І. Бөлім Оқушылардың кәсіптік шеберлігін қалыптастыруда еңбек тәрбиесінің теориялық негізі

Қоғамның даму тарихына байланысты, еңбек тәрбиесі әртүрлі формада дамыды, жетілді, өзгерді, жаңарып отырды. Ортағасырлық мектеп тәрбиесіне қарсы шыққан, чехтың ұлы педагогы Я.А.Коменский (1592-1670) педагогикасының негізі – гуманизм мен демократизм болғаны педтарихынан белгілі. Коменский мектеп балаға сүйіспеншілік, адамгершілік қасиеттерін тәрбиелейтін «адамгершілік шеберханасы» болуға тиіс деген көзқарасты насихаттайды. Осы негізде ол тәрбиені, оның басты саласы қоғамдық тәрбиенің негізгі буыны – еңбек тәрбиесін адамның табиғатына сәйкес жүргізу қажет деп есептеді.

Ағылшын педагогы Джон Локк (1632-1704) тәрбиедегі Я.А.Коменский ұсынған «табиғатқа сәйкестілік» еңбек және дене тәрбиесі арқылы жүзеге асатынын дәлелдеп берді. Ал ағылшын табиғат зерттеушісі, жануарлармен өсімдіктердің түрлерін табиғи сұрыптау арқылы пайда болуы жөніндегі эволяциялық ілімнің негізін салушы Чарлз Дарвин еңбектің еңбекке баулудың, оның теориялық негізі – еңбек тәрбиесінің маңызын жоғары бағалаған еді.

Қоғам үшін еңбек ету пікірін алғаш рет социалист – утопистер Т.Мор, Т.Ксипанелла, А.Сен-Симон, Ш.Фурье, Р.Оуға айтқан болатын. XVIII ғасырдың ағартушылары оқыту мен еңбек тәрбиесін ұштастыру жолдарын көтерді. Олар француз жазушысы, ағартушы – философ және педагог Жан Жак Руссо (1712-1778) мен Швецария педагогы Иоганн Генрих Песталоцци (1746-1827) болды. Песталоцци тәрбиесінің мақсаты – баланың күшін дамытады. Әртүрлі қимылға, қозғалысқа баланың өзі ұмтылады. Сөйтіп, Песталоцци дене тәрбиесіне еңбек тәрбиесімен ұштастыра жүргізуді дәлелдеп берді. Сондай-ақ оқуды өнімді еңбекпен ұштастыру, соның ішінде қолөнері және ауыл шаруашылық еңбегімен ұштастыру Песталоццидің педагогикалық теориясы мен қызметінің негізгі мәселелерінің бірі болып табылады. Песталоцци еңбек адамгершілікке үйретеді, балалардың бір-бірімен өзара және олардың ересектерімен дұрыс қарым-қатынаста болуын қалыптастырады деп санады. Дұрыс ұйымдастырылған еңбек балалардың ақыл-ойын дамытады, адамгершілік қасиеттерін қалыптастырады. Осы негізде - ол еңбек тәрбиесінің негізгі мақсаты қоғам өміріне белсене қатысатын жан-жақты дамыған адамды қалыптастыру деп уағыздады.

Тәрбие теориясын жасаушы педагог-ғалымдар – еңбек тәрбиесінің теориясын жасауда, әсіресе, басты рөл атқарған К.Д.Ушинский болды. Ол өзінің еңбегінде адамның жан-жақты дамуы үшін еңбектің маңызының зор екендігін көрсетті. К.Д.Ушинский өзінің еңбегінде «Еңбектің психикалық және тәрбиелік мәні» деген мақаласында еңбек тәрбиесін арнайы қарастырды. Ал, «Балалар әлемі», «Ана тілі» оқулықтарында осы тәрбие жөнінен балаларға арнап сан алуан материалдар жазды.

«Қаратайдың қайғы ойладың, ұлғайды арман,

Шошимын кейінгі жас балалардан.

Төрін сатпай, телміріп көзін сатып,

Теп-тегіс жұрттың бәрі арман болды»,-

деп өзі өмір сүрген кезеңдегі жастардың жағымсыз мінездерін сынады. Абай адамгершілік пен еңбекке ұмтылмайтындарды былай деп ажулаған:

«Осындай сыйдың жігіт елде мол-ақ,

Бәрі де шаруға келді олақ.

Сырын түзер бірі жоқ, сыртын түзеп,

Бар өнері қу борбай сынпыс шолақ»,-

десе, енді бірде еңбексіз, шабысқа қуанатындарды сынға ала отырып, Абай еңбек тәрбиесінің мән -мазмұнын алдыңа былай тартады:

«Ынсап, ұят, ар-намыс, сабыр талап,

Буларды керек қылмақ ешкім қалап.

Терең ой, терең ғылым іздемейді,

Болашақ ұрпақ жан-жақты қабілетті болып өсуі тиіс. Бала қабілеті ой еңбегі мен дене еңбегі қатар жүрсе ғана жан-жақты жетіледі. Сондықтан еңбек тәрбиесінде «Мынау жақсы», «Мынау жаман» - деп бөлінбейтін нәрсе жоқ.

Баланы әлі келгенше жұмыс істеткізу тәрбиенің ажырамас бөлшегі болып келеді. Еңбек ету нәтижесінде шәкірттердің еңбекке көзқарасы, сүйіспеншілігі, тәртіптілігі, табандылығы, жігері, ұстамдылығы, ұжымшылдығы қалыптаса бастайды. Оқушылар еңбек сабағында еңбектің бастапқы әліппесімен танысады, еңбектің қарапайым құралдарымен жұмыс сітеу дағдыларын меңгереді, түрлі материалдарды пайдаланып, қолмен жұмыс істеудің өмірде қажетті қарапайым тәсілдерін үйренеді. Еңбекке баулудың жаңа бағдарламасының ерекшелігі: жан-жақтылық, оқытулды тікелей өндіргіш еңбекпен байланыстыру, еңбекке оқытуңды жіктеп білу. Бастауыш кластарда мектеп оқушылары ауылшаруашылық өнімдерін өсіру оны көрнекі құралдарда жөндеу, ойыншықтар жасау, мектепке, балабақшаға, үйге қажетті бұйымдар даярлау т.б. шұғылданады. Бұл сатыда кішкентай шәкірттер мамандық түрлерімен таныстырылады. Оны мұғалім жергілікті мүмкіндіктерге сай таңдап алуына болады.

Мысалы ретінде дайындық класындағы еңбек сабағының жоспарын келтірейік.

• 
  Оқушылардың назарын сабаққа аудару. Олардың сабаққа керекті құрал-жабдықтарын тексеру, түгендеу, сабаққа әзірлеу.
  
• 
  Жаңа сабақ. Еңбек туралы кіріспе.
  
• 
  Балалар, еңбек дегеніміз не?
  

2. Отбасы мүшелерінің жұмыс орны, қандай еңбекпен шұғылданатыны жайында сұрақ-жауап арқылы әңгімелесу. Үй шаруашылығының түрлері.

3. Отанын, елін сүюге, еңбек сүйгіштікке, еңбек ардагерлерін құрметтей білуге баулу, кәсіптік бағдар беру.

Сабақтың жабдықталуы: «Кім болам ?» бүктемелі альбом. «Отбасы» атты қабырға газеті, дидактикалық материалдар.

Сабақтың барысы: а) Сурет бойынша жұмыс.

Отбасы мүшелерінің үй шаруашылығы әрекеттерін көрсететін түрлі-түсті суреттерді талдау, әңгімелесу. Сұрақ-жауап әдісі арқылы балаларды еркін, әрі жүйелі сөйлеуге үйрету. Үй шаруасының түрлерін, оған отбасы мүшелерінің қатысын әңгімелеу. Мысалы, «Менің атам-шопан. Ол мал бағады. Ал әкем трактор жүргізеді, мамам-сатушы болып істейді. Өзім тауықтарға күнде жем шашамын, т.б.

ә) «Отбасы» атты ойын ойнату. Өздерінің шамасы келетін еңбек түріне қолғабыс жасауға бағдар беру.

4. Сабақты қорыту.

Отбасы мүшелерін атату. Мамандық туралы түсінікті қорыту, олардың түрлеріне тоқталу. Сабаққа белсенділігін танытқан оқушыларды ауызша мадақтау. Балаларды сабақтан тыс уақытта да еңбекке, өнерге, кітап оқуға, оны сүюге баулуға болады.

Ауылдық жерде тұрғандықтан көктемде, жазда, күзде тәжірибе учаскесінде жұмыс істейміз. Онда шәкірттер бау-бақшадағы жұмысқа көмектеседі. Үлкендердің аударған жерлерін қопсытуға, жүйек жасап, көшет отырғызуға шамалары келеді. Бірақ бұл еңбек түрлері ешбір балалардың организмдерінің қалыпты өсуіне кедергі болатындай қосымша күш денсаулықтарына зияны боларлықтай ауырлық түсірмеуін ескерген жөн. Жұмыс баланы жалықтырмауы, зеріктірмеуі, ынтасын төмендетпеуі үшін мезгіл-мезгіл демалтып, дене қалпын өзгертіп отыру керек. Бастауыш класс оқушыларын жазда, күзде табиғат арасындағы кейбір дәрілік шөптер жемісін жинауға қатысып отырамыз. Далада істеген мұндай жұмыстар олардың өміртанымын кеңейтеді. Еңбек еткенде жақсы нәтижеге жету мақсатына тәрбиеленеді. Сондықтан оларға тек мұрындық болып қана қоймай жеке тапсырмалар ұсынып, әлі келетіндей міндеттерді орындап шығуға үйрету керек. Бастапқыда бала, негізінен еңбекті қызық көріп қатысады. Ең бастысы – еңбекке үйренуі керек. Оларға осы түпкі мақсатты түсіндіріп отырған жөн. Балалардың кішкентай кездерінен көп болып бірігіп еңбек етуге дағдылануы, олардың болашақта ұжым болып жұмыс істеу әдетін қалыптастырады.

«Балаларды жас шағынан – ақ бірігіп өмір сүріп, еңбек ете білетіндей етіпе тәрбиелеу керек. Көпшілік еңбекке қатыса отырып, әркім өзінің ондағы атқаратын ісін және оның ролін білу керек. Мұндай ұжымдық еңбек балаларды ұйымшылдыққа, тәртіптілікке баулиды». Жауапкершілік сезімін тәрбиелейді. Қорыта айтқанда оқу мен өмірдің байланысын нығайту, оқушыларды еңбекке даярлауды жақсарту – күн тәртібінен түспейтін мәселелер. Қазір ауыл шаруашылығының барлық саласына жас күштер қажет. Ол күш – қазір алдымызда отырған оқушылар. Олардың еңбекке ынтасын тудыру үшін, мұғалімдер барлық күшті, шеберлікті соларға жұмсау керек.

• 
  еңбек біліктілігін қалыптастыру арқылы еңбекке қызығушылығын арттыру, мінез-құлқын тәрбиелеу.
  
• 
  оқушылардың әртүрлі материалдарды көркем өңдеу және құрастыру мен модельдеудегі практикалық дағдысын қалыптастыру.
  
• 
  қарапайым еңбек құралдарын пайдалана білуге үйрету.
  
• 
  еңбек әрекетін жоспарлай білу, өзінің және өзгенің ісін бақылау, баға беру, түзету, өзіне - өзі қызмет ету дағдыларын қалыптастыру.
  
• 
  шығармашылыққа баулу.
  
• 
  эстетикалық, экономикалық, экологиялық тәрбие беру.
  
• 
  оқушылардың ақыл-ой өрісін дамытып, ізгілікке, имандылыққа баулу.
  

Техникалық еңбек: көркем өңдеу, қағаз, қатырма қағаз, құрастыру, техникалық модельдеу, ағаш, металл өңдеу.

Көркем еңбек: ермексаз, сазбалшық, папе-машеден жасалған бұйымдарды өңдеу, мата, киіз, түскиіз, қазақтың ұлттық киімдерін ою-өрнекпен өңдеу, қағаз, мата, бау, қайыс, жіппен өру.

Өзіне-өзі қызмет ету: түйме, ілгек, сыртетпе қадау, ілгек торлау, жамау, ішекпен тоқу, оқу бөлмесін, тірі табиғат бөлмесін жинау, тазалау, есік, терезе, еденді жөндеу.

Ауылшаруашылық еңбек: өсімдіктің жетілуінің сыртқы жағдайларына, өзгерісіне бақылау жүргізу, топырақ тыңайту, тұқым себу, өсімдіктің жетілуін бағалау, жан-жануарларды қоректендіру, ағаш отырғызу, күту т.б.

Қағаз, қатырма қағазбен жұмыс істеуде оқушылар әртүрлі бұйымдар, ойынға керекті жабдықтар, оқу құралдары, сәндік бұйымдар, тұрмысқа қажетті нәрселер жасап үйренеді. Құрастырудың бірнеше түрі беріледі. Қағаз, мата, табиғи материалдар, дайын жиынтықтардан техникалық құрастыру секілді жұмыстар ұйымдастырылады. Оқушыларға белгілі бір бұйымды жасау барысында оның өмірді, тұрмыстағы қажеттігі тұрғысынан мәлімет беріп, заттың негізгі бөліктерін ажырата білуге, әр бөлік пішінінің, мөлшерінің, орналасуының, осы құрастыруда пайдаланылатын жағдайлар мен үйлесімділігін анықтау жолдары үйретіледі.

Еңбектің барлық түрлері негізінен практикалық жұмысты орындау барысында жүзеге асырылады. Атқарылған жұмыстың түрлері, мысалы, ермексаз бен сазбалшықтан мүсін жасау, мата, ағаш, металл, тері өңдеу, ою-өрнек сызу, қию тәсілдері әр сынып сайын біртіндеп күрделеніп отырады.

Бағдарламада білім, білік, дағдыларды екі деңгейде беру арқылы оқуышылардың іс-әрекетінің қалыптасу сатысы, шығармашылық қабілетінің дамуы көрсетіледі. Оқушылардың еңбек пәніне қатысты ұғым-түчінік дәрежелерін тексерудің тиімді, жақсы тәсілі ретінде тест үлгілері де жүйеленіп берілді. Қорыта айтқанда, дамыта оқыту арқылы еңбекке баулу сабағында оқуышының жеке танымының және шығармашылық қабілетінің шыңдалуына ықпал жасау көзделді.

Еңбекке баулу сабақтары мынадай мақсаттарды көздейді:

• 
  еңбекке деген сүйіспеншілікті арттыру;
  
• 
  еңбек етуге тәрбиелеу және еңбек мәдениетіне дағдыландыру;
  
• 
  оқуышлардың политехникалық білім мен ой-өрісін кеңейтіп, шеберліктерін арттыру;
  
• 
  қарапайым материалдарды қолданып, құрал саймандармен жұмыс істеу әдісін үйрену;
  
• 
  өндіріс орындарымен және сауда істейтін мамандармен таныстыру;
  
• 
  адамгершілікке, инабаттылыққа баулу;
  

Төртінші класс оқуышлары әрекетінің өз ерекшеліктері бар. Біріншіден, олардың өз бетімен жұмыс істеуге мүмкіншілігі бар. Екіншіден, қабілеті тұрақты. Үшіншіден, олар айналадан көргендерін елестетуге дағдыланған. Төртіншіден, саусақ бұлшықеттері толық қалыптасқан, әр түрлі қимыл жасауға епті. Сабақ барысында мұғалім осы ерекшеліктерді мұқият ескеріп, жұмысты дұрыс ұйымдастыруы керек, көрнекі құралдарды дұрыс, тиімді пайдалану керек. Сосын еңбек сабағын қызықтырып өту керек. Мұғалім еңбекке баулу сабағында әрбір оқушының қауіпсіздік теххникасы ережелерін мүлтіксіз сақтап жұмыс істеуіне бағыт береді.

Еңбек сабағында оқушылардың техника қауіпсіздігі және жеке бас гигиенасы ережелерін қатаң сақтауына баса назар аударылады. Аспаптар, материалдар, ауыл шаруашылық жабдықтар оқушылардың жас мөлшеріне сай алынады.

Оқушылардың техникалық модельдерді бірлесіп жасауын мысалға ала отырып, оларға нақты өндірісте ондаған, тіпті жүздеген мамандық өкілдерінің қатысатындығын көрсетуге болады. Мұндай нақты мысалдар оқушылардың кәсіп әлемі, қандай жұмыстың болсада қажетті екендігі туралы түсінігін қалыптастыруға жәрдемдеседі.

Кәсіптік бағдар жөніндегі жұмыста бастауыш кластардағы еңбек пәнінің мұғалімі балалардың медикобиологиялық ерекшеліктерін жете білуі тиіс. Мәселен дені сау балалардың барлығы бірдей белгілі бір жұмысты ойдағыдай игере алмайтындығын физиологтар мен психологтар дәлелдеген. Кәсіпті ойдағыдай меңгеру адамның психофизиологиялық сапасына да байланысты, өйткені мұның өзі белгілі бір кәсіпті немесе мамандықты болашақ игеру үшін қажеттігін ескертеміз.

1.2. Еңбекке баулу пәнін оқыту арқылы оқушылардың еңбек әрекетіне қызығушылығын арттыру

Қазақ бастауыш мектептерінің еңбекке баулу пәніне арналған бағдарламасы қазіргі кезде өзгертіліп, жаңартылған. Төменде талқылауға ұсынылып отырған программа жобасы – қазақ мектептерінің жағдайы мен мүмкіншіліктерін ескеріп жасалған жаңа жоспар. Жоспар жасау барысында көпшілік бастауыш класс мұғалімдерінің, бірқатар ұсыныстары ескерілді. Кейбір сабақ түрлері өзгертіліп, толықтырылды. І. Техникалық еңбек түрлері. Саз балшық және пластилинмен жұмыс істеу (мүсіндеу) (1-2 класс). Аралас материалдардың орнына табиғи материалдар енгізу (1-4 класс). Матамен жұмыс текстильді материалдармен жұмыс істеу болып өзгертілді. (1-4 класс). Картонмен жұмыс істеу 2-4 кластарда ал конструктормен жұмыс істеу 2-кластан басталып, 4-класта конструктор және электр констрктормен жұмыс істеу берілді.

ІІ. Ауыл шаруашылық еңбек. 1 класс оқушылары үшін түрлі кәсіпорындарға экскурсиялар ұйымдастырып, сабақты таныстыру мақсатында жүргізу ал (2-4) класс жоғарылаған сайын істелетін жұмыс түрлерін күрделендіру ұсынылады.

Құрметті ұстаздар, сіздердің назарларыңызға ұсынылып отырған программа бекітілген толық мәнді программа емес, жобасы ғана.

• 
  техникалық еңбек;
  
• 
  ауыл шаруашылық еңбек;
  
• 
  қоғамға пайдалы еңбек;
  

1. 
   Техникалық еңбек мына түрлерді қамтиды:
   

• 
  Картонмен жұмыс бұрын жоспарда 3-кластан жүргізілсе, ал қазір 2-кластан басталып қағаз және қатырмақ қағазбен жұмыс істеу делінеді.
  
• 
  Аралас материалдармен жұмыс істеу түрін оқушылар сабақта көбіне игере алмайды, себебі түрлі материалдарды дайындауға материалдық база керек, әрі көптеген материал түрлері кейбір мекендерде кездеспейді. Табиғи материалдар республикамыздың барлық аймақтарында кездесетін болғандықтан жоспарға біріншіден төртінші класқа дейін енгізілді.
  

Оқушылардан:

• 
  Оқушылардың мұғалімнің рұқсаты бойынша бастау.
  
• 
  Құрал – сайманды қажетті жағдайда ғана пайдалану.
  
• 
  Істен шыққан, жиегі мұқалған құрал-саймандармен жұмыс істемеу.
  
• 
  Жұмыс орнын таза ұстау, материалдар мен құралдарды парта үстіне дұрыс орналастыру.
  
• 
  Материалдарды үнемдеу, құралдармен тимді жұмыс істеу.
  
• 
  Жұмыс кезінде басқа жаққа алаңдамау.
  
• 
  Жұмыс бітісімен, материалдар мен құралдарды өз орнына реттеп қою, және т.б. талап етіледі.
  

Олар:

• 
  сабақты ұйымдастыру;
  
• 
  жаңа материалды енгізу, баяндау;
  
• 
  сарамандық жұмыс;
  
• 
  орындаған жұмысты талдау;
  

• 
  Жаңа материалды баяндау үшін, мұғалім оқушыларға нұсқау беріп, әңгімелеседі, істеуге тиісті бұйым неден және қалай жасалатынын айқындайды.
  
• 
  Сараландық жұмыс сабақтың негізгі бөлігі. Сондықтан мұнда оқушылардың өздігімен жұмыс істеуіне баса назар аударылады. Қиналған оқушыларға жеке көмек беріліп, жасалтын бұйымдардың әдемі және тартымды болуына мұғалім дұрыс бағыт беріп отырады.
  
• 
  Орындалған жұмысқа талдау жасау үшін, бұйымдарын жинап, бір-бірімен салыстырады, жақсы жақтары мен кемшіліктері айтылып, сабақ аяқталуы тиіс.
  

1. қатырма қағазбен жұмыс – 1 сағат

2. түптеу жұмыстары, кітапты күтіп ұстау – 1 сағат

3. матамен жұмыс – 1 сағат

4. сым темірмен жұмыс – 3 сағат

5. ағашпен жұмыс – 1 сағат

6. аралас материалдармен жұмыс

7. өсімдіктер өсіру – 7 сағат

Істелінетін жұмыстардың қысқаша мазмұны былай:

1. 
   Картоннан немесе қалың қағаздан өлшеп, қиып, бүктеп стакан жасау
   
2. 
   Картонды, қағазды өлшеу, сызу, қию, желімдеп, қойын дәптерше жасау
   
3. 
   Жұмсақ сым темірден геометриялық денелер (куб, пирамида, призма).
   
4. 
   Матаны өлшеу, қию, шеттерін бүктеу, тігу, бау жасау.
   
5. 
   Шырша бүршігі немесе жүгерінің сабағы, құстың қауырсыны, қағаз ағаш бұтағы, емен жаңғағы, пластилиннен жапырақ жасау.
   
6. 
   Құраған және арам шөптерден учаскені тазарту, учаске ауданын тазалау. Дайындалған учаскеге сарымсақ, пияз отырғызу. Ағашпен жұмыс
   
7. 
   Жасаушаларға ағаштан сап жасау.
   

Пәнаралық байланыстар.

Ана тілі: Оқушылардың сөз байлығын арттыру мақсатымен жұмыстарын жоспарлап айтып түсіндіру және бір ізділікпен орындау ережелері жеке-жеке айтқызылады.

Математика: Бұйым бөлшектерінің ұзындығын, енін өлшеп, өлшемдерін дұрыс белгілеуге үйретіледі.

Бейнелеу өнері: Жасалынатын бұйымдарды әдемі жасау, бояу, суретін салу жұмыстары жүргізіледі.

Табиғаттану: Экскурсияға шығу арқылы табиғат құбылыстарымен, байлығымен танысу, жасалар бұйымға қажетті табиғи материалдар жинау жұмыстары жүргізіледі.

Қоғамдық пайдалы еңбек.

Төртінші класс оқушыларымен мектепте, тәжірибе учаскесіне, өндіріске және колхоз, совкозға экскурсия ұйымдастырып, түрлі жұмыстар атқарылады. Ересек оқушылар мектеп дәлізін, класты, мебельдерді таза ұстау, бөлме өсімдіктерінің жапырақтарын күн сайын сүрту, терезе алдын тазарту жұмыстарын атқарады, мектепке кірерде аяқ киімдерін ауыстырып киіп, өз кластарына барады. Оқушылар «Табиғаттануға» арнап табиғи материалдармен альбомға не арнайы қораптарға жинап, коллекция жасайды. Түрлі көрнекі құралдар жасалынады.

