Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 306/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІІ БӨЛІМ.  Қазақ әдебиеттану ғылымының қалыптасу жолдары ге қосқан үлесін көрсету мақсатында  қарастырды. Ал бертінде ғана шық- қан «40-50 және 60 жылдардағы қазақ  әдебиеті» (1998) атты еңбектегі, сол  кездегі әдебиеттану мен сын тура- лы тарауды жазған Д. Мыңбаев та  осы ізбен кеткен. Сол себептен де  болар, ұлттық әдебиеттану ғы лы- мының осы жаңару дәуірі деп атап  отырған кезеңнен бастап жүргізген  ізденістері мен іркілістері жүйелі  сараланбай қалған. Бүгінгі таңда- ғы көзқараста жаңаша пайымдау- мен қоса, әдіснамалық мәселелеріне  бай ла ныстылықта қарау қажеттігі  айт паса да түсінікті. Біздің ойымыз- ша, ұлттық әдебиеттану ғылымы  мен сынының сол кезеңде қол жет- кізе алған табыстары мен әдеби  мұраның таптығы және халықтығы  көзқарасына сай қағидалар әсерінен  амалсыздықтан бұрмалай түсін дір- ген тұсаулы қадамдарын басты-бас- ты келелі мәселелердің төңірегіне  топтастыра жинақтай сөз еткен дұ- рыс болмақ. Сонда біз осы пробле- маларды шешу арқылы әдебиеттану  ғылымы өзінің қалыптасу жолын- да қай салада қиындықсыз жетіліп,  қай арнада сүрінгенін, ол жолда  маркстік-лениндік әдіснаманың әсе- рі қандай болғанын ғылыми тұр- ғыда саралай аламыз. Қазірде ай- тылып жүргендей, барлық кінәні  партиялық саясат пен идеологияға  жауып қаралай беретін болсақ, онда  керісінше айтылған «тұрпайы соци- ологизм» теориясының ықпалында  кетеріміз анық. Сондықтан ғылыми- зерттеушілік ой-пікірдің өсу эволю- циясын ғылыми әдіснаманы игеру  жолдарына қарай қарастырған жөн  болады деп ойлаймыз. Қазақ әдебиеттануының съезден  кейін-ақ айрықша құлшыныспен  кіріскен саласы – әдебиет тари- хын зерттеу мен дәуірлеу мәселесі.  Ғылыми-зерттеушілік  ой-пікірдің  алғаш назар аударғаны 1920-1930  жылдардағы кеңес дәуіріндегі әде- биет болды. Ол заңды да еді. Себебі,  жеке басқа табынудың зардабы- на іліккен С. Сейфуллин, І. Жан- сүгіров, Б. Майлин секілді қалам- герлер шығармашылығы ақталып,  ғылыми тұрғыда зерттей бастауға  мүмкіндік туды. Бұған дейін осы  кезеңдегі әдебиеттің тарихи және  көркемдік даму жолы санаулы ақын- жазушылармен сыдырта баянда- лып, ал одан кейін Жамбыл бастаған  халық шығармашылығы өкілдері- мен толықтырылып келгені жалған  емес. Хронологиялық тәртіппен қа- ра ғанда, ғылыми-зерттеушілік ой- пікірдің 1920-1930 жылдар әдебие- тіне жаңаша көзқараста қарай бас- таған барлаулары 1956 жылғы осы  мәселені батыл көтерген бірнеше  ғылыми мақалалардан бастау ала- ды. Бұл жолдағы бағыт-бағдарды  алғаш көрсеткен республикалық  партия жарияланым болып санала- тын «Социалистік Қазақстандағы»  Ре по зи то ри й Ка рГ У 326 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз