Дүниетанудан 3-сынып оқушыларының білімді меңгеру деңгейін айқындау
Кесте 1
№
|
Оқушылардың аты-жөні
|
1 бақылау
|
Жалпы
|
2 бақылау
|
Жалпы
|
Сан.
|
Берк.
|
Шоғ.
|
Сан.
|
Берк.
|
Шоғ.
|
1
|
Қымбат А.
|
ж
|
о
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
2
|
Олжас А.
|
т
|
т
|
т
|
т
|
о
|
т
|
т
|
т
|
3
|
Ержан Б.
|
т
|
о
|
т
|
т
|
о
|
о
|
т
|
т
|
4
|
Бауыржан Б.
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
5
|
Саяхат Б.
|
ж
|
о
|
о
|
о
|
ж
|
ж
|
о
|
ж
|
6
|
Мирас Д.
|
о
|
о
|
о
|
о
|
ж
|
о
|
о
|
о
|
7
|
Мадина Е.
|
ж
|
о
|
о
|
о
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
8
|
Рахман И.
|
о
|
о
|
о
|
о
|
ж
|
ж
|
о
|
ж
|
9
|
Айсұлу Қ.
|
ж
|
ж
|
о
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
10
|
Медет К.
|
т
|
т
|
т
|
т
|
о
|
о
|
т
|
о
|
11
|
Әдемі Қ.
|
т
|
о
|
т
|
т
|
о
|
о
|
о
|
о
|
12
|
Нұркен Қ.
|
т
|
т
|
т
|
т
|
т
|
т
|
т
|
т
|
13
|
Олжас М.
|
о
|
т
|
т
|
т
|
о
|
о
|
т
|
о
|
14
|
Саят С.
|
т
|
т
|
т
|
т
|
т
|
о
|
т
|
т
|
15
|
Эльмира С.
|
т
|
т
|
т
|
т
|
о
|
о
|
о
|
о
|
16
|
Ермек Т.
|
т
|
о
|
т
|
т
|
о
|
о
|
т
|
о
|
17
|
Әмина Қ.
|
ж
|
ж
|
о
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
18
|
Ақтоты Д.
|
ж
|
о
|
о
|
о
|
ж
|
ж
|
о
|
ж
|
19
|
Жандос И.
|
о
|
о
|
о
|
о
|
ж
|
о
|
о
|
о
|
|
|
Ж:
|
7-37%
|
3-15%
|
2-10%
|
4-21%
|
10-53%
|
8-42%
|
7-26%
|
8-42%
|
|
О:
|
4-21%
|
10-53%
|
8-42%
|
6-32%
|
7-37%
|
9-48%
|
7-37%
|
8-42%
|
|
Т:
|
8-42%
|
6-32%
|
9-48%
|
9-47%
|
2-10%
|
2-10%
|
7-37%
|
3-16%
|
Дүниетанудан 3-сынып оқушыларының білімді меңгеру деңгейін айқындау
Кесте 2
№
|
Оқушылардың аты-жөні
|
1 бақылау
|
Жалпы
|
2 бақылау
|
Жалпы
|
Ізд.
|
Нақт.
|
Жылд.
|
Ізд.
|
Нақт.
|
Жылд.
|
1
|
Қымбат А.
|
ж
|
ж
|
о
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
2
|
Олжас А.
|
т
|
т
|
т
|
т
|
о
|
т
|
т
|
т
|
3
|
Ержан Б.
|
т
|
о
|
т
|
т
|
о
|
о
|
т
|
т
|
4
|
Бауыржан Б.
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
5
|
Саяхат Б.
|
ж
|
о
|
о
|
о
|
ж
|
ж
|
о
|
ж
|
6
|
Мирас Д.
|
о
|
о
|
о
|
о
|
ж
|
о
|
о
|
о
|
7
|
Мадина Е.
|
о
|
о
|
о
|
о
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
8
|
Рахман И.
|
ж
|
о
|
о
|
о
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
9
|
Айсұлу Қ.
|
ж
|
о
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
ж
|
10
|
Медет К.
|
т
|
о
|
т
|
т
|
о
|
о
|
о
|
о
|
11
|
Әдемі Қ.
|
о
|
т
|
т
|
т
|
о
|
о
|
т
|
о
|
12
|
Нұркен Қ.
|
т
|
т
|
т
|
т
|
о
|
т
|
т
|
т
|
13
|
Олжас М.
|
т
|
т
|
о
|
т
|
о
|
о
|
о
|
о
|
14
|
Саят С.
|
т
|
т
|
т
|
т
|
о
|
т
|
т
|
т
|
15
|
Эльмира С.
|
т
|
т
|
т
|
т
|
о
|
т
|
т
|
т
|
16
|
Ермек Т.
|
т
|
о
|
т
|
т
|
о
|
о
|
о
|
о
|
17
|
Әмина Қ.
|
ж
|
о
|
о
|
о
|
ж
|
ж
|
о
|
ж
|
18
|
Ақтоты Д.
|
о
|
о
|
ж
|
о
|
ж
|
о
|
ж
|
ж
|
19
|
Жандос И.
|
о
|
о
|
о
|
о
|
о
|
о
|
о
|
о
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ж:
|
6-32%
|
2-10%
|
3-16%
|
3-16%
|
9-47%
|
7-37%
|
6-32%
|
8-42%
|
О:
|
5-26%
|
11-58%
|
8-42%
|
7-37%
|
9-47%
|
9-47%
|
7-37%
|
7-37%
|
Т:
|
8-42%
|
6-32%
|
8-42%
|
9-47%
|
1-6%
|
3-16%
|
6-31%
|
4-42%
|
Бастауыш сынып оқушыларының ақыл-ойын дамытуда дүниетану сабағында ойын элементтерін оқыту үрдісінде кеңінен пайдалана отырып оқушылардың танымдық белсенділігін сабаққа деген қызығушылығын арттырдық. Оқушылардың ақыл-ой, логикалық ойлауы, байланыстырып сөйлеу тілі дами түсті. Мысалы экспериментке дейін эксперименттік топ оқушылардың ақыл-ойының даму көрсеткіші, сабаққа деген ынтасы, қызығушылығы 42% болса эксперименттен кейін ол 63%-ке көтерілген, орташа деңгейі 20% болса, эксперименттен кейін 29%-ке көтерілген, төменге деңгейі 38%-тен, 8%-ке түскен.
Экспериментке дейін
Топтар__Жоғары__Орташа__Төменгі'>Топтар
|
Жоғары
|
Орташа
|
Төменгі
|
Бақылау тобы
|
28%
|
36%
|
36%
|
Экспермент тобы
|
42%
|
20%
|
38%
|
Экспериментке дейін
Гистограмма 1
Экспериментке дейін
Гистограмма 1.1
Эксперименттен кейін
Топтар
|
Жоғары
|
Орташа
|
Төменгі
|
Бақылау тобы
|
34%
|
42%
|
24%
|
Экспермент тобы
|
63%
|
29%
|
8%
|
Эксперименттен соң
Гистограмма 2
Эксперименттен соң
Гистограмма 2.1
Зерттеу жұмысында көзделген мақсат міндеттеріміз, яғни дүниетануды оқытуда ойын элементтерін пайдаланудың жүйесі жасалды. Жұмысты қортындылай келіп дидактикалық ойындар және ойын элементтерін бастауыш сынып оқушыларымен жүргізілетін барлық пәндерде пайдаланудың орны ерекше екендігін дәлелдеп отыр. Бұдан байқағанымыз бастауыш сынып оқушыларымен жүргізілетін оқыту үрдісінде дидактикалық ойындарды және ойын элементтерін пайдалана отырып оқушылардың білім сапасын, танымдық белсенділігін, сабақтың тиімділігін және ақыл-ойын дамытып, қызығушылығын арттыруға болады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Диплом жұмысымыздың мақсатына сәйкес дүниетануды оқытуда ойын элементтерін пайдалана отырып сабақтың тиімділігін арттыру нәтижелі болатынынын зерттеу болжамының дәлелденгеніне көз жеткіздік. Жұмыстың теориялық бөлімінде ойын іс-әрекетін, дидактикалық ойындарды зерттеген ғалымдарының еңбектеріне талдау жасадық. Көрнекі психологтар (Д.Б.Эльконин, Д.Н.Узнадзе, Л.С.Выготский, Л.С.Рубинштейн, А.А.Венгер т.б.). педагог-әдіскер ғалымдар (Ж.В.Артуюнян, М.И.Микитинская, Е.Сағындықов, А.Айтпаева т.б.) дидактикалық ойындардың бастауыш сынып оқушыларының іс-әрекетінде алатын орнын дәлелдеп береді. Сондықтан оларды тиімді пайдалану білімді берік, әрі терең меңгеруге, сапалы тәрбие беруге және оқушылардың ақыл-ой белсенділігін тартыруға септігін тигізеді.
Теориялық мәселелерді талдау, бастауыш мектеп мұғалімдерінің тәжірибелерімен танысу бастауыш сынып оқушыларына жүргізілген тәжірибелік- эксперименттік жұмыс нәтижелері бізге төмендегідей қорытынды жасауға мүмкіндік берді.
1. Оқу іс-әрекетінде ойындарды пайдаланудың теориялық негіздерін меңгерту, дидактикалық ойындардың психологиялық-педагогикалық мәнін түсіну оларды оқыту құралы немесе әдісі түрінде (оқыту) тиімді пайдалануға көмектеседі.
2. Әр бір ойынның өзіне тән ерекшелігі бар, 1-жағынан ойында ойындық әрекет негізге алынған, оның көмегімен жеке тұлғаның белгілі бір сапалары: зейін, байқатушылық, ес, ойлау, іздемпаздық, белсенділік қалыптасады, 2-ші жағынан ойын сабақта белгілі бір дидактикалық міндетті – жаңа материалды оқып-үйрену, өткенді қайталау, іскерлік пен дағдыны қалыптастыру, білімді іс-жүзінде пайдалану міндеттерін шешуді көздейді.
3. Дидактикалық ойындардың жіктемесін жасауда біз оқу материалы мазмұнының мүмкіндіктерін, білім көлемі мен сипатын, оқушылардың жасерекшеліктерін есепке алдық.
Осы қорытындылар бойынша негізінде мынадай үсыныстар жасауға болады:
1. 3-сынып оқушыларының оқу іс-әрекетінде (біз) дүниетанудан біз ұсынған дидактикалық ойындардың жіктемесін пайдалану.
2. Дидактикалық ойындарды бастауыш мектептегі сабақтарда қарапайым күрлеліге, нақтыдан абстрактілеуге және керісінше принципіне сәйкес қолдану.
3. Берілоіп отырған дидактикалық ойындарды өткен материалды еске түсіну және бекіту барысында тиімді, жүйелі қолдану.
4. Дидактикалық ойындарды көрнекілікпен астарлап қолдану, көрнекіліктерді эстетикалық талаптарға сай жасап, ойынның дидактикалық мақсатына сай дұрыс қолдану.
5. Еңбектерді ғылыми ұйымдастыруға арналған карточкалар дайындау және пайдалану.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Айтпаева А.К. Программа „Использование казахских народных детских игр в начальной русскоязычной школе“ – Алматы, 2006-26 с.
Арутюнян Ж.В. Взаимосвязь учебной и игровой деятельности в обучении математике младших кольников. Афтореф. дисс. Канд.пед.наук – М., 2008.
Ахметов С. Бастауыш кластарды білім берудің тиімділігін арттыру жолдары. – Алматы: Рауан, 2004-84 с.
Әбілқасымова А.Е., Сарбасова Қ.А. Бастауыш мектептегі математиканы оқыту процесінде қазақ этнопедагогикасы материалдарын пайдалану. – Алматы, 2007 – 21 с.
Бастауыш класс мұғалімдерінің іс-тәжірибесінен. – Алматы, 2004-90.
Бережнов К., Мусин С. Педагогика тарихы. Алматы: Мектеп, 2001.
Гонеболин Ф.Н. Психология. – Алматы: Мектеп, 2006-237.
Занков Л.В. Избранные педагогические труды – М: Педагогика, 2000-98
Елеубаев С., Елеубаева С. Дидактикалық ойындар мен логикалық есептер. Бастауыш мектеп кітапшасы, 2005-№9-10. 17-35
Елеубаев С. Дидактикалық ойын-оқыту әдістемелерінің бірі /Бастауыш мектеп/, 2008- №2 7-13.
Елеубаева С. Бастауыш класстарда математикадан жүргізілген сыныптан тыс жұмыстар. – Алматы: Мектеп, 2005-99.
Жалпы білім беретін мектептің оқу бағдарламалары. – Алматы: Республикалық баспа кабинеті, 2005-355.
Жалпы білім беретін мектептің бастауыш сатысындағы білім мазмұны тұжырымдамасы /Бастауыш мектеп, 2007-№9-10. 32-39.
Желдебаева С. Мәнерлеп оқу. – Алматы: Қазақ университеті, 2002-112.
Жикалина Т.К. Математикадан ойындар мен қызықты тапсырмалар. Алматы: Рауан, 2002-64.
Жұмабаев М. Педагогика. – 2002-64.
Жұмаділдина Р. Ойын-еңбек жиынтығы. /Бастауыш Мектеп, 2007-12/
Занков Л.В. Избранные труды, Москва, 2000.
Игры и упражнения по развитию умственных способностей у детей дошкольного возраста. Сост. Л.А.Венгер, О.М.Дьяченко. М: Просвещения, 2009-212.
Кузницов А.А. Требования к знаниям, умениям учебников. – М. 2005.
Крупская Н.К. Таңдамалы педагогикалық шығармалары. – Алматы: Мектеп, 2003-730.
Көшербаев Қ.Е., Ахметов Ә.Қ., Әбілқасымов А.Е., Рахымбек Х.М. Қазақстан республикасында жоғарғы білімді дамыту стратегиясы. Алматы, «Білім» 2008 – 232 бет.
Қаражанұлы Т. және т.б. 1-класта математиканы оқыту. – Алматы: Рауан, 2002-170.
Қоянбаев Ж.Б. Педагогика – Алматы: Рауан, 2002-240 б.
Леонтьев А.Н. Деятельность. Сознания. Личность -: Политиздат,
Микитинская М.И. Игровые ситуации как средство повышения эффективности обучения младших школьников математике. Автореф.Дисск.п.н.-Киев, 2000-15
Моро М.И. және т.б. 1-кластағы математика. Алматы: Мектеп, 2005-305
Мухина В.С. Мектеп жасына дейінгі балалар психологиясы. – Алматы: Мектеп, 2006-230
Назарбаев Н.Ә. «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан»// Егемен Қазақстан 2007ж., 1 наурыз.
Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан 2030» Алматы, Үкімет жаршысы, 2008 - 112 бет.
Нұрғалиева Г.Қ., Құсаинов А.Қ., Мусин Қ.С. Салыстырмалы педагогика. Алматы Республикалық мемлекеттік «Рауан» баспасы, Алматы 2009 – 176 бет.
Педагогикалық ізденіс. /Құрас. И.Н.Жаненова – Алматы, Рауан, 1990-574.
Педагогикалық және жас ерекшелігі психологиясы. Ред.абск. А.В.Петровский - Алматы: Мектеп, 2007-160.
Подласый И.П. Педагогика І-ІІ - М:, 2009.
Рубинштейн С.Л. Принцип и пути развития психологии. –М., 2009.
Садыков Т.С. Теоретико-методологические основы модернизации системы образования в Республике Казахстан. Алматы «Ғылым», 1998 – 350 бет.
Сластенин В.А., Исаев И., Мищенко А.И. Педагогика – М., Школа – Пресс, 2000 – 512 бет.
Сарманов Е., Сапаров С. Оқытудың жаңа технологиялары, Шымкент, 2005ж.
Сеневко Т.К. Современные образовательные технологии. Москва, 1998
Тұрғынбаева Б.А. Дамыта оқыту технологиялары, Алматы, 2000ж.
К.Жүнісова, Қ.Аймағанбетова, Ә.Бірмағанбетов „Дүниетану 3-сынып“ – Алматы: „Атамұра“, 1999.
К.Жүнісова, Қ.Аймағанбетова, Ә.Бірмағанбетов, И.Нұғыманов, Қ.Жүкішова „Дүниетану 4-сынып“ – Алматы: „Атамұра“, 2000.
К.Жүнісова, Қ.Аймағанбетова, Ә.Бірмағанбетов „Дүниетануды оқыту әдістемесі 3-сынып“ – Алматы: „Атамұра“, 2008.
К.Жүнісова, Қ.Аймағанбетова, Ә.Бірмағанбетов, И.Нұғыманов, Қ.Жүкішова „Дүниетану Дүниетануды оқыту әдістемесі 4-сынып“ – Алматы: „Атамұра“, 2000.
Қ.Айтмағамбетов. Бастауыш сыныптарда дүниетануды оқытудың теориялық негізі. Алматы, «Балауса» баспасы, 2003ж., 144 бет.
Қ.Айтмағамбетов, Б.В.Муканов Табиғаттану. 3 сыныпқа арналған оқулық. Алматы, Рауан, 2002 ж., 104 бет.
К.Жүнісова, Қ.Айтмағамбетов, З.Ф.Олейник Дүниетану. 2 сыныпқа арналған оқулық. Алматы, Атамұра, 2008 – 150 бет.
Қ.Айтмағамбетов. 4 класта табиғаттану оқулығы. Алматы, Мектеп, 2005 – 69 бет.
Қ.Айтмағамбетов Бастауыш сыныпта табиғаттануды оқыту методикасы. Алматы, Мектеп, 2003 – 152 бет.
Қ.Айтмағамбетов, К.Жүнісова, З.Ф.Олейник Дүниетануды оқыту әдістемесі.
Харламов И.Ф. Педагогика – М., 2000 – 519 бет.
Эльконин Д.Б. Избранные психологические труды, Москва, 2009.
Достарыңызбен бөлісу: |