Төртінші класс оқушылары өз ауданының картасын сызып, қанша мектеп, балабақша бар екенін анықтап, картада белгілейді. Сөйтіп басқа класс оқушыларымен жарысқа түсіп, бақшаға қамқорлық жасайды. Өз аулының картасын сызып, ардагерлердің, қарт адамдардың қай жерде тұратындығын біліп, көмектер көрсетеді. әліппе, математика арналып, түрлі дидактикалық көрнекі құралдар жасалынады. Оқушылар кітапханаға көмектеседі, арнайы жас кітапханашылар үйірмесі, ұйымдастырылып, олар кітап жөндеу жұмыстарын атқарады. Кітапхана бұрышын жасап, белсенді қатысатын оқушылардың суреті ілініп, фамилиясы мен класы жазылады. Оқушылар – құстардың досы, оларға жемшашар үйшіктер жасайды. Ауылды жерлерде оқушылар фирмаға көмектеседі. Қозы, құлын, бұзауларды суарады, жем беріп, қамқорлық көрсетеді. Құс фермасына да көмектерін тигізеді, жем шашады. 4-класс оқушыларының осындай қоғамдағы пайдалы еңбегі 30-45 минутқа созылып, талданып, бағалануы тиіс. Мен 1997 жылы қыркүйектің 8-нен қарашаның 2-не дейін, педагогикалық іс-тәжірибемді өткізу үшін №7 Қарсыбай Сыпатаев атындағы мектепте болдым. Онда менің үлесіме 4-сынып оқушылары берілді. Мен осы сыныппен екі ай бойы жұмыс істедім. Еңбекке баулу сабағынан сабақ бердім. Ондағы сабақ беру жоспарымен таныстым. Сабақ беру әдісі маған ұнады. Оқушылардың еңбек сабағына қызыға, барлық ынталарымен қатысуы мені қуантты. Еңбекке баулу сабағының қыр сыры өте көп екен. Мен еңбекке баулу пәнінен мынадай тақырыпта ашық сабағын өткіздім.

Сабақтың тақырыбы: Ойыншықтар жасау.

Оқушыларды адамгершілікке, ұқыптылыққа, инабаттылыққа, татулыққа, бауырмалдылыққа тәрбиелеу.

Өрістеу мақсаты:

Көлемді табиғи және басқа заттарды араластырып ұйым жасауды үйрету. Қауіпсіздік техникасы ережелерін бұлжытпай орындауға дағдыландыру.

Сабақтың барысы:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі. (оқушыларды түгелдеп, а й ай-күн аттарын белгілеу).
   
2. 
   Үй жұмысын сұрау.
   
3. 
   Жаңа сабақ.
   

Енді материалдар мен құралдарды дайындап бұйым жасауға кірісеміз. Сабақты жасайтын бұйымдар жаңғақ қабығынан жасалады. Олардың формалары қандай ? Қанша бөлшектерден құралған ? түстері қалай деген сұрақтар беремін.

Бұйымдарды мына ретпен жасаймыз:

• 
  Керекті материалдарды дайындау.
  
• 
  Денелерді дайындау.
  
• 
  Денеленріне шөже басын, балықтың, үкінің көздерін жабыстыру.
  
• 
  Қалған бөлшектерін жаңғақ және бүршікке біріктіріп, жұмысты аяқтау.
  

Біздің қоғам өміріндегі аса маңызды кәсіптер жөнінде оқушылардың дұрыс түсінігін қалыптастыру үшін еңбек пәнінің мұғалімі балаларға осы кәсіптерді таныстыру үшін жүйелі де мақсатты жұмыс жүргізуі тиіс.

Оқудан тыс кәсіптік бағдар беруге арналған жұмыс сан қырлы және оның өзі оқушылардың өздігінен кәсіп таңдауының мақсаты мен міндетіне сай келеді. Осы мақсатты ниет ету мақсаты мен төмендегідей еңбек түрлері бағдарламасын ұсынамыз.