Сөйлемнің басында айтылатын «жоқ», «ия» сөздері. Тыныс белгілерге қатысты ережелер

- Тіл қатты ма, тым құрыса, арыз айта бір ауыз тіл қатты ма?

- Жоқ, үнсіз сөніп барады.

- Ия, ол кім.

- Ол – дәл осы өздерің білетін Керім (М.Ә.).

Жоқ, ия, сөздері оқшау сөз болып келгенде, көбіне сөйлемнің басында айтылып, одан кейін үтір қойылады.
11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 31 мин (35%)
42-жаттығу. Жоқ, ия сөздерінің оқшау тұрған жерлерін немесе сөйлем мүшесі болып келген жерлерін тауып, тиісті тыныс белгілерін қойыңыздар.
1. Жоқ мен Сырыммен шайқаспай-ақ, тыныш жүрем. 2. Ия қарағым, айтпағым бар екені рас. 3. Жоқ жаным, маған сұратпа! 4. Балам, жоқ сұмдықты бастама. 5. Ия енді ойын басталсын! 6. Мен сөзімді айтқанмын, Сырым.Именерім жоқ. 7. Қой енді, мұнан арғыны тыңдар менің жайым жоқ (М.Ә). – Жоқ, жоқ! Мен ресми әңгімеге жоқпын ғой, - деді Шолохов. – Ешбір жиналысқа құмарлығым жоқ. (Ғ.М.).
43-жаттығу.Сөйлемнің басында келетін жоқ, ия сөздеріне сөйлем құрастырыңыз.
12. Жаңа тақырыпты бекіту: 9 мин (10%)
Оқушылардың өз бетінше атқарған жұмысындағы тапсырмаларды талқылау.
13. Сабақты қорытындылау: 2 мин (2%)

А) Жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

Б) Жаттығу жұмысы
14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%)
Сөйлемнің басында айтылатын «жоқ», «ия» сөздері. Мұражайда сұхбат

28-сабақ
1.Сабақтың тақырыбы: Тыныс белгілерге қатысты ережелер. Шаштаразда, тігіншіде.
2.Сағат саны: 2 90 (100%)
3.Сабақ түрі: тәжірибелік
4.Сабақтың мақсаты:

Оқыту: Оқушылардың алған білімін іс жүзінде қолдана білуге үйретіп, тыныс белгілерін дұрыс қоюға үйрету.

Тәрбиелік: Қоғамда, күнделікті өмірде ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.

Дамыту: Оқушылардың білімін жинақтау, қорытындылау. оларды өзіндік пікірін қалыптастыруға үйрету.
5.оқыту әдісі: топтасып жұмыс істеу
6.Материалды – техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: мультимедиялық жабдықтар

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест тапсырмалары.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы
7. Әдебиеттер:

1. Негізгі (н)

1. 
   Құрманбаева Ш. Қазақ тілі: денсаулық сақтау саласына арналған оқу-әдістемелік кешені. Алматы: Қазығұрт, 2010ж.
   
2. 
   Ш. Бектуров, Қазақ тілі: жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық. –Алматы: Білім, 1994.
   
3. 
   Н. Оразақынов, Н. Әміреев, Н. Сапақов. Қазақ тілі сөз мәдениеті- Алматы: Мектеп 2006
   
4. 
   Ж. Адамбаева, Ф. Оразбаева, Қ. Оңалбаева. Қазақ тілі- Алмаы: Мектеп, 2006
   
5. 
   Б. Құлмағанбетова, У. Туребекова, Г. Ибраева. Қазақ тілі – Алматы: Мектеп, 2007
   
6. 
   Бектұров Ш. Қазақ тілі: ана тілі деңгейінде үйрету құралы. Алматы, Әділет ЖҚМ, 2002
   
7. 
   Қараев М.Ә. Қазақ тілі: (Фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) Алматы, Ана тілі, 1993
   

1. Қазақ тілі пәні бойынша практикалық сабақтардың 1-курс студенттеріну арналған әдістемелік нұсқаулар жинағы. Шымкент, 2002

2. Н. Беріков. Қазақ тілі сабақтары – Ақтөбе: Ана тілі, 1994

4. Г. Байжанова, А. Маймақова. Іс жүргізу – Астана: Фолиант, 2007

5. В.И. Сакала, Б.В. Сакала, Н.В. Сакала. Қазастан Республикасында іс қағаздарын жүргізу – Алматы: LEM, 2006

