Жер телімін дайындау және қалдықтарды сақтаудың негізі мен көмірлі концентраттың сақталуын
гидро оқшаулау;
Кеніштерге қолжетімділікті орнату үшін Әуезов кентінде жолдарды салу (Бақыршық-Бұрсақ
айналма жолдары).
Құрылыстың 2 кезеңі кезінде жер астынан алуға дайындау кезінде қолданыстағы шахталы оқпандар
желдеткіштер ретінде оларды пайдалану мақсатында жөнделетін болады. Құрылысқа байланысты басқа
да дайындық жұмыстары қажет болады және келесі іс-шараларды қосады:
Желдеткіш шахталары (жер астындағы кен шығаратын телімдердің батысында, орталығында
және шығысында қарастырылған желдеткіш);
Жер асты кеніштерінің әр теліміне арналған көмірмен жылыту қондырғылары;
Бетонды-толтырым кешені (БТК).
ТАУ ЖҰМЫСТАРЫ
Ашық тау-кен жұмыстары
Ашық өндіру дәстүрлі бұрғылау-жарылыс және тиеу-жеткізім жұмыстарын пайдаланумен жүргізіледі.
Кеніштер жоғарғы қабатқа тым жақын орналасқан кезде қолданылады және жоғарғы қабаттан алынуы
мүмкін. Тау-кен жұмыстары кезінде жобамен кен орындарынан тау жыныстарын алу қарастырылады,
олар келесілерді бөледі:
•
Кен - құрамында алтыны бар жыныс, ол тиімді түрде алынуы мүмкін;
•
Бос жыныс - кен орнын қоршаған жыныс және оны кенішке қол жеткізу үшін жояды. Бос жыныс
үйінділерге тасымалданады.
Жарылыс жұмыстары – тау-кен массасын
қопсыту және бұзу үшін қолданылатын
стандартты
әдіс,
оған
жыныстарда
ұңғымалардың аралықтары тең орналасқан
топтамаларды
бұрғылау
арқылы
қолжеткізіледі, ол жерге жарылғыш заттары
толтырылады
және
сосын
бақыланатын
жарылыстардың топтамасы жүзеге асырылады.
Жарылыс арқылы жыныс бұзылады және
арқанды экскаватордың көмегімен алынып
тасталынады. Теспелердің орналасуы және
жарылғыш заттарының саны қажетті ірілігіне
дейін жыныстарды қопсыту үшін күші жеткілікті болатындай етіп есептелген.
Арқанды экскаваторлар кен шығаратын орындардың өздігінен таситын орындарынан кен және бос
жыныстарды тиеу үшін қолданылатын болады. Кенді өздігінен таситындар байыту фабрикасының
жанындағы кен қоймасына тасымалдайды, ал бос жыныстар - үйіндіге тасымалданады.
Жер асты суларының кен орындарында, сондай-ақ жер асты қазбаларында болуына байланысты, осы
суды қауіпсіз алуды жүргізу үшін тау-кен өндірістерінен айдаған жөн. Бүгінгі таңда шахта сулары жер асты
өндірістерінен айдалады және Ақбастаубұлақ бұлағына айдалады. Жобаны орындау кезінде шахталы
сулар құрғататын сулардың жинағына айдалады, яғни, қолданыстағы кеніштерге, олар бөгетпен
Бос жыныс үйіндісі сандармен
Көлем
163 млн.м
3
Таулы қоспа
419 млн.тонна
Биіктігі
Жер қабатының деңгейінен
шамамен 100 метрге жоғары
50 м-ден екі қабат
Ауданы
374 гектар
блокталады және технологиялық қажеттіліктер үшін су қоймасы ретінде пайдаланылады. Осы су
қоймасынан су пайдалы қазбаларды қайта өңдеу үшін байытатын фабрикаға айдалады.
Жер астындағы тау-кен жұмыстары
Жоба үшін жер астынан алу әдісі - бұл төменгі
тәртіппен сала отырып қабатты ойық әдісі.
Төмендетілген тәртіппен белгісі бар ойық - бұл
кеннің жоғарыдан төмен қарай алынатын әдісі
болып табылады. Мұндай жағдайда, жер асты
кеніші өндірістің әр жылымен тереңдетіледі.
Кенішті
уату,
теспелерді
бұрғылау
және
қуаттандыру
телескопиялық
жылжымалы
нұсқарлары бар арнайы жабдықты пайдалана
тырып жүргізіледі. Жарылғаннан кейін уатылған
кеніш тиеу-жеткізу машиналарының көмегімен
жиналатын болады, олар жерастындағы кеніш
қоймасына уатылған кенді жеткізетін болады.
Жерастындағы өзі аударғыштар жер астындағы
кеніш қоймасынан жоғарғы қабатқа ұңғыма
арқылы кенішті жеткізеді. Кеніш оны фабрикаға
тасымалдағанға дейін кеніштің түбіндегі уақытша
кеніш қоймасында орналастырылады.
Жердің қойнауынан кенішті алуға байланысты орын алған ойықты кенішті емес материалмен толтыру
керек, ол құлап кетуден сақтап тұрады. Жоба қалдықтардың айдалуын қарастырады - байыту
фабрикасының қалдықтарын, ол жерде қалдықтар цементпен және сумен араластырылады. БТК
өндірілетін өнім, паста тәріздес қосымша ретінде белгілі, ол кеніш алынған орыннан, бос жерлерді
толтыру үшін жердің астына айдалады. Қосымша жеткілікті түрде қатқаннан кейін, қоршаған ортаның
салмағын ұстап тұру үшін, көршілес жатқан кеніштің блогын алуға көшуге болады.
Арнайы желдеткіш оқпандары өткізіледі және айдауыш - тартқыш жүйе қолданылады. Жоғарғы
қабаттағы айдағыш және тартқыш ауа желдеткіштері желдеткіш шахталарында орналастырылады және
шахтаға таза ауаны береді және өңделген ауаны тартады.
Байыту фабрикасы
Байытатын кешеннің негізгі нысандары - бұл кеннің жүктейтін қоймалары, кенді дайындайтын телім мен
байытатын фабрика. Кен шығаратын орыннан немесе жер астындағы кеніштен шыққан кен қайта
жүктейтін кеніш қоймасына тасымалданады және қатталады.
Сосын кеніш кенді дайындайтын телімге жіберіледі, ол уатқыштан, конвейерден және уатылған кеннің
қоймасынан құралған. Кен кеніш қоймасына тасымалданардың және қатталардың алдында уатқышта
ірілеп ұсақталғанға дейін уатылады. Кеніш қоймасы туннель арқылы құрылады, ол басқа ленталы
конвейерден және уатылған кенді қуаттандырғыштан құралған. Бұл ленталы конвейер байытатын
фабрикада жартылай өздігінен уататын диірменде уатылған кенді тасымалдайды, одан қалдықты алу
үшін су қосылады.
Байытатын фабрика - бұл арнайы әзірленген технологиялық сұлба бойынша Қызыл жобасының кешенді
кенін қайта өңдеуді жүзеге асыратын телім. Көп рет уату, қалқыту және құмды айыру рәсімдері
жүргізіледі, ол үш өнімнің алынуына алып келеді.
Өндірілуі сандармен
Тау-кенішінің
жобалау өнімділігі
жылына 1,8 млн тонна кен
Жер асты
кеніштерінің
жобалау өнімділігі
жылына 1,2 млн тонна
кеніш
Кен шығаратын
орындардағы
кеніште алтынның
құрамы
тонна кенішіне 6,9 г алтын
Жер асты кенішінің
кен орнында
алтынның құрамы
тонна кенішіне 8,5 г алтын
Минералдық шикізатты қайта өңдеу сандармен
Байытатын
фабрикадағы
алтынды алу
93,44%
Концентратына
өнімділігі
жылына 220 000 тонна
концентрат
Сульфидті
концентрат
тонна концентратына
жылына 99,2 г алтын
