Халықаралық ЖҮйемен салыстырғанда қазақСТанда қоршаған ортағА Әсерін бағалау

ЭӘӘБ 

 

2015 жылдың қыркүйегінде Wardell Armstrong мамандарымен дайындалған ЭӘӘБ бойынша есеп келесіні 

құрайды: 

  Нормативтік құжаттарды, заңдарды және талаптарды шолу, Жоба соларға сәйкес әзірленуі және 

іске  асырылуы  тиіс.  Қазақстандық  талаптардан  басқа  шолуға  халықаралық  стандарттар 

қосылады,  оларды  Полиметалл  ұстанады,  ішінара  бұл  Халықаралық  Қаржы  Корпорациясының 

«қызметтік стандарттары» (ХҚК ҚС);   

  Жоспарланған тау-кен және байыту өндірісінің толық сипаттамасы; 

  Өндіру мен қайта өңдеудің баламалы әдістерін бағалау, олар жобалау кезінде қарастырылды, 

сонымен  қатар  қоршаған  ортаның  өзгеруіне  сезімтал  нысандарды  және  мүдделі  тұлғалардың 

ескертпелерін ескере отырып, Жобаның инфрақұрылымының негізгі нысандарының орналасқан 

орнын таңдауды сипаттау; 

  Жобаның  аумағында  қоршаған  және  әлеуметтік  ортаның  фондық  күйін  сипаттау,  оның 

физикалық, биологиялық, әлеуметтік және мәдени элементтерін қоса отырып; 

  Мүдделі  тұлғалардың  пікірлерін  ескере  отырып,  әсерге  түсетін  жергілікті  халықты,  биліктің 

жергілікті органдарын, кәсіпкерлік қызметтің субъектілерін және басқа да мүдделі ұйымдарды 

қоса отырып, фондық шарттарға Жобаның әлеуетті әсерін болжайтын әсерді бағалау;  

  Кенішті  жобалау,  салу,  пайдалану  және  жабудың  кезеңінде  қолданыла  алатын  жағымсыз 

әсерлерді  жою,  төмендету  (немесе  жағымды  әсерлерді  ұлғайту)  және  оларды  басқару  үшін 

қажетті әсерлерді жеңілдету жөніндегі шаралар;   

  Жобаның  түрлі  инфрақұрылымдық,  экологиялық  және  әлеуметтік  элементтері  үшін  әсерді 

жеңілдету бойынша шараларды құрайтын «басқару жоспарларының» топтамасы; 

  Әсерді жеңілдету жөніндегі шараларды іске асыруды және Жобаны іске асыру мерзімі бойында 

олардың  тиімділігіне  мониторинг  жүргізуді  сипаттайтын  Жобаға  арналған  экологиялық  және 

әлеуметтік іс-шаралардың жоспары. 

 

 

 

 

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖҮЙЕМЕН САЛЫСТЫРҒАНДА ҚАЗАҚСТАНДА ҚОРШАҒАН ОРТАҒА 

ӘСЕРІН БАҒАЛАУ ЖҮЙЕСІ  

Экологиялық және әлеуметтік әсерді халықаралық бағалаумен бірге Жоба үшін өндіруді жүргізуге рұқсат 

алынды, оларға жергілікті Қазақстандық стандарттар бойынша қоршаған ортаға әсерін бағалауды жүргізу 

талап етіледі. ҚР тау-кен саласының қызметі «Жер қойнауын пайдалану мәселелері бойынша Қазақстан 

Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы» заңға қол 

қойғаннан кейін 29.12.2014 жылы енгізілген өзгертулермен, «Жер қойнауы мен жер қойнауын пайдалану 

туралы»  заңының  аясында  негізінен  Инвестициялар  және  даму  министрлігі  бақылайды  (№  271-V). 

Сонымен  қатар,  жер  қойнауын  пайдаланудың  жеке  мәселелерін  реттейтін  ҚР  Үкіметінің  кейбір 

қаулылары бар. 

 

ҚР Экологиялық Кодексінің талаптарына сәйкес, әсерін тигізе алатын қызметтің түрлері үшін жоба алды 

және  жобалық  жұмыстардың  кезеңдерінде  жергілікті  стандарттар  бойынша  қоршаған  ортаға  әсерін 

бағалау  (“ҚОӘБ”)  орындалуы  тиіс.  Жеке  алғанда,  ҚОӘБ  орындау  жаңа  инфрақұрылым  салуға  немесе 

қолдағы барын қайта құрастыруға, сонымен қатар пайда қазбаларды барлаған кезде және өндіру кезінде 

талап етіледі.  ҚОӘБ Қызыл жобасының барлық элементтері үшін талап етілді. Мысалы, қалдық қоймасы 

үшін және байытатын фабрика үшін жеке ҚОӘБ талап етіледі. Әр ҚОӘБ қоршаған ортаға әр нысанының 

әсерін жеке қарастырады. ҚОӘБ бекіту Қазақстанда геологиялық барлау жұмыстарын жүргізуге және кен 

орындарын алуға рұқсат пен лицензияны алудың ажыратылмас бөлігі болып табылады.  

 

ҚОӘБ  жүргізудің  ережелерінің  құрамында  қоршаған  ортаға  әсерін  бағалауды  жүргізуге  және  бекітуге 

жалпы талаптарды құрайды, ол мүдделі тараптардың қатысуымен қоғамдық тыңдалымдарды өндіруді 

 

 және  мемлекеттік  органдарда  есеп  беру  сараптамасын  бастағанға  дейін  жүргізуді  қосады. 

Қоғамдық тыңдалымдарда талқылаудың хаттамасы жүргізіледі.   

 

Әр  ҚОӘБ  мақсаты  рұқсатты  алу  саласында  ҚР  мемлекеттік  талаптарды  орындауға  және  Жоба  үшін 

жоспарланған жұмыстарды жүргізуге мемлекеттік органдардың рұқсатын тікелей алу болып табылады. 

ҚОӘБ  орындалу  рәсімі  Қазақстандағы  заңнамалық  талап  болып  табылады.  Халықаралық  стандарттар 

бойынша экологиялық және әлеуметтік әсерді бағалау халықаралық қаржы институттарына және жобаны 

қаржыландыруды алу үшін экватордың қағидаттарын ұстанатын қаржы институттарына өтініш білдіруді 

қолдау үшін орындалады. Халықаралық стандарттар бойынша ЭӘӘБ Қазақстандағы заңнамалық талаптар 

болып табылмайды. Ол инвестицияларды ұсыну туралы салмақты шешімді қабылдаудың мүмкіндігін алу 

үшін  жобаның  экологиялық  және  әлеуметтік  әсері  туралы  толық  ақпаратты  несие  берушілерге  береді. 

ЭӘӘБ халықаралық банктермен белгіленген белгілерге сәйкес қамтамасыз ету аясында ҚОӘБ талаптарын 

толықтырады.       

 

Көптеген  халықаралық  банктер  ұстанатын  және  соған  сәйкес  ЭӘӘБ  орындалған  стандарт,  бұл 

Халықаралық  Қаржы  Корпорациясының  “қызмет  стандарттары”  болып  табылады.  “Қызмет 

стандарттары”  жоба  бойынша  жоспарланған  өндірістік  қызметтің  барлық  түрлерінің  біріктірілген  әсер 

етуіне  бағалау  жұмыстарын  жүргізуді  талап  етеді.  Бұл  жобаның  әлеуметтік-экономикалық  кеңінен 

зерттелуін  қарастырады.  ЭӘӘБ  үшін  жиналған  қоршаған  ортаның  фондық  күйі  бойынша  көптеген 

мәліметтер ЭӘӘБ үшін пайдаланылуы мүмкін, бірақ қызметтің стандарттары жиі жоғары қызметті және 

ҚОӘБ үшін талап етілгеннен қарағанда, таусылмалы мәліметтерді талап етеді.    

 

ҚОСЫМША ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК ЖҰМЫСТАР ЖӨНІНДЕГІ ЕСЕП  

Қызыл  жобасында  одан  әрі  тау-кен  жұмыстарын  жүргізуді  қамтамасыз  ету  үшін  ПМ  Еуропа  қайта  құру 

және  даму  банкіне  («ЕҚДБ»)  қаржыландыру  үшін  өтініш  білдірді.  ЕҚДБ  және  ПМ  өкілдерімен  жобаны 

талқылағаннан кейін, жоба бойынша ақпаратты ашудың үдерісі басталғанға және ЭӘӘБ бойынша есепке 

қосымша қаржыландыру мәселелерін қарастырғанға дейін Жобаның нақты экологиялық және әлеуметтік 

аспектілері  бойынша  қосымша  мәліметтері  бар  есеп  құрылды.  Осы  құжат  қосымша  экологиялық  және 

әлеуметтік жұмыстар жөніндегі есеп деп аталады және Жобаларды іске асыруға ЕҚДБ талаптары ретінде 

танымал,  ЕҚДБ  әлеуметтік  және  экологиялық  стандарттарына  сәйкес  келетін  Жобаның  барлық 

аспектілерін келтіруге бағытталған. 

 

 

ЖОБАЛАРДЫ ІСКЕ АСЫРУҒА ЖӘНЕ АҚПАРАТТЫ АШУҒА ЕҚДБ ТАЛАПТАРЫ  

ЕҚДБ  жобаны  іске  асыруға  он  шақты  талаптар  компанияларға  «тұрақты  даму»  саласында  алдыңғы 

қатарлы  халықаралық  тәжірибелерді  іске  асыруға  көмектесу  үшін  әзірленген.  Олар  тұрақты  базаны 

ұсынады,  соның  негізінде  Қызыл  жобасымен  ПМ  сияқты  компаниялар  өз  шаруашылық  қызметінің 

экономикалық,  экологиялық  және  әлеуметтік  «тұрақтылығын»  арттыра  алады.  Кең  ұғымда  олар 

қызметкерлерге,  жергілікті  халыққа  және  қоршаған  ортаға  жобаларды  іске  асыруға  байланысты 

жағымсыз  әсердің  мүмкіндігін  барынша  болдырмайды.  Егер  жағымсыз  әсерді  болдырмау  мүмкін 

болмаса,  оны  төмендету,  жеңілдету  немесе  қалпына  келтіру  керек.  Жобаларды  іске  асыруға  ЕҚДБ 

талаптары төменде ұсынылған: