Археологиялық ескерткіштер мен мәдени мұра нысандарына әлеуетті әсер етулер
қаншалықты?
Кәсіпорынның құрылыс, пайдалану немесе жою жұмыстары уақытында, жер жұмыстары барлық
жұмыстар, жерлерді бұзу немесе жерде материалдарды қоймаға қою, бұрын соңды табылмаған
археологиялық ескерткіштерді бұзу немесе зақым келтіруі тиіс.
Әсерлерді басқару немесе бақылау үшін қандай әрекеттер жасалады?
Құрылыс және пайдалану жұмыстары кезінде, сонымен қатар жаңа археологиялық ескерткіштер табылуы
мүмкін. «Полиметалл» компаниясы мәдени құндылығы бар, олжа табылған уақытта әрекеттеріне қатысты
барлық қызметкерлерін оқытады, ол қызметкерлерге мәдени ескерткіштердің барын ескерту үшін
өткізілді, олжа табылған уақытта жұмыс уақытша тоқтатылу тәртібі туралы, сонымен қатар, табылған
олжаның ғылыми маңыздылығы болса, мемлкеттік органдар мен сарапшылармен қарым-қатынаста
болуға оқытады.
қандай қауіптер мен әсерлер қалады?
Қызыл жобасындағы жұмыстар, атақты және мүмкін мәдени мұра ескерткіштеріне әсер етулерге алып
келмейді деп есептеледі. Мәдени мұраларға жоба жұмыстары айтарлықтай әсер етулері тіркелмеген.
КӨЛІК ҚЫЗМЕТІ ЖӘНЕ И НФРАҚҰРЫЛЫМ
бар көлік желісі және инфрақұрылым
Кәсіпорын ауданындағы автокөлік жолдары ұсақтасты және асфальтты жабындысы бар жолдардан
тұрады. Ауыл арасы тас жолыдарының желісі бар, көктемде топырақтың дымқыл болуына және қыста
қар үйінділерінің кесірінен олар арқылы өту қиын.
Кәсіпорын аумағына республикалық маңызы бар Алматы-Семей авто жоларнасынан бастап,және
шығыстан Алматы-Өскемен жоларнасынан өтіп, қолданыстағы автожол арқылы жетуге болады. Өскемен-
Алматы-Чарск жаңа темір жол желісінің ең жақын арадағы бекеттер Шалабай кентінде және Чарск
қаласында (түйінді бекет) Әуезов кентінен 50 км қашықтығында орналасқан. Чарск және Шалабай
арқылы теміржол хабарламалары жүктерді Қытай және Ресейден жеткізуді қамтамасыз етуге мүмкіндік
береді.
КӨЛІКТІҢ ҚОЗҒАЛЫСЫНА НЕГІЗГІ ӘСЕР ЕТУЛЕР ҚАНШАЛЫҚТЫ?
Кәсіпорынның қызметіне байланысты, теміржол қызметіне байланысты әсер етулерге, жергілікті
теміржол желілері бойынша көлік ағынының тікелей ұлғаюы, сонымен қатар, рейстердің жиілігіне
әлеуетті әсер, теміржол түйіндерінің өткізгіштік қабілеті және қауіпсіздігі, оның сыртында, кенішке дейін
және кеніштен қарай, үлкен жүк көліктерінің қозғалысы әсерінен жолдардың шамадан тыс тозуы,
сонымен қатар, мысалы, көлік қозғалысының қарқынды жоғарылауы, шу және атмосфералық ауаның
ластануы сияқты, экологиялық әсер етулердің әлеуетті ұлғаюы кіреді.
Кәсіпорынға бағытталған жүктер, теміржол арқылы Чарск немесе Шалабай станциясына теміржол
арқылы дейін жеткізілетін болады. Ол жерден материалдар, қосымша бөлшектер және шығын
материалдар байыту фабрикасына қоймаларға дейін автокөлікпен жеткізілетін болады. Жүктерді жеткізу
жаңа Бақыршық - Бұрсақ айналма жол арқылы жеткізілетін болады, ол Әуезов кентін айналу бағытында
оңтүстік бойына жатыр. Кәсіпорынның өнімі теміржол станциясына дейін жеткізілетін болады және ол
жерде темір жол бойынша Ресейдің алысшығысына дейін жеткізілетін болады.
Әсерлермен басқару үшін қандай әрекеттер жасалады?
Бақыршық - Бұрсақ айналма жолы үлкен жүк көліктерініңі көптеген бөлігін Әуезов елді кентінің аумағын
айналып бағыттауға мүмкіндік береді және осылайша жергілікті елді мекенде жол көлік оқиғаларын
төмендетуге мүмкіндік береді және жолдарда қауіпсіздікк деңгейін жоғарылатады. Кәсіпорынның
қызметімен байланысты, үлкен жүк көліктерінің қозғалысының қарқынды жоғарылауына әсерін, кейбір
жолдар бойынша жол қиылыстары бойынша зерттеулер және техникалық шаралар қажет.
«Полиметалл» АҚ «көліктерді басқару жоспарын» дайындауды ұсынады, ол Әуезов және Шалабай
кенттерінің тұрғындарына әсері жұмсартатын және азайту бойынша үстірт шаралар құрамында болады.
Әсерді төмендету жөніндегі өзекті шаралар құрылыс материалдарын, жұмыс күшін және тасымалдау,
көліктің бірыңғай тасымалдау бағытынан ауытқуына жол бермеу және бір рейс кезінде жүктің
максималды мөлшерін тасымалдау салдарынан болатын әсерді төмендетуге бағытталатын болады.
қандай қауіптер мен әсерлер қалады?
Көлік қозғалысының кәсіпорынның құрылыс және пайдалану кезеңіне қосындыланған әсері Әуезов және
Шалабай кенттерінің тұрғындарына «орташадан төмен» болып бағаланады. Құрылыс кезеңінде алаңға
габаритті емес жүктер жеткізілетін болады, ол уақытша қалыпты жол қозғалысын қиындатуы мүмкін.
Алайда, бұл қиындықтар ұзақтылығы бойынша қысқа болады - жолдан бөлек алғанда қиындысын бойына
бірнеше сағат.
ӘЛЕУМЕТТІК ӘСЕР ЕТУ
Жергілікті халықтың ағымдағы жағдайы
Кәсіпорынға жақын екі тұрғын орыны - Әуезов кенті мен Шалабай
ауылы.
Әуезов кенті тұрғындарынан алған сауалнамада, барлық
тұрғындарға халықтың жұмыссыздар санатының пайызы өте төмен
екендігін көрсетті, шамамен еңбекке қабілетті жастағы тұрғын
еңбекке қабілетсіз жастағы тұрғынға. Көптеген тұрғындар
маусымдық кіріске сенім артады, осылайша отбасылардың қыс
айларындағы кірісі шектеулі.
Әуезов кенті мен Шалабай ауылы отбасыларының төрттен үш
бөлігіне жуығы этникалық қазақтар болып шықты, қалған бөлігі -
орыстар немесе немістер. Отбасылардың үлкен бөлігі (79%) екі
тілді болып келеді, қазақ және орыс тілдерінде сөйлейді.
Сауалнама, Әуезов кенті отбасыларының төрттен бір бөлігіне
кірістің негізгі бөлігі қарт кісілерге арналған мемлекеттік зейнетақы
болып табылатындығын көрсетті. Отбасылар шығындарының
негізгі бабтары - ол, азық-түлік, ипотека, қарыздық және көліктік
төлемдер.
Шалабай ауылының көптеген тұрғындары, қазақтың ақбас іріқара
малын өсіруге мамандандырылған жергілікті “Шалабай” ЖШС
фермасы арқылы тікелей немесе қосымша күн көреді.
Әуезов отбасыларының төрттен бір бөлігіне жуығы мал өсіріп,
оның ішінде қой, сиыр, жылқы, тауық ұстайды және оларды азық
түлік алу үшін ұстап отырғандығын айтты. Шалабай ауылында бұл
сан сәл көбірек болды, отбасылардың 85% кем дегенде бір
жануарға ие. Шамамен сауалнама алынған екі тұрғын орындағы
отбасылар теледидар және техникаға ие, оған қоса көбісінде
орталық
электр
қуаты,
жерсеріктік
телеарна
қосылған.
Отбасылардың шамамен тең жартысында машина бар.
Әуезов және Шалабай өңірінде орналасқан Солнечный және Жаңа
ауыл тұрғын орындарында да ұқсас жағдай, дегенмен
тұрғындардың көбісі табиғи шаруашылықтан пайда табады.
Жергілікті халық сандық өлшемде
Халық
Әуезов: 2742 (1997 жылдан төмендеп келеді, ол
кезде халық саны 8000 адамды құрады)
Шалабай: 1124
Орташа жұмыспен қамтылу:
Әуезов: Отбасыға 2,7 адамнан
Шалабай: Отбасыға 4 адамнан
Этникалық құрамы:
Отбасылардың кірісі (орташа жылдық):
Әуезов: 60 000 теңге
Шалабай: 97 850 теңге
Қазақтар
Орыстар және
қазақ
немістері
