Ильясова гульжахан уалибековна

47 
 
Оқулық мазмұнының бұлайша құрылуы оқушылардың бұрын алған білімі 
мен  жаңадан  меңгеретін  білімдерінің  байланысын  күшейтіп  қана  қоймай, 
олардың  есте  сақтауын  дамытуға  үлкен  әсерін  тигізеді.  Мәселен,  7-сыныпта 
атомдар  және  молекулалар  туралы  алғашқы  ұғым  алса,  енді  оны  8-сыныпта 
кеңейтіп,  тереңдетіп    жаңа  деректер  мен  нысандармен  байыта  отырып  береді. 
Бейорганикалық  химия  пәнінің  негізгі  тарауларының  бәрі  де  бір-бірімен 
байланыста өтетіндігін төмендегі 1 кестеден көруге болады. 
 
Кесте  1  –  Орта  метептегі  бейорганикалық  химия  оқулықтарының  мазмұндық 
құрылымдық байланысы 
 
7  сынып  химия  оқулығы  (Оспанова, 
Белаусова, Аухадиева) 
8-сынып  химия  оқулығы 
(Н.Нұрахметов, 
К.Сарманова, 
К.Жексембина) 
9-сынып 
оқулығы 
(Н.Нұрахметов, 
К.М.Жексем-бина, 
Н.А.Заграничная,  Ә.Е. 
Темірболатова, 
А.Сарманова                  
1 
2 
3 
Таза 
заттар 
және 
қоспалар. 
Гетерогенді  қоспаларды  бөлудің 
жолдары,  яғни 
тұндыру, 
сүзу, 
магнитпен  бөлу  әдістері.  Гомогенді 
қоспаларды 
бөлудің 
әдістері. 
Буландыру.  Кристалдау.  Дестилдеу 
мен айдау.  
 
Таза 
заттар 
және 
қоспалар. 
Заттардың  
агрегаттық  күйі.    Біртекті 
және  әртекті  қоспа  лар. 
Заттарды  қоспадан  бөлу 
және  тазарту.  Біртекті 
қоспадан ерімтал заттарды 
бөлу.  Қайта  кристалдану, 
айдау. 
Бейорганикалық  
қосылыстардың негізгі 
кластары 
және 
олардың  арасындағы  
генетикалық 
байланыстар. 
Заттардың 
агрегаттық 
күйінің 
өзгеруі.  Физикалық  және  химиялық 
құбылыстар.    Химиялық  реакциялар 
және  оның  белгілері  ,  жылудың 
бөлінуі мен сіңірілуі, газдың бөлінуі.  
 
Химиялық  реакциялардың 
типтері.  Физикалық  және 
химиялық 
құбылыстар. 
Химиялық 
 
реакция 
лардың  жүру  белгілері 
мен 
жағдайлары. 
Химиялық 
реакция 
теңдеулері, типтері. 
 
Химиялық 
байланыстың түрлері. 
 
 
 
 
 
 
 
Ауа    оның  құрамы.Жану  реакциясы. 
Инертті  газдар.    Тотығу,  оксидтер. 
Отын.    Оттекті  алу  жолдары. 
Негіздік 
және 
қышқылдық 
оксидтердің  түзілуі.  Күкірт  пен 
фосфордың  жануын  тәжірибе  жасау 
арқылы көрсетеді. 
Ауа. 
Оттек. 
Жану. 
Оттектің  физикалық  және 
химиялық 
қасиеттері, 
алыну  жолдары.    Оның 
әртүрлі      элемент-термен 
әрекеттесуі.    Оксид-тер. 
Химиялық 
реакциялар-
дың 
жылу 
эффектісі. 
Газдар    Авагадро  заңы. 
Газдардың 
молярлық 
көлемі,    салыс-тырмалы 
тығыздығы 
кө-лемдік 
қатынастары.  
 
- 

48 
 
1  –  кестенің жалғасы
 
 
 
 
1 
2 
3 
Химиялық 
реакциялар. 
Табиғи 
қышқылдар 
мен 
сілтілер, 
индикаторлар.  Кей  -бір  қышқылдар 
мен  сілтілер  дің  атаулары  мен 
формулалары.  Сілті  мен  қышқыл 
ерітінділердің 
әсерінен 
индикаторлардың  түсінің  өзгеруі. 
Қыш-қылдардың 
химиялық 
қасиеттері. 
Химиялық      
реакциялардың 
жүру 
белгілері мен жағдайлары. 
Химиялық 
реакция 
теңеулері, типтері. 
Химиялық 
реакцияның 
теңдеулері  бойынша 
есептер. 
Химиялық  элементтердің  периодтық 
кестесі.  Химия  лық  элементтердің 
жіктелуі    Металдар  бейметалдар, 
период,  топ,топша,  рет  нөмі  рі. 
Периодтық 
жүйенің 
құрылымы, 
топтар  негізгі  және    қосымша 
топшалар, 
сілтілік 
металдар, 
галогендер, 
металдар 
мен 
бейметалдар, ауыспалы металдар.  
 Химиялық    элементтерді 
жіктеудегі  алғашқы  қадам 
дар.    Химиялық    элемент 
тердің  периодтық  жүйесі, 
құрылымы  және  оның 
қосылыстары.  
Химиялық 
элементтердің 
периодтық 
жүйесіндегі 
бейметалдардың 
салыстырмалы 
сипаттамасы.  Химия 
лық 
элементтердің 
периодтық 
жүйесіндегі  металдың 
орыны. 
Салыстырмалы  атомдық  масса  және 
қарапайым  химиялық      формула. 
Химия 
лық 
элементтердің 
салыстырмалы  атомдық  массасы,   
валенттілік, 
салыстырмалы 
молекулалық  масса.  Валент  тілік. 
Салыстырмалы молекулалық масса. 
 
 
Адам  организміндегі  химия  лық 
элементтер 
мен 
қосылыстар, 
Нәруыздар,  Майлар,  Көмірсулар, 
Дәрумендер  мен  минералдар,  микро   
элементтер. 
 
Химиялық  элементтердің 
салыстырмалы 
атомдық 
массалары. 
Химиялық 
формулалар. 
Заттың 
салыстырмалы 
молеку 
лалық массасы. 
Химиялық    элементтердің  
тірі және өлі табиғатта тар 
алуы.Адам 
организімін 
дегі    химиялық    элемент 
тердің биологиялық рөлі. 
Химиялық  формула, 
моль  және  молярлық  
масса,  газ  заңдары, 
ерітіндідегі 
еріген 
заттың 
массалық 
үлесіне есептеулер 
 
 
Геологиялық химиялық қосылыстар 
Бейорганикалық  қосылыс 
тардың 
генетикалық 
байланыстары. 
 
Металдар 
және 
олардың 
қосылыстары, 
металлургия. 
 
1 бөлім бойынша тұжырым 
Зерттеу  тақырыбымыз  бойынша  ғылыми,  педагогикалық,  психологиялық, 
әдістемелік  еңбектерге  шолу  жасай  отырып,  оқулық  құрудың  педагогикалық-
психологиялық  негіздерін  сараладық.  Сонымен  қатар,  оқулықтар  мен  оқу