Функциональная грамотность важнейшее условие повышения качества образования

жүктеу 12,08 Mb.

Pdf просмотр

бет	118/271
Дата	10.04.2023
өлшемі	12,08 Mb.
	#42092

1 ... 114 115 116 117 118 119 120 121 ... 271

сурет2

бағыты» (2012, 27 қаңтар) атты Қазақстан халқына Жолдауы негізінде бекітілген «Мектеп
оқушыларының функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі 2012-2016 жылдарға арналған
ұлттық іс-қимыл жоспарында»: «Отбасы балаға жастайынан адами құндылықтарын танытып,
саналы және өнімді өмір сүруге бағдар беруге міндетті. PISA-2009 зерттеуі функционалдық
сауаттылық деңгейіне ата-аналардың балаларды оқыту мен дамыту процесіне қатысуы оң әсер
ететіндігін көрсетті» [2], - делінген. Отбасының ықпалы болмаған жағдайда жастар тәрбиесінде
мектеп тәжірибесі маңызды рөл атқаруы мүмкін деген Джудит Харристің тұжырымдамасы да
оқыту мен оқу үдерісіне негіз ретінде қарастырылады.
Әдеби туындылар оқығаннан гөрі интернетке жүгінген дәуірде креативті әрекетке,
ойларын ауызша да, жазбаша да еркін жеткізуге қалай
қалыптастыруға болады?
Құзіретті тұлға қалыптастыруға бағытталған сындарлы
оқыту нәтижені көздейді. Нәтижеге жету үшін алған білімдерін
түсіну деңгейіне орай қолданып, интерпретациялай талданып
саралануы тиіс. Шығармашылық мақсатқа жету үшін түрлі
жағдаяттық проблемаларды шешуге, өз көзқарастарын білдіруге
арналған «Жинақтау», «Баға беру» қадамының тапсырмаларында:
«ПОПС формуласы», «Диаманта», «Синквейн», «Бестік диктант» -
конструктивті білім әдістерін қолдануға болады. Оқушылар қызыға орындайды
(сурет 2, 3). Тіл дамытуға арналған шығармашылық «Бестік диктанттың» ұтымдылығы –
көшіруші-өнімсіз іс-әрекет емес,- мәтінді өздері құраушы дәрежеде болады. Шығармашылық
еркіндікті сақтай отырып, есте сақтау қабілеті артады. Алған білімдерін жаңа мақсатқа тиімді
пайдаланады. «ПОПС формуласы», «Диаманта», «Синквейн» әдістерінде оқушы әдеби
жанрларға тәжірибе жасаумен драманы проза тіліне, прозаны поэзияға өңдей жазу тәсілін
меңгереді. Әрине, қай жұмыста болмасын өз өлшем-дескрипторларымен кері байланыс алынуы
тиіс. Мысалы, Д.Исабековтің «Әпке» драмасына қолданылған «ПОПС формуласы»:
-өзіндік пікірін білдіреді;
- мысалмен дәлелдейді;
-қорытынды ойын жазады,- дескрипторымен бағаланды.
сурет3
Жапон ұлтында классикалық «Хайку» (хоку) поэзия үлгісі бар. Үш жолдан тұратын
5+7+5=17 буынды өлеңінің ерекшелігі – ұйқасқа құрылмауында. Ой аяқталмаған, яғни құрлысы
аяқталмаған көпір тәрізді. Атамайды-көрсетеді; түсіндірмейді – нұсқайды. Түйсіну, сезімге әсер
еткен ерекше құбылыстарды ішкі «фотоаппараттың» шырт еткізіп түсіріп алған сәтіндей образды
түрде беру керек. Меңгерілген тақырыпты ақпараттық өңдеуге шығарма-хайку тапсырмасын
беруге болады. Мысалы, әдебиеттен Ғ.Мүсіреповтің «Ұлпан» романынан үзіндімен танысқаннан
кейінгі әсерін беруде бір оқушы:
Оқушы, парта Қаламсабын мұжиды.
«Ұлпан» ойлантты,- деген хоку құрастырды. 9-сыныптың қазақ
тілінен
«Гендік
инженерия
әдістері»
тақырыбына
«Биотехнология және гендік инженерия келешегі» бейнебаянына

239
[https://www.youtube.com/watch?v=eeWsbMc38tk] «Хайку» тапсырмасы ұсынылды (сурет 4, 5):
- Коронавирусты неге гендік инженериямен байланыстырдың? – деген сыныптастарына:
- ХХVIII ғасырда адамдарды «сиыр шешекке қарсы егілсек, мүйіз бен құйрық өсіп шығады»
деген қорқыныш билепті. Коронавирусқа қарсы екпе біздің қоғамды да күдік пен үрейге бөлеп
отыр. Келешек бізге де ХХVIII ғасыр адамдарындай қарайтын
шығар, - деп жымиды. «Хайку» әдісі өзім үшін де жаңалық
болғандықтан, төмендегідей дескриптормен бағаланды:
- мәтін мазмұнын талдайды;
- өзіндік тұжырым жасайды;
- тың идея ұсынады.
Қара жәшіктің ішінде өтіп жатқан процестер ізгілендіру
технологиясымен тығыз байланысты. Сабақтың табысты болуы үшін педагогта эмоциялық
интеллект қалыптасқан болу керек. Бұл өзіңнің және өзгенің эмоциясын тану, ниетін, қалауын
және мотивациясын түсіну, сондай-ақ практикалық мәселелердің шешімін табу мақсатында
өзіңнің және өзгенің эмоциясын басқару қабілеті болып саналады [3]. Сонда оқушы
шығармашылығына жол ашылып, оқушылардың жеке мүмкіндіктері мен жеке ерекшеліктерін
көрсете алуын қамтамасыз етеміз, эмоциялық зияткерлік негізін қалай аламыз.

жүктеу 12,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 114 115 116 117 118 119 120 121 ... 271