6. С. Кенжахметұлы. Жеті қазына – Алматы: Ана тілі, 1997

7. К. Сариева. Қазақ тілі және ел тану – Алматы: Lebiz, 1997

8. А. Нысаналин. Қазақтың мақал-мәтелдері – Алматы: Мектеп, 2004

9. С. Қалиева, М. Оразаев, М. Смайылова. Қазақ халқының салт-дәстүрлері-Алматы: Рауан, 2002

11. Е. Елубаев. Жүз жұмбақ, жүз жаңылтпаш – Алматы: Мектеп, 1999

12. Ә. Хазимова. Іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізу – Алматы, 2004

13. Л. Дүйсебекова. Қазақ ресми іс қағаздары – Алматы. Ана тілі, 2005

14. Н. Оралбаева, Ғ. Мадина, А. Әбілқаев. Қазақ тілі – Алматы: қазақ университеті, 1998

15. К.О. Өмірбаева. Қазақ тілін көпдеңгейлік оқыту – Ақтөбе, 2005

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқытушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

1. Сөздердің байланысу түрлері

2. Сөйлемнің айтылу мақсатына қарай түрлері

3. Жай сөйлемнің құрамына қарай түрлері

1. 
   Киім пішсең кең піш, Темір кессең қысқа кес
   

2. 
   Шебердің қолы көпке ортақ.
   
3. 
   Қыз еркем кестесімен көркем,
   

4. 
   Болат біз қап түбінде қалмас.
   
5. 
   Етікші еттікке жарымайды.
   
6. 
   Өнерпаздың он қолы бар.
   
7. 
   Оймақ пішсең ойлап піш.
   
8. 
   Жігітке жеті өнер аз, жетпіс өнер аз емес.
   
9. 
   Шеберді шеге қағысынан таны.
   
10. 
    Жантақтан ине, жаңқадан түйме жасаған.
    
11. 
    Шешеннің сөзі мерген, шебердің көзі мерген.
    
12. 
    Қолың ұста болсын, сөзің қысқа болсын.
    
13. 
    Ерінбеген етікші болады.
    
14. 
    Шеберлікке шек жоқ.
    
15. 
    Қолы білген құм үстінде кеме жүргізеді.
    
16. 
    Көлеңкеге қарап көйлек пішпес болар.
    

1. Жә, жетеді, Дәмеш! Айтысып уақыт өткізбейік! 2. Ия, Отан аман болса, жақсылық қашпайды. 3. Жоқ, достарым, бұл жолы ешбір өтірігі жоқ, шыным. 4. Уа, ғажап. Енді бізге жаңадан танысуға тура келеді. 5. Ия, осы тұрғандар – Асқар білмейтін жаңа адамдар. (З.Ш.). 6. Жоқ жоғалтып, соны іздестіріп келеміз. (Ғ.М.).

Б) Жаттығу жұмысы

1. 
   Құрманбаева Ш. Қазақ тілі: денсаулық сақтау саласына арналған оқу-әдістемелік кешені. Алматы: Қазығұрт, 2010ж.
   
2. 
   Ш. Бектуров, Қазақ тілі: жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық. –Алматы: Білім, 1994.
   
3. 
   Н. Оразақынов, Н. Әміреев, Н. Сапақов. Қазақ тілі сөз мәдениеті- Алматы: Мектеп 2006
   
4. 
   Ж. Адамбаева, Ф. Оразбаева, Қ. Оңалбаева. Қазақ тілі- Алмаы: Мектеп, 2006
   
5. 
   Б. Құлмағанбетова, У. Туребекова, Г. Ибраева. Қазақ тілі – Алматы: Мектеп, 2007
   
6. 
   Бектұров Ш. Қазақ тілі: ана тілі деңгейінде үйрету құралы. Алматы, Әділет ЖҚМ, 2002
   
7. 
   Қараев М.Ә. Қазақ тілі: (Фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) Алматы, Ана тілі, 1993
   

1. Қазақ тілі пәні бойынша практикалық сабақтардың 1-курс студенттеріну арналған әдістемелік нұсқаулар жинағы. Шымкент, 2002

2. Н. Беріков. Қазақ тілі сабақтары – Ақтөбе: Ана тілі, 1994

4. Г. Байжанова, А. Маймақова. Іс жүргізу – Астана: Фолиант, 2007

5. В.И. Сакала, Б.В. Сакала, Н.В. Сакала. Қазастан Республикасында іс қағаздарын жүргізу – Алматы: LEM, 2006

6. С. Кенжахметұлы. Жеті қазына – Алматы: Ана тілі, 1997

7. К. Сариева. Қазақ тілі және ел тану – Алматы: Lebiz, 1997

8. А. Нысаналин. Қазақтың мақал-мәтелдері – Алматы: Мектеп, 2004

9. С. Қалиева, М. Оразаев, М. Смайылова. Қазақ халқының салт-дәстүрлері-Алматы: Рауан, 2002

11. Е. Елубаев. Жүз жұмбақ, жүз жаңылтпаш – Алматы: Мектеп, 1999

12. Ә. Хазимова. Іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізу – Алматы, 2004

13. Л. Дүйсебекова. Қазақ ресми іс қағаздары – Алматы. Ана тілі, 2005

14. Н. Оралбаева, Ғ. Мадина, А. Әбілқаев. Қазақ тілі – Алматы: қазақ университеті, 1998

15. К.О. Өмірбаева. Қазақ тілін көпдеңгейлік оқыту – Ақтөбе, 2005

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқытушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

1. Есімдіктің түрлері

2. Етістіктің шақтары

3. Етістіктің райлары

4. жаттығу жұмысы
10. Жаңа сабақты түсіндіру: 27 мин (30%)

Құрмалас сөйлем және оның түрлері
Сөйлем кұрылысына карай жай және кұрмалас сөйлем болып екіге бөлінеді. Жай сөйлем бір ғана ойды білдіріп, бір интонациямен айтылады да, құрмалас сөйлем екі я одан да көп жай сөйлемнен кұралып, күрделі ойды білдіреді. Мысалы: Ералы, Ойқұдық үстінде жауынды бүркер сұр аспан жиі:: түнереді деген сөйлемде тоғыз сөз колданып, бір ғана ойды білдіріп тұр.

Екі я одан да көп жай сөйлемнен құралып, күрделі бір ойды білдіретін сөйлемді құрмалас сөйлем дейміз. Құрмалас сөйлемдер байланысу тәсілдеріне карай 3 түрге бөлінеді: салалас құрмалас сөйлем, сабақтас кұрмалас сөйлем, аралас құрмалас сөйлем.

етпестен мүлгіп тыңдады.

1.Жақыпбек бастықтың кабинетінен көңілді шықты. 2.Қарт мұғалиманы ол клубта бір топ еңбеккерлердің ортасында кездестірді. 3. Есік тарс ашылды да, отырғандар түгел жалт қарасты. 4. Қарт сөзіне біраз күлісіп алғаннан кейін, Керей жұмыс жайлы әңгімеге көшті. 5. Әңгіме өткізуді, алдымен, әдейі сізден бастағымыз келіп отыр. Ұжым шаруашылығын оқушыларға кең көлемде таныстыруға ауылдың барлық зиялылары қатыстырылады. 6. Таңертеңнен бері қабағын түйіп тұрған аспан әлемі бұрынғысынан да тұнжырап, шығыстан соққан жел күшейіп алыпты. (М.И.)
46-жаттығу. Берілген жай сөйлемдерді мағыналарының жақындығана қарай өзара байланыстырып, құрмалас сөйлемге айналдырыңдар, тұрлаулы мүшелердің астын сызып отырыңдар.

1. Пойыз ырғалып келіп вокзалға тоқтады. 2. Тыстан Лида кіріп, Дәмештің құлағына бірдеме деп сыбырлап еді. 3. Вагон ішіндегі жұрт бірін-бірі итермелеп, жөңкіле сыртқа ұмтылды. 4. Ол қуана секіріп, тысқа атылды. 5. Қайыр үйде болмады. 6. Өткінші жауын шелектеп құя сапты. 7. Ол Қарағанды кеткен-ді. 8. Музыканы мен жасымнан жақсы көрдім. 9. Көше сал. 10. Майданның шекарасына жақындап келеміз. 11. Жақсы күй, ән әрдайым көз алдыма жастығымды елестетеді. 12. Жазық далада орнап жатқан жас қаланың о шеті мен бұ шетіне көз жетпейді. 13. Сөз жалғанбай үзіліп қалды. 14. Жер де, аспан да көкпеңбек түтін, қардай жауған оқ. 15. Машина кеңсенің алдына кеп тұра қалды. 16. Терезелерінен от жылтыраған төрт-бес қабат үйлер ұшы-қиыры жоқ, қаз-қатар тізіліп кете береді. (3.Шашкиннен.)

А) Жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

Б) Жаттығу жұмысы
14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%)

Құрмалас сөйлем туралы түсінік

1. 
   Құрманбаева Ш. Қазақ тілі: денсаулық сақтау саласына арналған оқу-әдістемелік кешені. Алматы: Қазығұрт, 2010ж.
   
2. 
   Ш. Бектуров, Қазақ тілі: жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық. –Алматы: Білім, 1994.
   
3. 
   Н. Оразақынов, Н. Әміреев, Н. Сапақов. Қазақ тілі сөз мәдениеті- Алматы: Мектеп 2006
   
4. 
   Ж. Адамбаева, Ф. Оразбаева, Қ. Оңалбаева. Қазақ тілі- Алмаы: Мектеп, 2006
   
5. 
   Б. Құлмағанбетова, У. Туребекова, Г. Ибраева. Қазақ тілі – Алматы: Мектеп, 2007
   
6. 
   Бектұров Ш. Қазақ тілі: ана тілі деңгейінде үйрету құралы. Алматы, Әділет ЖҚМ, 2002
   
7. 
   Қараев М.Ә. Қазақ тілі: (Фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) Алматы, Ана тілі, 1993
   

1. Қазақ тілі пәні бойынша практикалық сабақтардың 1-курс студенттеріну арналған әдістемелік нұсқаулар жинағы. Шымкент, 2002

2. Н. Беріков. Қазақ тілі сабақтары – Ақтөбе: Ана тілі, 1994

4. Г. Байжанова, А. Маймақова. Іс жүргізу – Астана: Фолиант, 2007

5. В.И. Сакала, Б.В. Сакала, Н.В. Сакала. Қазастан Республикасында іс қағаздарын жүргізу – Алматы: LEM, 2006

6. С. Кенжахметұлы. Жеті қазына – Алматы: Ана тілі, 1997

7. К. Сариева. Қазақ тілі және ел тану – Алматы: Lebiz, 1997

8. А. Нысаналин. Қазақтың мақал-мәтелдері – Алматы: Мектеп, 2004

9. С. Қалиева, М. Оразаев, М. Смайылова. Қазақ халқының салт-дәстүрлері-Алматы: Рауан, 2002

11. Е. Елубаев. Жүз жұмбақ, жүз жаңылтпаш – Алматы: Мектеп, 1999

12. Ә. Хазимова. Іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізу – Алматы, 2004

13. Л. Дүйсебекова. Қазақ ресми іс қағаздары – Алматы. Ана тілі, 2005

14. Н. Оралбаева, Ғ. Мадина, А. Әбілқаев. Қазақ тілі – Алматы: қазақ университеті, 1998

15. К.О. Өмірбаева. Қазақ тілін көпдеңгейлік оқыту – Ақтөбе, 2005

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқытушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

1. Құрмалас сөйлем туралы түсінік

2. Тыныс белгілерге қатысты ережелер

3. Қыстырма сөздер

2. Нанды шашпа, жерге тастама, нанды баспа, нанды рәсуа етпе. Нансыз өмір жоқ.

3. «Тойдым» деме, «Қанағат» де. «Тойдым», «біттім» деген жаман ырым. «Қанағат» десең қанағат қарын ашырмайды. Әлі де ырыздығым таусылмасын деген жақсы ырымдасың.

4. Ас ішкен ыдысыңды төңкеріп қойма. Ол ырысыңыздың таусылғандығын білдіреді.

5. Дәмді табақтың ортасына алам. Өйткені, астың берекесі ыдыстың ортасында.

Ас ішуді үй иесі бастап, үй иесі аяқтасын. Бұлай ету, біріншіден, астың адалдығын көрсетсе, екіншіден, шаңырақ иесімен амандықпен дастарқан басында кездесуге жазсын деген тілектестік.

2. Ас туралы тыйым сөздер

А) Жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

Б) Жаттығу жұмысы
14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%)
Мейрамхана, асханадағы жағдай арқылы сөйлесу

31-сабақ
1.Сабақтың тақырыбы: Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері, байланысу тәсілдері.
2.Сағат саны: 2 90 (100%)
3.Сабақ түрі: тәжірибелік
4.Сабақтың мақсаты:

Оқыту: Оқушылардың салалас құрмалас сөйлемнің түрлері жайлы түсініктерін қалыптастыру, білімдерін жетілдіру.

Тәрбиелік: Оқушыларды жаттығулар орындату арқылы ізеттілікке, шапшандылыққа тәрбиелеу.

Дамыту: Оқушылардың топпен жұмыс істеуге дағдысын дамыту, өз ойларын тиянақты жеткізуін қамтамасыз ету, шығармашылыққа баулу, логикалық ойлауын дамыту.
5. оқыту әдісі: жұптасып жұмыс істеу.
6.Материалды – техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: мультимедиялық жабдықтар

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест тапсырмалары, сөзжұмбақ.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы
7. Әдебиеттер:

1. Негізгі (н)

1. 
   Құрманбаева Ш. Қазақ тілі: денсаулық сақтау саласына арналған оқу-әдістемелік кешені. Алматы: Қазығұрт, 2010ж.
   
2. 
   Ш. Бектуров, Қазақ тілі: жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық. –Алматы: Білім, 1994.
   
3. 
   Н. Оразақынов, Н. Әміреев, Н. Сапақов. Қазақ тілі сөз мәдениеті- Алматы: Мектеп 2006
   
4. 
   Ж. Адамбаева, Ф. Оразбаева, Қ. Оңалбаева. Қазақ тілі- Алмаы: Мектеп, 2006
   
5. 
   Б. Құлмағанбетова, У. Туребекова, Г. Ибраева. Қазақ тілі – Алматы: Мектеп, 2007
   
6. 
   Бектұров Ш. Қазақ тілі: ана тілі деңгейінде үйрету құралы. Алматы, Әділет ЖҚМ, 2002
   
7. 
   Қараев М.Ә. Қазақ тілі: (Фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) Алматы, Ана тілі, 1993
   

1. Қазақ тілі пәні бойынша практикалық сабақтардың 1-курс студенттеріну арналған әдістемелік нұсқаулар жинағы. Шымкент, 2002

2. Н. Беріков. Қазақ тілі сабақтары – Ақтөбе: Ана тілі, 1994

4. Г. Байжанова, А. Маймақова. Іс жүргізу – Астана: Фолиант, 2007

5. В.И. Сакала, Б.В. Сакала, Н.В. Сакала. Қазастан Республикасында іс қағаздарын жүргізу – Алматы: LEM, 2006

6. С. Кенжахметұлы. Жеті қазына – Алматы: Ана тілі, 1997

7. К. Сариева. Қазақ тілі және ел тану – Алматы: Lebiz, 1997

8. А. Нысаналин. Қазақтың мақал-мәтелдері – Алматы: Мектеп, 2004

9. С. Қалиева, М. Оразаев, М. Смайылова. Қазақ халқының салт-дәстүрлері-Алматы: Рауан, 2002

11. Е. Елубаев. Жүз жұмбақ, жүз жаңылтпаш – Алматы: Мектеп, 1999

12. Ә. Хазимова. Іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізу – Алматы, 2004

13. Л. Дүйсебекова. Қазақ ресми іс қағаздары – Алматы. Ана тілі, 2005

14. Н. Оралбаева, Ғ. Мадина, А. Әбілқаев. Қазақ тілі – Алматы: қазақ университеті, 1998

15. К.О. Өмірбаева. Қазақ тілін көпдеңгейлік оқыту – Ақтөбе, 2005

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқытушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

1. Ас туралы тыйым сөздер

2. Ас туралы мақал-мәтел

3. Жаттығу жұмыс

1. Балалар тағы да ойланып қалып еді,... 2. Жұмыс та басталып кетті, ... 3. Әрі әсем сыбызғы үнді нәзік ән құлаққа келеді, әрі ... 4. Қайырбек те лып етіп шыға жөнелді, Мұқит та ... 5. ... және кітабы қолынан түспейді. 6. Алыстағы тау жақта улардың шулаған үні құлаққа келеді, кекіліктер де ... (Ғ. Сланов.)

Бұл ел Мұқитты бұрын да қадірлеуші еді ғой, дегенмен онысы тап мұндай дәрежеде емес-ті. (Ғ. С.) 2. Кабинетінің кілті Естайдың қалтасында екен, сонымен ол есігін ашты. 3. Тау астындағы көлдің үңгірі жолдан алыс емес екен, - машина бара алмайды екен. 4.Айбарша ол жолы да Мәскеуге түнде жеткен еді, бірақ ол жолы Мәскеудің маңы да, өзі де мұндай емес-ті. 5. Оған калай жетуді мен әлі ойлаған да жоқпын және оған менің ақылым да жете қоймас. (С.М.) 6. Үстін шаң басқан үлкен трактордың қызуы әлі басылған жоқ, ыстық леп бетке соғады. 7. Тракторың аман, бірақ жанар майың бітуге жақын екен.

(3. Иманбаев.)
48-жаттығу. Түсіндірмелі салаластарды көшіріп жазып, соңғы жай сөйлемі алғашқысының құрамындағы кай сөздің мағынасымен байланысты түсіндірмелі қатынаста тұрғанын табыңдар да, сол сөздің астын сызыңдар.

1. Екі салт атты кең өлкені тұтас жапқан жасыл егіннің тың даламен астасқан шетін жағалап келе жатт: біреуі - Байжан, біреуі - Самарқан. 2. Мал етінің асылдануы сондай - майы аузыңа салдырмайды. 3. Көпшілік екі мәселеге көбірек тоқтады: бірі - жеміс отырғызу мәселесі, бірі - ағаш тігу мәселесі. 4. Бірінші мәселе туралы көпшілік күтпеген бір жаңалық кеп шықты: жеміс отырғызатын бригаданы басқару ісін Тар тоғайдағы балалар үйінің қызметкерлері алыпты. 5. Олардың сырт көріністері де балапандарға ұқсайды: бәрінде де сарғылт түсті шанғылық костюм, бәрінің де басында жылы ақ берет. 6. Қойнына салған хаттың оған ыстықтығы сонша - төс қалтасында қағаз емес, тірі Дәулеттің соғып тұрған жүрегі сияқты. 7.Бұған жалғыз-ақ құрал бар: ол - жаңа жоспар жасау. (С. М.) 8. Саған ашып айтарым сол: мен осында қаламын. (Ә. Ә.)

1. Ол ауданға жетуге асық, өйткені ... 2. ... себебі ауыл онша алыс емес еді. 3. Қойға енді біз иеміз, сондықтан ... 4. Одан әрі олар сөйлескен жоқ: ... 5.Жаңа туған баланың атын Сәтжан қойды. 6.Өйткені көптен көрмеген Нариманға жолығады. 7.Сондықтан шаршап келе жатқан Жанай қуанып кетті. (С. Бегалин.)

А) Жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

Б) Жаттығу жұмысы
14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%)
Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері, байланысу түрлері

31-сабақ
1.Сабақтың тақырыбы: Емханада, Дәріханада.
2.Сағат саны: 2 90 (100%)
3.Сабақ түрі: тәжірибелік
4.Сабақтың мақсаты:

Оқыту: Оқушылардың салалас құрмалас сөйлемнің түрлері жайлы түсініктерін қалыптастыру, білімдерін жетілдіру.

Тәрбиелік: Оқушыларды жаттығулар орындату арқылы ізеттілікке, шапшандылыққа тәрбиелеу.

Дамыту: Оқушылардың топпен жұмыс істеуге дағдысын дамыту, өз ойларын тиянақты жеткізуін қамтамасыз ету, шығармашылыққа баулу, логикалық ойлауын дамыту.
5.оқыту әдісі: жұптасып жұмыс істеу.
6.Материалды – техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: мультимедиялық жабдықтар

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест тапсырмалары, сөзжұмбақ.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы

7. Әдебиеттер:
1. Негізгі (н)

1. 
   Құрманбаева Ш. Қазақ тілі: денсаулық сақтау саласына арналған оқу-әдістемелік кешені. Алматы: Қазығұрт, 2010ж.
   
