Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 307/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІІ БӨЛІМ.  Қазақ әдебиеттану ғылымының қалыптасу жолдары «Әдебиеттану ғылымы мен сыны- ның дәрежесі жоғары болсын» (1956,  22 наурыз) атты бас мақала мен  «Казахстанская правда» газетіндегі  М. Қаратаевтың «Нужна подлин- но научная история қазахской ли- тературы» (1956, 14 қазан) деген  мақаласы болды. Оларда партияның  көркемөнер иен ғылым саласын- дағы жаңа саясаты түсіндіріле келіп,  әдебиеттану мен сындағы орын ал- ған кемшіліктерді түзету мен жаңа- ша зерттеуде лениндік әдіснаманың  қағидаларын басшылыққа алудың  жолдары методологиялық тұрғыда  негізделді. Бұл «Қазақ әдебиеті»  газетінің «Әдебиет және әдебиеттану  ғылымы» аталатын бас мақала- сында кеңірек сөз болды да, қазақ  әде биетінің ғылыми тарихын жасау  мәселесі нақты қойылды. Осы секілді  жаңаша көзқарастан қуат алған ұлт- тық ғылыми-зерттеушілік ой-пікір  бұған дейінгі өткен жолындағы бар- жоғын түгелдеуге батыл кірісті.  Р. Бердібаевтың «Қазақ әдебиеті  тарихының  кейбір  мәселелері»  («ӘжИ», №2), Ә. Дербісалиннің  «Байсалды зерттеуді қажет ететін  мәселе» («Қ. Ә.», 4 мамыр),  М. Дүйсеновтің «20-жылдардағы  қазақ совет әдебиеті», С. Сейітовтің  «Казах ская советская литерату- ра перио да довоенных пятилеток»  (1956, ҒА-ның Хабарлары, V кітап),  Б. Кен жебаев тың «Қазақ совет әде- биеті кезеңдері жөнінде» («Қ. Ә.»,  7 желтоқсан), Ә. Қоңыратбаевтың  «Сынның сырқаулары» («Қ. Ә.»,  3 ақпан) секілді мақалалары ғылыми- зерттеушілік ой-пікірдің әрі-сәріде  тұрған кезіндегі алғашқылығымен  ғана емес, жаңа арнаға бастайтын  батыл барлаулар жасай алуымен құн- ды. Ең бастысы, тұрпайы социоло- гиялық көзқарастағы бағалаулардың  әдебиеттің таптығы қағидасын асы- ра дәріптеуден туғандығының сы- ры ашыла бастады. Бұл – бір. Екін- шіден, 1920-1930 жылдардағы әде- биетті іштей бірнеше кезеңдерге  бөлу жолындағы алғашқы түсініктер  қалыптасты. Орыс әдебиеттануының  осы бағыттағы қадамдарына сүйене  отырғанымен, Б. Кенжебаев өзінің  1941 жылғы «Қазақ тілі мен қазақ  әдебиеті» атты кітапшасындағы қа- зақ әдебиетін дәуірлеу туралы көз- қа расын жалғастыра отырып, оның  «Совет әдебиеті» деген бесінші  кезеңін енді «Қазақ совет әдебиеті»  деп атады. Оны іштей «қазақ совет  әдебиеті дамуының алғашқы кезеңі»,  «соғысқа дейінгі бесжылдықтар дә- уіріндегі әдебиет», «Ұлы Отан со- ғысы кезіндегі әдебиет», «соғыстан  кейінгі жылдардағы әдебиет» деген  кезеңдерге бөлуді ұсынды, ғылыми- зерттеу жұмыстарды осы жүйеде  жүргізуге шақырды. Осының бар- лығы 20-30-жылдардағы әдебиеттің  туып-дамуына үлес қосқан ақын- жазушылар  шығармашылығының  жа ңаша бағалана бастауына, зама- Ре по зи то ри й Ка рГ У 327 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз