және жобалау құжаттамасын әзірлеу кезінде қоршаған ортаға болжанған шаруашылық және өзге де қызметтің әсеріне бағалау жүргізу жөніндегі нұсқаулықпен» анықталады.
- ҚОӘБ «ПОЛИМЕТАЛЛ ИНЖИНИРИНГ» АҚ дайындаған кенорнын ашық әдіспен өнеркәсіптік өңдеу Жобасында қабылданған жобалау шешімдерінің сипаттамасынан тұрады (2015 ж).
- «Қоршаған ортаға әсерін бағалау» бөлімі бар, кенорнын ашық әдіспен өнеркәсіптік өңдеу Жобасы мынандай мемлекеттік органдарға келісуге жіберіледі: Тұтынушылардың құқығын қорғау департаменті, су ресурстарын пайдалану мен қорғауды реттеу жөніндегі бассейндік инспекцияға; жер қойнауларын зерттеу мен пайдалану органдары, Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау Министрінің «Мемлекеттік экологиялық сараптама жұргізу Ережелерін бекіту туралы» 28 маусым 2007 жылғы № 207-п Бұйрығына сәйкес, орман шаруашылығы және жануарлар әлемі облыстық аймақтық инспекциясына.
- ҚОӘБ бөлімін «Лаборатория-Атмосфера» ЖШС (Өскемен қаласы) орындады.
Қоғамдық тыңдауларды өткізудің заңнамалық негіздері - Кенорнын ашық әдіспен өнеркәсіптік өңдеу Жобасы, «Болжанып отырған шаруашылық қызметінің қоршаған ортаға әсерін бағалау» бөлімі бойынша қоғамдық тыңдаулар ақпараттарға қолжетімділік, қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша шешімдер қабылдау мен әділдікке қол жеткізуге ат салысу туралы мынандай халықаралық және қазақстандық нормативтік және заңнамалық талаптарға сәйкес жүргізіледі :
- 25 маусым 1998 жылы Орхус қаласында 46 ел қол қойған Орхус конвенциясына. Қазақстан Республикасының 23 қазан 2000 жылғы Заңымен ратификацияланған;
- 9 қаңтар 2007 жылғы Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне;
- ҚР қоршаған ортаны қорғау Министрінің 7 мамыр 2007 жылғы № 135-п бұйрығымен бекітілген қоғамдық тыңдауларды өткізу Ережелеріне;
- Қоғамдық тыңдаулар Қазақстан Республикасының азаматтары мен қоғамдық ұйымдарының қоршаған ортаның жағдайы туралы жан-жақты және толық ақпаратты дер кезінде алу және экологиялық маңызды шешімдерді қабылдау процесіне қатысу жөніндегі конституциялық құқықтарын қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылады.
Жалпы мәліметтер - Бақыршық кенорны Қазақстан Республикасы, Шығыс қазақстан облысы, Жарма ауданының Әуезов кентінде орналасқан. 1953 жылы КСРО ІІМ «Алтынды барлау» тресті болып ашылған. Кенорын зерттеумен әр жылдары Семей геологиялық барлау экспедициясы, «Алтайалтын» КБК, «Қазалтын» өндірістік бірлестігінің Алтай ГБЭ, Бақыршық КМК айналысқан. Соңғы уақытта кенорнын барлауды Бақыршық тау-кен өндіру кәсіпорны жүргізіп келеді.
- Кенорнын 1954 жылдан бастап «Алтайалтын» Бақыршық кен байыту комбинаты, «Бақыршық» кеніші – барлау-пайдалану кәсіпорны игеріп бастады. 1954 жылдан бастап 1997 жылға дейін кенорнында 3,8 млн тонна кен және 28,6 тонна алтын (орташа құрамы 7,5 г/т) өндірілді. Бүгінгі күнге дейін барланған учаскелердегі тотыққан кендер іс жүзінде толықтай игеріліп болды. Сонымен қатар, бастапқы кендер Қызыл аймағы көлемінде 1000 метрден артық төмендікке дейін таралған.
- Әртүрлі жағдайлардың әсерінен, Бақыршық кенорны ондағы кеннің алынуы қиын болып табылатын кенорны екендігі ескеріле отырып, бүгінгі күнге дейін кенді өндіру мен өңдеу өнеркәсіптік ауқымда жүргізілген емес.
Бақыршық кенорнының орналасу ауданының аумақтық карта – сызбасы Жобаның қысқаша сипаттамасы - Бұл жобада ашық әдіспен өндіруге бағытталған кенорны кен қорының бөлігін өңдеу қарастырылады. Карьерлік кен қорларын жерасты әдісімен өңдеу жөніндегі шешімдер басқа жобалау құжаттамаларымен қарастырылатын болады.
- Карьер контурының сапа техникалық-экономикалық негіздемесі (ТЭН) жобаны орындау кезеңінде мынандай жолдармен оңтайластырылған:
- өңдеу кезеңдері бойынша кен үйінділерінің жағдайын ескере отырып, оны аршудың схемасын жан-жақты қарастыру;
- борттың конструкциясын өзгерту;
- карьердің тереңдігі мен жүк ағындарын есепке ала отырып, көлік жолдарын салу.
- Карьер шартты түрде екі учаскеге – Батыс және Шығыс учаскелері болып бөлінген, олардың әрқайсысының +325 м. деңгейжиекте түйісетін тәуелсіз аршу схемасы бар. Аршылған тау жыныстары әрбір учаскенің солтүстігінде орналасқан шығатын жолдар арқылы сыртқы үйінділерге шығарылады.
Жобаның қысқаша сипаттамасы - Карьердің оңтайлы шекарасын таңдау кенді ашық әдіспен өндірудің рұқсат етілген өзіндік құны бойынша анықталған кенді аршудың шекаралқ (шектік) коэффициентін пайдалана отырып жүзеге асырылды. Карьердің оңтайлы шекарасы аршудың контурлық коэффициенті қолда бар құралдарды орнату қателігін ескере отырып, оған шекаралас немесе барынша жақын тереңдікте құрылатын болады.
- Кенді өңдеу аяқталған кездегі карьердің орналасу схемасы
Карьердің өнімділігі және жұмыс режімі - Кен бойынша карьердің жылдық өнімділігі жобалау бойынша берілген тапсырмаға сәйкес – жылына 2 000 мың тонна.
- Карьердің жұмыс режімі жыл бойына, үзлдіксіз, тәулігіне 12 сағаттан екі ауысымда.
- Жару жұмыстарына және климаттық жағдайларға байланысты бос тұрып қалулар 26 және 3 тәулікті сәйкесінше құрайды, және жылына жалпы алғанда 29 тәулікті құрайды. Осылайша, карьер бір жылда 336 тәулік немесе 672 ауысым жұмыс істейтін болады.
- Бос тұрып қалған күндері қызметкер жөндеу – профилактикалық және қосымша жұмыстарға тартылатын болады.
- Режим работы карьера
| | | | | | | | - Кәсіпорынның ағымдағы жылдағы жұмыс тәулігінің саны
| | | | | | | - Бір жылдағы жұмыс ауысымының режімдік саны
| | | - Технологиялық бос тұрып қалулар (БЖЖ және ауа райы жағдайлары)
| | | - Забойдағы жұмыс ауысымдарының саны
| | | Карьердің өнімділігі және жұмыс режімі - Кен өндіру жұмыстары 2018 жылы басталады, және осы жылғы карьердің кенді пайдалану жөніндегі өнімділігі– 500 мың тонна болады, сәйкесінше айлық өнімділік 42 мың тоннаны құрайды. «Тау-кен өндіру кәсіпорнында ашық әдіспен өңдеудің технологиялық жобалауы бойынша әдістемелік нұсқауларға» сәйкес жыл бойғы жұмыс режімінде және карьердің дайын кен қорын алуда көліктің дөңгелекті түрін пайдаланумен қамтамасыз етілуі 2,5 айдан кем болмайтын уақытты құрауы тиіс. Қабылданған жобалық шешімдерде дайын кен қорын алуға қамтамасыз етілуі 2018 жылдың басына (114 мың.т) / (42 мың т/айына) = 2,7 айды құрайды.
- Кен байыту фабрикасының құрылысы мен қосу-реттеу кезеңі 2018 жылдың екінші жарты жылдығына есептелген. 2018 жылдың бірінші жарты жылдығында карьерде өндірілген кен аралық (ортақтастырылған) қоймада жинақталатын болады.
- Карьер жылына 2 000 мың тонна кен шығару қуаттылығына 2019 жылы шығатын болады. Кен карьердің бүкіл аумағында деңгейжиек бойынша өндірілетін болады, және осылайша кен кемерлерін өңдеуге, жұмыс істейтін деңгейжиектерді аршу үшін қабылданған и тем самым, учитывая опыт использования гидравликалық экскаваторларды пайдалану тәжірибесін есепке ала отырып, дайын кен қорларымен қамтамасыз ету нормативтерінің шарттарына сәйкес орындалады.
Тау-кен күрделі жұмыстары - Кенорнын пайдалануға енгізу үшін келесідей тау-кен күрделі жұмыстарын (ТКЖ) жүргізу қажет:
- Деңгейжиектердегі тілініп салынатын траншеялардың құрылысы;
- Тауда орналасатын жыраларды және қорғаныс үймелерін салу және орналастыру;
- Карьер суларын тұндырғыштар мен су жинағыштардың құрылысы;
- карьердің өнеркісіптік алаңын салу және орналастыру;
- Су жинағыштың құрылысы;
- Технологиялық жолдарды салу;
- Карьердің енгізіліп отырған жоспарлы қуаттылығынан 2,5 айдан кем болмайтындай уақытқа ойып алуға дайын болатын кен қорын құру;
- Карьердің бүкіл аумағынан топырақты – өсімдікт қабатын сыдырып алу және оны көлемі 95 мың м3 болатын арнайы үйіндіге жинақтауға;
- Кенорнын пайдалануға қосу үшін 2016 және 2017 жылдары карьерде көлемі 26 538 мың м3 тау жынысына, оның ішінде: 26 405 мың м3 – таулы жынысқа ГКР жүргізіледі. Сонымен қатар 2018 жылдың басына қарай ойып алуға дайын кен қоры 114мың тоннаны құрайды.
Тау-кен жұмыстарын жүргізу технологиясы - Кенорнының тау жынысы мен кені – тасты болып келеді, тиер алдында алдын-ала қопсытуды қажет етеді. Тау жынысын ойып алуға дайындау бұрғылау – жару әдісімен жүзеге асырылады.
- Кәсіпорынның кен және тау жыныстары бойынша қуаттылығына сәйкес, карьерді өңдеудің қабылданған технологиясы бойынша келесідей негізгі тау-кен жабдықтары қарастырылған:
- ЭКГ-20К типті электрлі экскаватор (Ресей), шөмішінің сыйымдылығы үйемемен есептегенде 20,0 м3 – кенді автокөлікке тиеу үшін;
- Komatsu PC-2000 типті гидравликалық экскаватор (Жапония), экскаватор 12,0 м3 – кенді және тау жынысының бір бөлігін автокөлікке тиеу үшін;
- Pit Viper 271 айналып бұрғылайтын бұрғылау станогы (Atlas Copco, Швеция)
- FlexiROC D65 соғып тұрып - айналып бұрғылайтын бұрғылау станогы (Atlas Copco, Швеция)
- D375A (Komatsu. Жапония) бульдозері 525 л. с. Карьердегі жұмыс алаңын тазарту үшін;
- «TDR 17/13» типті, қуаттылығы 420 л. с., шассилік IVECO‑AMT Trakker AD380T42W араластырғыш – қуат бергіш машина.
- Komatsu-PC220 экскаваторының базасындағы MB1000 (Atlas Copco. Швеция) габариті келмейтін кесек тасты ұнтақтағыш (күрегі артқы жағында);
- Komatsu HD-785 (г/п - 91т) типті жүкті өзі түсіретін көлік – кенді фабрика жанындағы буферлік қоймаға тасымалдауға және аршылған тау жыныстарының бір бөлігін үйінділерге тасымалдау үшін;
- БелАЗ 7518 (г/п - 180т) типті жүкті өзі түсіретін көлік – тау жыныстарын үйінділерге тасымалдау үшін.
- Жер қойнауларынан кен қорын барынша толық айырып алуды қамтамасыз ету, оның тау жыныстарымен тотығуын төмендету мақсатында, тау-кен аймағы биіктігі 5 м. кемерлермен өңделетін болады.
Жүк ағындарының схемасы Қоршаған ортаның қазіргі заманғы жағдайы - Бекітілген Бағдарламаға сәйкес, аккредитацияланған зертханаларды тарта отырып кәсіпорында тоқсан сайынғы өндірістік экологиялық бақылау жүргізіліп отырады. Бағдарлама келесідей компоненттердің мониторингін қарастырады:
- СЗЗ шекарасындағы атмосфералық ауаның;
- Ластану көздерінен пайда болатын технологиялық сыртқа шығарылулардың;
- Қадағалау бақылау жасау ұңғымаларынан алынатынжерасты суларының;
- Жерүсті суларының;
- топырақтың;
- ағынды сулардың;
- Шахта суларының;
- Жиналып қойылған өндіріс қалдықтарының.
- Экологиялық талаптардың сақталуын ішкі тексеру бағдарламасына сәйкес, нормативтік талаптардан ауытқу орын алған жоқ.
- 01.07.2015ж. жағдайға қарағанда нормативтік құжаттарға сәйкес анықталған атмосфералық ауаның, жерүсті және жерасты суларының ластану деңгейі рұқсат етілген деңгейде болып отыр. Сараптама қорытындысы бойынша СЗЗ шекарасында ауаны ластайтын заттардың ПДК құрамында артуы тіркелмеген.
Атмосфералық ауаға әсер етуін бағалау - Бағалаудың мақсаты нысанды пайдалану кезеңінде және жобада көзделген технологиялық және өндірістік процестерді жүзеге асыру бойынша құрылыс жүргізу кезеңінде ластаушы заттардың ауаға таралуының сандық және сапалық сипаттамаларын анықтау және болып табылады.
- Бақыршықтың құрамында алтыны бар кенін ашық әдіспен өңдеуді жүргізу нәтижесінде қоршаған ортаның ауасына тигізген әсері мынандай ластаушы заттардың ауаға таралуымен байланысты болады :
- Карьердегі бұрғылау жұмыстары;
- Карьердегі жару жұмыстары;
- Топырақты – өсімдік қабатын сылып алу (ГКР өндірісі кезінде );
- Карьердегі ГКР өндірісі;
- Карьердегі тиеу алаңы;
- Карьерде тау-кен массасын бір орыннан екінші орынға көшіру;
- Карьердегі көлікпен атқарылатын жұмыстар;
- Карьерде ДНУ-180/212 сорғысын орнату ;
- Автотракторлық техникаларға жанар-жағар май құю алаңы;
- Аршылған тау жыныстарының үйінділері;
- ПРС уақытша үйіндісі;
- Кенді жинақтайтын буферлік қойма;
- Арықтардың, тұндырғылардың, бөгеттердің құрылысы.
Атмосфералық ауаға әсер етуін бағалау - Есептеулерге сәйкес ауаға 22 түрлі ластаушы заттар бөлініп шығады.
- Ауаға шығатын ластаулардың жалпы салмағы – 1808,422768 тонна/жылына құрайды, оның ішінде :
- Қатты күйде – 1296.875083 тонна/жыл;
- Газ түзуші түрінде – 511,547685 тонна/жыл.
Пайдалану кезеңінде атмосфераға шығарылатын ластаушы заттардың тізімдемесі | | | - ПДК
- Ең шекті.
- бір жолғы,
- мг/м3
| - ПДК
- Орташа тәуліктік,
- мг/м3
| - ОБУВ
- Болжамды қауіпсіздігі.
- УВ,мг/м3
| | | | | - Заттардың таралуы,
- усл.т/жыл
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Алюминийге есептегенде/ (20)
| | | | | | | | | | | - Темір (II, III) тотықтары /темірге есептегенде/
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Марганец және оның қосындылары /
| | | | | | | | | | | - марганцке есептегенде (IV) марганец тотығы/
| | | | | | | | | | | - Қалайы тотығы/қалайыға есептегенде /(454)
| | | | | | | | | | | - Мырыш және бейорганикалық қосындылар
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Күшән, бейорганикалық қосындылар
| | | | | | | | | | | - /күшәнді есептегенде/ (413)
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Диоксид күкірті (Күкірт ангидриді)
| | | | | | | | | | | - Күкіртті сутек (Дигидросульфид) (528)
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Фторланған газ түзуші қосындылар
| | | | | | | | | | | - /фторға есептегенде/ (627)
| | | | | | | | | | | - Нашар еритінбейорганикалық фторидтер
| | | | | | | | | | | - (алюминий фториді, кальций фториді, натрий
| | | | | | | | | | | - гексафторалюминаты) (625)
| | | | | | | | | Перечень загрязняющих веществ, выбрасываемых в атмосферу на период эксплуатации (продолжение таблицы) | | | | | | | | | | | | | - Көмірсутегінің шекті қоспасы С1-С5
| | | | | | | | | | | - Көмірсутегінің шекті қоспасы С6-С10
| | | | | | | | | | | - Пентилендер (амилендер - изомерлер қоспалары) (468)
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Бензин (мұнайлы, аз күкіртті) / көмірсутекке есептегенде/
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Минералдық мұнайлы майлар (
| | | | | | | | | | | - Машинаның,цилиндрдің және т.б. майлары) (723*)
| | | | | | | | | | | - Көмірсутегінің шекті қоспасы С12-19 /
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Бейорганикалық шаң: 70-20%
| | | | | | | | | | | - Кремний қос тотығы (шамот, цемент, цемент өндірісінің - балшық, балшықты тақтатас, домендік шлак, құм, клинкер, күл, қазақстан кенорыныдары көмірлерінің күлдерінің шаңдары (503)
| | | | | | | | | | | - Бейорнагикалық шаң: криемний қос тотығы 20%-дан төмен емес
| | | | | | | | | | | - (доломит, цемент өндірісінің – әктастың, бордың, қалдық тұқылдардың, шикізаттық қоспалардың шаңдары, айналып тұратын пештердің, бокситтің және т.б. шаңдары (504)
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Ұлтандық қалдықтардың ұсақтап майдаланған резіңке вулканизаттарынан шығатын шаң (1110*)
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Ескертулер: 1. 9 бағанда: "M" – ЗҚ таралуы,т/жыл; "ПДК" - ПДКс.с. немесе (ПДКс.с. болмағанда) ПДКм.р. немесе (
| | | | | | | | | | - ПДКм.р. Болмаған жағдайда) ОБУВ;"a" – ЗҚ қауіптілік санатына байланысты констант.
| | | | | | | | | | - 2. Сұрыптау тәсілі: ЗҚ кодының өсуіне қарай (1 баған).
| | | | | | | | | | Атмосфераға зиянды қалдықтардың шығарылуын азайтуға бағытталған іс-шаралар - Атмосфераға шығарылатын зиянды қалдықтарды азайту үшін мыналарды жүзеге асыру қарастырылады:
- Шаңның карьердің контурының сыртына шығып кетуін төмендететін, қолдан жасалған бөгеттер құру мақсатында жұмыс алаңының белгілерін үнемі төмендетіп отыратын ашық тау-кен жұмыстарын ұйымдастыру ;
- Электрлі тартпалы қазіргі заманғы жабдықтарды пайдалану;
- Кенді самосвалға тиеу кезінде экскаваторлық забойларды суару, шаң басқыштардың тиімділігі - 80 %;
- Автокөліктің жұмыс істеуі кезінде - технологиялық жолдарда гидрошаңды басқыш;
- Шаң басу тиімділігі 97% болатын жабдықтардың ұңғымаларын бұрғылау кезінде пайдалану;
- экологиялық стандарттар мен нормаларды (Евро-5) міндетті түрде сақтай отырып, пайдаланылып отырған жабдықтардан және техникадан шығатын газдардың сапасын қадағалап отыру;
- Технологиялық және қосалқы жұмыстарға экологиялық бақылау жүргізу;
- Бұл шараларды жақсы өндірістік процесті және қоршаған ортаның жағдайын өндірістік қадағалауды ұштастыра отырып жүзеге асыру ауаға тараулардың рұқсат етілген шекті мөлшерінде болуының нормативтерін сақтауға және кәсіпорынды пайдалану кезінде ауа бассейніне тигізетін жағымсыз әсерін азайтуға мүмкіндік береді.
- Ластаушы заттарды сиретуді модельдеу көрсеткендей, жоспарланып отырған ұйымдастыру- техникалық шаралардың нәтижесінде, санитарлық – қорғаныс аймағындағы атмосфералық ауада рұқсат етілген шекті мөлшерден асу тіркелген жок.
Атмосфералық ауаны ластаудың салдарларын бағалау және оған тері әсер етулерді төмендету шшаралары - Табиғи ортаның компоненттері
| | | | | - Әсер ету маңыздылығы, балдармен есептегенде
| - Әсер ету маңыздылығының санаты
| | | - Ластаушы заттардың тұрақты көздерден шығарылуы
| | - Көп жылдық (тұрақты) әсер етуі- 4
| | | | | | - Климатқа әсер ететін парникті газдардан шығатын ластаушы заттар
| | - Көп жылдық (тұрақты) әсер етуі- 4
| | | | - Результирующая значимость воздействия:
| | | | | | | - Таким образом, общее воздействие намечаемой деятельности на воздушную среду оценивается как не нарушающее узаконенный предел (средняя значимость воздействия).
Су ресурстарына әсерін бағалау Жерүсті суларына әсер етуі - Кенорнын өңдеу кезінде жерүсті және жерасты суларын ластаушы көздер болып мыналар саналуы мүмкін:
- 1. Ашық карьерлердің құрғап кетуі салдарынан гидрогеологияға жер астындағы суларды енгізу мүмкіндігі.
- 2. Холодный ключ өзеніне және Ақбастаубұлақ өзеніне жауын суларының құйылуы.
- Жұмыс істеп тұрған техниканың дизельдік отыны ағып кетуі мүмкін болатын тәуекелдер түрінде келетін, жерүсті суларының ластануы.
- Жобаға сәйкес, Cогласно проекту, заправка автотракторлық техникаларға жанар-жағар май (ЖЖМ) құюды жанармай құюшылар ЖЖМ-ның ағып кетуін болдырмайтындай, арнайы ыдыстарды пайдаланып жүзеге асыратын болады.
Су ресурстарына әсерін бағалау - Кенорнын ашық әдіспен өңдеу кезеңінде карьердің орындалып тасталған кеңістігіне (Шығыс учаске және Батыс учаске) бұдан әрі - «карьер сулары» деп аталатын жаңбыр суы, еріген қар суы және және жерасты сулары келіп құяды. Карьер сулары (298 мың. м3/жылкарьерлік және үйінділік суларды жинағыштарға қарай бұрылатын болады.
- Карьердің бортында аршылған тау жыныстарының (бос жыныстардың) үйіндісі орналастырылады. Үйіндінің аумағынан жинақталған – жаңбыр және еріген қар сулары келіп түседі.
- Үйіндінің оңтүстік-шығыс жағынан жиналмалы сулар (74,32 мың м3/жыл) № 3 су жинағыш арықтың және № 1,2,3 сорғылау станцияларының көмегімен карьберлік және үйінділік сулардың су тұндырғыштарына қарай жіберіледі. Үйіндінің оңтүстік-шығыс жағында балансқа алныға кендердің қоймасы орналастырылады, су ағындары да қоймадан (5,68мың м3/жыл) карьерлік және үйінділік суларды тұндырғышқа қарай жіберіледі.
- Карьерлік және үйінділік суларды тұндырғыштан су кәсіпорынның технологиялық қажеттілігі үшін (296 мың м3/жыл) және технологиялық жолдарға су себу үшін (28,50 м3/жыл) алынатын болады. Судың артық мөлшері қолданыстағы шахта суларын тазалау станциясына жіберіледі.
- Жиналған суларды буферлік қоймадан ағызып бұру үшін құрғату жүйесінің құрылысын салу қарастырылуда. Буферлік кен қоймасындағы құрғату жүйесінен (4 мың м3/жыл) қысымды құбыр арқылы КБК-ның өнеркәсіптік алаңына қарай бұрылады және технологиялық қажетіліктерге жұмсалатын болады.
- Кәсіпорынның өндірістік қажеттілігіне бағытталатын судың жалпы көлемі жылына 300 мың м3 құрайды. Карьерлік, шахталық және үйінді суларының көлемін нақтылауКБК-ның құрылысы Жобасында жүзеге асырылатын болады.
- Шахта суларын тазарту қондырғыларына бұрылатын карьерлік, шахталық және үйінді суларының және Ақтбастаубұлақ өзеніне құйылатын сулардың жалпы шығыны жылына 535, 30 мың м3 құрайды. Қолданыстағышахта суларын тазалау станциясының өнімділігі ағын судың осы көлемін тазартуға мүмкіндік береді.
Су ресурстарына әсер етуін бағалау | | - ПДК балық шаруашылығы,
- мг/л
| | - Фондық концентра-ция, мг/л
| | - Нақты концентрация Сфакт, мг/л
| | - Концентрациялардың есептеулері
- Спдс, мг/л
| | | | | | | | | | | | | | - Холодный ключ өзеніне № 1 шығарылуы
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Ақбастаубұлақ өзеніне № 2 шығарылуы
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - ПДС нормативтерін есептеулер нәтижелері
Су ресурстарына әсерін бағалау - Жанар-жағар майлардың байқаусызда ағып кету көлемі мен деңгейі барынша төмен, сондай-ақ осындай ағып кетудер орын алған жағдайда тез әрекет ету, оның әсерін тез арада жоюға кепілдік беру үшін арнайы құрылғылар дайындалатын болады.
- Барлық жерлерде таралған жерасты сулары құрғату, сүйеніш орнату, тұзды ету түрінде барынша әсер етуі мүмкін. Бірақ әсер ету процесінің аймақтың сулы- тұзды балансының соншалықты өзгеруіне әкеліп соқтырмайтын, белгілі бір жерге таралу сипаты болады және ол рұқсат етілген ретінде бағаланады.
- Жерасты суларын ластанудан қорғау жөніндегі шараларға байланысты, жобаланған нысандар жерасты суларына теріс әсерін тигізбейтін болады.
- Нөсерді жаңбыр суларының ағып келуі Холодный ключ өзені мен Ақбастаубұлақ өзендері суларының сапасына соншалықты әсер етпейді. Су ағып түскеннен кейінгі ластаушы заттардың концентрациясы ПДК нормаларының шегінде қалатын болады.
Өндіріс қалдықтары - Қалдықтардың үстіңгі бөлігіне орналастырылатын негізгі көлемді аршылған тау жыныстары құрайды. Аршылған тау жыныстары улы емес, қауіптілік деңгейі бойынша қауіпсіз қалдықтар қатарына жатады.
- Сырты үйінділерге орналастырылған аршылған тау жыныстарының көлемі, оларды өңдеу жылдары бойынша (бастапқы 5 жылда) мынаны құрайды
| | | - Жылдар бойы түзілу көлемі
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | Өндіріс қалдықтары - Басқа да қалдықтарды көлемі елеусіз ғана. Оларға мыналар жатады:
- Янтарьлық (Кәріптастық) тізімнің қалдықтары
- Пайдаланылған люминесценттік шамдар, май сіңген шүберектер, арнайы жұмыс киімдері, пайдаланылаған майлар, мазут тамған құмдар.
- Жасыл тізімнің қалдықтары
- Дәнекерлеу электродтарының тұқылдары, құрылыс қалдықтары, металл сынықтары, металл жоңқалар, пайдаланылаған доңғалақтар, резіңкеден жасалған пайдаланылған өнімдер, пайдаланылған темір бөшке ыдыстар, қаптар, пайдаланылған аккумуляторлық батареялар, А топты медициналық қалдықтар, ҚТҚ (қатты тұрмыстық қалдықтар).
- Қалдықтардың барлық түзілген түрлері арнайы жабдықталған уақытша жинақтау оырндарында орналастырылатын болады, содан кейін қалдықтардың түрлеріне қарай арнайы мамандандырылған ұйымдармен келісімшарт жасай отырып, кәдеге жаратылады.
Өндіріс қалдықтары | | | | | | - Басқа ұйымдарға беру, т/жыл
| | | | | | | | | | | | | | | - Оның ішінде өндіріс қалдықтары
| | | | | | | | | | | | | - Янтарлық (кәріптастық) қауіптілік деңгейі
| | | | | | - Сүрткіш материалдар (тозған шүберектер)
| | | | | | | | | | | | | - Пайдаланылаған люминесценттік шамдар
| | | | | | - Мырышты аккумуляторлардың батареялары
| | | | | | - Зеленый уровень опасности
| | | | | | - Қатты тұрмыстық қалдықтар
| | | | | | - Кесек түріндегі қара металл сынықтары
| | | | | | - Пайдаланылған пневматикалық доңғалақтар
| | | | | | - Қауіптіліктің қызыл деңгейі
| | | | | | | | | | | | | - Қалдықтардың жекелелеген түрлері
| | | | | | | | | | | | | - Өндіріс қалдықтарын орналастыру мен тұтынудың 2016 жылға арналған нормативтері
Физикалық әсер етуілері, радиологиялық жағдайлар - Кенорнында жұмыстарды жүргізу физикалық әсер ету факторларының – шу мен дірілдің көздері болып табылады.
- Жұмыстардың барлық түрлерін жүргізу кезіндегі физикалық факторлардың қоршаған ортаға (ҚО) әсері қысқа мерзімді, сол жерді ғана қамтитын, елеусіз және рұқсат етілгендей мөлшерде болады.
- Жабдықты пайдалану процесі кезінде дер кезінде техникалық байқаудан өту қажет.
- Шудың тракторлық техникалар машинистерінің денсаулығына зиянды әсерін төмендету үшін мыналар ұсынылады: - есту органдарына жеке қорғаныс құралдарын пайдалану.
- Физикалық факторлардың әсер етуі – рұқсат етілген.
- Радиациялық жағдайНРБ-99 талаптарына сәйкес келеді және Қазақстан Республикасының аумағында тұратын халықтар үшін дозалық жүктемелерден артық емес. Қазіргі уақытта зерттелетін аймақта жағдай тұрақты және 15-20-25 МКр/сағат мөлшерін құрайды.
Флора мен фауна - Топырақ ресурстарын, флора мен фаунаны қорғауға арналған келесідей іс-шаралар өткізу жоспарлануда:
- Өндірістік алаңдарды қатты жабындармен жауып тастау;
- Алаңның аумағын және осы алаңның маңайындағы аумақтарды таза ұстау;
- Жолдарды белгілеу, технологиялық көліктердің карьерден және арнайы төселген жолдардан тыс жерлерде жүруіне тыйым салу;
- Топырақтың құнарлылығын қалпына келтіру бағдарламасы және Жобаны жабу, жою қорын құру;
- Кәсіпорыннын аумағын және оған жақын жатқан маңайларды көгалдандыру;
- Үйінділерді, тау жынысы үйінділерін және көлік жолдарын қайта қалпына келтіру,
- Кешеннің аумағы биогеографиялық бөлінуі бойынша құрамында алуан түрлі заттарға аса бай емес, жартылай бос жерге жататындығын ескере отырып, атқарылып отырған жұмыстардың осы жердің флорасы мен фаунасына СҚА шегінен тыс жерлерде ерекше әсер ете қоймайтындығын бекітуге болады, сондай-ақ топырақты-өсімдікті қабатқа да теріс әсер етуі байқалмайды.
Бүлінген жерлердің топырақ құнарлылығын қайта қалпына келтіру - Тау-кен жұмыстары аяқталғаннан соң топырақтың құнарлы-өсімдік өсетін қабатын қайта қалпына келтірудің құрылыс (кесінділерді орналастырып шығу) және биологиялық топырақ құнарлылығын қалпына келтіру жұмыстары жүргізілетін болады. Сондай-ақ ғимараттар мен құрылыстарды демонтаждау және консервациялау жұмыстары да жүрзіледі.
- Бұл жұмыстар келешекте жекелеген жоба бойынша қарастырылатын болады.
- Бүлінген жерлердің құұнарлы қабатын қабпына келтірудің аяқтау кезеңі болып құанрлылығы қалпына келтірілген жердің өнімділігін қалпына келтіруге және жел мен су эрозияларының дамуының алдын алуға бағытталған іс-шаралар кіретін биологиялық қайта қалпына келтіру жұмыстары болып табылады. Үйінділердің үстіңгі қабаттарына көп жылдық шөптер егілетін болады және олар кейіннен ма бағуда пайдаланылады.
Әлеуметтік салаға әсер етуі - Кенорында жұмыстардың жүргізілуі, болжанып отырған қызметтің қарыштап алға басуы жергілікті халықтың жұмыспен қамтылуы жағынан алып қарағанда, ауданның әлеуметтік-экономикалық өмірінде де алар орны зор екендігін айқындайды. Осы жобаны жүзеге асыру кезінде, бұл жоба 500-ге жуық адамды жұмысқа тартуды талап ететін жоба болады деп болжанып отыр. Жұмыс өндірісіне қатысты қажетті іс-тәжірибесі бар мамандарды қоспағанда, кәсіпорынның басқа қызметкерлері мен жұмысшылары жергілікті тұрғындар есебінен қабылданатын болады. Бұл фактор осы маңайда жақын орналасқан аймақтар адамдарының әлеуметтік-экономикалық өмір сүрулерінде позитивтік маңыздылыққа ие болады.
- Осылайша, жұмыстардың әлеуметтік-экономикалық акспектілерге әсер етуі ҚР экономикасы үшін де, сондай-ақ жергілікті халықтың жұмысқа орналасуында да позитивтік- маңызды деп саналып отыр. БКӨК ЖШС халық үшін барынша тиімді әлеуметтік бағдарламаларды дайындау және жүзеге асыруда халықтың өмір сүру жағдайы мен азаматтардың сұраныстарын барынша мұқият зерттеу үстінде.
Мүмкін болған апатты жағдайлардың талдауы - Жару жұмыстарын жүргізу кезінде жару жұпмыстарының жүріп жатқандығы туралы дыбыстық дабылдар С-40 сиренасын қосуды қарастырады (карьерге кіре беріс жердегі таянышта орналастырылады). Сиренаны қосуды карьер операторы жүзеге асырады.
- Жұмыс процесі кезінде өрт ошақтары пайда бола қалған жағдайда адамдарды қауіпсіз жерге көшіру үшін қызметтік көлік қарастырылған. Учаскеде рация бар, со арқылы өрт туралы өрттен қорғау қызметтеріне хабарланады.
- Учаскенің аумағында өртке қарсы құрал-жабдықтар бар. Сондай-ақ өрт ошақтарын бульдозермен және жүк тиегіш көлікпен оқшаулау мен жою қарастырылған.
- Өндіру ісіне тартылған қызметкер өрт шыға қалған жағдайда өзін қалай ұстау керектігі туралы нұсқаулықтан өткен.
- Карьердегі жұмыс басқа апатты жағдайларды туындатуы мүмкін емес.
- Жоба бойынша тау жынысының жекелеген кесектерінің ұшуы бойынша қауіпті аймақтардың параметрлері қабылданған, және ол мыналарды құрайды:
- - адамдар мен малдар үшін- 300 м;
- - ғимараттар мен құрылғылар үшін- 320 м;
- - машиналар мен механизмдер үшін - 150 м.
- Жару жұмыстарын жүргізер алдында барлық адамдар қауіпті аймақтан шығарылуы тиіс.
- Жұмыстардың карьерде жұмысқа тартылған адамдардың денсаулығына теріс әсер етуін жобада сипатталған еңбекті қорғау жөніндегі шаралар кешені рұқсат етілген көлеміне дейін төмендетеді.
- Процестің қауіпсіздігі жобада қарастырылған шаралар есебінен жүзеге асырылады.
Болжанып отырған қызметтің экологиялық тәуелділігін бағалау - Бұл жұмыста Бақыршық кенорнында өнеркәсіптік өңдеу жұмыстарын жүргізу кезінде қоршаған ортаға әсер етуінің сапалық және сандық бағалаулары орындалған. Осы жұмыста келтірілген материалдар негізінде келесідей қорытындылар жасауға болады:
- 1. Атмосфералық ауаға әсер етуі рұқсат етілген норма шегінде деп бағаланады - СЗЗ шегінде және тұрғын-жай аумақтарында ауаға шығарылатын ПДК мөлшерінің артып кетуі орын алмайды.
- 2. Жерасты суларына және жерүсті суларына олардың ластануы жағынан алып қарағанда әсер етуі рұқсат етілген нормада деп бағаланады.
- 3. Өңдеу жұмыстары кезінде топыраққа әсер етуі рұқсат етілген нормада деп бағаланады. Жобалық және технологиялық шешімдерді сақтау, жұмыстарды аяқтағаннан кейін бұл жерлерді мал жайылымына, карьерге, су қоймасы ретінде пайдалануды қамтамасыз ететін топырақ қабатын қайта қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу және үстіңгі қабаттың рельефін құру.
- 4. Биологиялық жүйеге әсер етуі рұқсат етілген нормада деп бағаланады. Ол өсімдік және жануарлар әлемінің қазіргі кездегі түрлілік құрамының өзгеруіне әкеліп соқпайды.
- 5. Әлеуметтік аспектілерге әсер етуі маңызды (оңды) деп бағаланып отыр.
Қорытындылар - Қоршаған орта жағдайының болжамы және мүмкін болатын салдарлары:
- Қоршаған ортаға әсері туралы жүргізілген бағалау қорытындылары бойынша, Жобадан аймақтың экологиялық жағдайына барлық әлеуетті әсер етулер, дайындалған осы ұйымдастыру және табиғатты қорғау шараларын жүзеге асырға жағдайда рұқсат етілген нормалар шегінде болады деген қорытынды жасауға болады.
Достарыңызбен бөлісу: |
