Функциональная грамотность важнейшее условие повышения качества образования

жүктеу 12,08 Mb.

Pdf просмотр

бет	64/271
Дата	10.04.2023
өлшемі	12,08 Mb.
	#42092

1 ... 60 61 62 63 64 65 66 67 ... 271

Ахметова Г.Е., Сагибаева М.А. №101 мектеп-лицейі, Қарағанды қ. ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ САБАҒЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ

Әдебиеттер
1.
Қазақстан Республикасының Президенті Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың 2012 жылғы 27
қаңтардағы Қазақстан халқына Жолдауы. Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту – Қазақстан
дамуының басты бағыты. www.akorda.kz.
2.
Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012-2016
жылдарға арналған ұлттық іс-қимыл жоспары. – Астана, 2012.
3.
Қазақстан Республикасының білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған
Мемлекеттік бағдарламасы.
4.
Қазақстан мектебі/2015. - №9
Ахметова Г.Е., Сагибаева М.А.
№101 мектеп-лицейі, Қарағанды қ.

ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ САБАҒЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ОҚУ САУАТТЫЛЫҒЫН
АРТТЫРУ
Еліміздің болашағы білімді ұрпағында деген пікірді жиі айтып жүрміз. Білімді ұрпақ
қайдан шығады? Білімді ұрпақты дайындайтын ұстаздарымыз. Шәкіртін үйретуде ұстаздарымыз
аянбай еңбек етеді. Ұстаз білім беріп қана қоймай, оқушылардың алған білімдерін қоғамда
қолдана білуіне бағыттауы керек. Берілген білім сапалы, саналы болу үшін білім алушыларға да
тер төгуге тура келеді. Қазіргі заман адамның өмір бойы білім алуын, білімін жетілдіріп отыруын
және білімін кез-келген кезде қолдана алуын талап етіп отыр. Бір сөзбен айтар болсақ,
функционалды сауатты тұлғаны қалыптастыруымыз қажет.
Функционалдық сауаттылық дегеніміз – адамдардың әлеуметтік, мәдени, саяси және
экономикалық қызметтерге белсене араласуы, яғни бүгінгі жаһандану дәуіріндегі заман
ағымына, жасына қарамай ілесіп отыруы, адамның мамандығына, жасына қарамай үнемі білімін
жетілдіріп отыруы. Мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығы дегеніміз – оқушының
пәнді терең түсіне білу қабілетін дамыту, алған білімін сыныптан тыс жерде, кез келген жағдайда
тиімді пайдалана білуін қамтамасыз ету. Ондағы басты мақсат жалпы білім беретін мектептерде
Қазақстан Республикасының зияткерлік, дене және рухани тұрғысынан дамыған азаматын
қалыптастыру, оның әлемде әлеуметтік бейімделуі болып табылады. Тұлғаның ең басты
функциялық сапалары: белсенділік, шығармашыл тұрғыда ойлау және шешім қабылдай алу,
кәсіби жолын таңдай ала білу, өмір бойы білім алуға дайын тұру. [1]
Функционалдық дағдылар мектеп қабырғасында қалыптасады. «Біз елді түзеуді бала
оқыту ісін түзетуден бастауымыз керек»деп Ахмет Байтұрсынұлы айтқандай, пән мұғалімдер
осы пікірді басшылыққа ала отырып ұстаздық қызметімізді іске асырамыз. Функционалды
сауаттылықтың бір бағыты – оқу сауттылығы.
«Оқу сауаттылығы» термині кең мағынада қарапайым оқу біліктілігін емес, мәліметтерді
айқындай білу қабілетімен айқындалады. Мектеп жасындағы балалардың тек оқу техникасын
меңгеруі қазіргі таңда қабілеттілік болып есептелмейді. Оқу сауаттылығы туралы түсінік әртүрлі
форматтарда берілген мәтіндерді түсіне білуі, олардың мәні мен мазмұнын түсініп тұжырымдауы
және білім алушылардың мектептен тыс уақыттарда, әртүрлі өмірлік жағдаяттарды шешуде
оқығанын қолдана білу іс-әрекеттеріндегі қызметін бағалауға негізделген. Сөзімізді нақтылау

133
түссек оқу сауаттылығы – жазба мәтіндерді түсіну, өз мақсатына жету үшін оның мазмұнын
қолдану, қоғам өміріне белсенді қатысу үшін білімі мен мүмкіншіліктерін дамыту қабілеті.[2]
Оқу сауаттылығын бағалауда негізгі үш аспектіні, яғни мәтінді түсінуі, қажетті ақпаратты
таба алуы және оны пайдалануы, ойлау және өз жауабын негіздеп дәлелдей алуы басшылыққа
алынады. Оқу сауаттылығына арналған тест тапсырмалары қарапайым тапсырмадан басталып
күрделіге ауысып отырады. Тест тапсырмалары, оқу тапсырмалары оқырманның өмірінде
кездесетін мәселелерді қамтиды, оқырмандық біліктілікті қажет етеді (1-сурет).
1-сурет. Оқырмандық біліктілік.
6-сыныптың қазақ әдебиеті оқулығында А.Құнанбайұлының бірінші, жетінші, отыз бірінші
қарасөздері берілген. Қарасөздерді оқу барысында, оқушылардың оқу сауттылығын дамыту
үшінәр түрлі тапсырмаларды ұсынуға болады.
Қарасөздерін оқығаннан кейін, мәтінді қаншалықты білетінін, түсінгегін анықтау
мақсатында төмендегідей қарапайым тест сұрақтарын құрдым.
1. Бірінші қарасөздегі «бағу» сөзі тура мағынада берілген тіркесті табыңыз.
А) ел бағу
В) бағусыз дерт
С) мал бағу
D) ғылым бағу
Е) дін бағу
2. Ақын бірінші қарасөзде не туралы айтып отырғанын көрсетіңіз.
А) ғылым бағу туралы
В) мал бағу туралы
С) ел бағу туралы
D) жазуға қалай кіріскені туралы
Е) әурешілік көргені туралы
3 Жетінші қарасөздегі «дүниені танысам» деген ой қай абзацта берілгенін көрсетіңіз.
А) І
В) ІІ
С) ІІІ
D) ІҮ
Е) барлық абзацта
4. Абайдың жетінші қарасөзінің 3-абзацына сай келетін мақалды табыңыз.
А) Жан тәнге қонақ.
В) Біреуге мал қайғы, біреуге жан қайғы.
С) Тәнім – жанымның садағасы, жаным малымның садағасы.
D) Жылтырағанның бәрі алтын емес.
Е) Қыздың көзі қызылда.
5. Ақынның отыз бірінші қарасөзінде берілген ой кеселдеріне жатпайтын нұсқаны белгілеңіз.
А) уайымсыз-салғырттық
В) ойыншы-күлкішілдік
•
Мәтіннен қажетті ақпаратты
анықтау
•Мәтіннен басты
элементтерін айыру
•Мәтіннің негізгі
бөліктерінің мәнін
тұжырымдау
•Мәтінді түсінгенін көрсету
•
Басқа ақпарат көздерінен
алған білімі мен алған
ақпаратты байланыстыру
•Ақпаратты бағалау және
оның негізінде болжам мен
қорытынды жасап
тұжырымдау
•
Автор ой түйінінен
қорытынды шығару
•Ақпаратты жинақтау
• Мәтінді өмірлік
тәжірибесімен
байланыстыру, оның сыни
талдауын жасау

жүктеу 12,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 60 61 62 63 64 65 66 67 ... 271