2. 
   Ш. Бектуров, Қазақ тілі: жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық. –Алматы: Білім, 1994.
   
3. 
   Н. Оразақынов, Н. Әміреев, Н. Сапақов. Қазақ тілі сөз мәдениеті- Алматы: Мектеп 2006
   
4. 
   Ж. Адамбаева, Ф. Оразбаева, Қ. Оңалбаева. Қазақ тілі- Алмаы: Мектеп, 2006
   
5. 
   Б. Құлмағанбетова, У. Туребекова, Г. Ибраева. Қазақ тілі – Алматы: Мектеп, 2007
   
6. 
   Бектұров Ш. Қазақ тілі: ана тілі деңгейінде үйрету құралы. Алматы, Әділет ЖҚМ, 2002
   
7. 
   Қараев М.Ә. Қазақ тілі: (Фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) Алматы, Ана тілі, 1993
   

1. Қазақ тілі пәні бойынша практикалық сабақтардың 1-курс студенттеріну арналған әдістемелік нұсқаулар жинағы. Шымкент, 2002

2. Н. Беріков. Қазақ тілі сабақтары – Ақтөбе: Ана тілі, 1994

4. Г. Байжанова, А. Маймақова. Іс жүргізу – Астана: Фолиант, 2007

5. В.И. Сакала, Б.В. Сакала, Н.В. Сакала. Қазастан Республикасында іс қағаздарын жүргізу – Алматы: LEM, 2006

6. С. Кенжахметұлы. Жеті қазына – Алматы: Ана тілі, 1997

7. К. Сариева. Қазақ тілі және ел тану – Алматы: Lebiz, 1997

8. А. Нысаналин. Қазақтың мақал-мәтелдері – Алматы: Мектеп, 2004

9. С. Қалиева, М. Оразаев, М. Смайылова. Қазақ халқының салт-дәстүрлері-Алматы: Рауан, 2002

11. Е. Елубаев. Жүз жұмбақ, жүз жаңылтпаш – Алматы: Мектеп, 1999

12. Ә. Хазимова. Іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізу – Алматы, 2004

13. Л. Дүйсебекова. Қазақ ресми іс қағаздары – Алматы. Ана тілі, 2005

14. Н. Оралбаева, Ғ. Мадина, А. Әбілқаев. Қазақ тілі – Алматы: қазақ университеті, 1998

15. К.О. Өмірбаева. Қазақ тілін көпдеңгейлік оқыту – Ақтөбе, 2005

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқытушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

1. Құрмалас сөйлемнің түрлері

2. Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері.

3. жаттығу жұмысы

Мына құрғыр сырқаттың беті күшті.

Жүрегім көтеріліс жасап жатыр,

Бұзбақ болып кеудемде бекіністі.

Өкінішті ...
О, жүрек!

Менің алтын қазығым –ау!

Қайтейін, қажыдың-ау.

... Қытықтаған бауырдың «назы» мынау

Қажыдың-ау, байғұсын, қажыдың-ау!
Не істемекпін?

Жаным-ай, саған шипа істемек кім?!

Жаралғанда бүтін ем, үш бөлекпін:

Миын – Мұзды мұхиттай ...

Не істемекпін? ...

Мұқағали Мақатаев
Дәріханада
Дәріханада дәрінің түрлер өте көп. Олардың әр қайсысы әртүрлі ауруларға қолданылады. Оны өздігінен емес, арнайы қаралып жүрген дәрігердің нұсқауымен қабылдау керек. Дәріні өте мұқият сақтау қажет. Оларды арнайы дәрі салғышқа немесе сөреге және балалардың қолы жетпейтін жерде, қараңғы, градусы төмен жерде сақтау керек.

Өйткені дәрінің құрамында неше түрлі химиялық тез қоздырғыш заттар бар. Олардың құрамы күннің әсерінен бұзылуы мүмкін.

Кейбір жағдайда болмаса, қатты ұйқыдағы адамға дәрі берудің қажеті жоқ. Дымқылданған ұнтақ дәріні ішпеңіз. Дәріханада дәріні алғаныңызда көп уақыт өтсе, бір стакан жылы суға бір таблеткасын салып көріңіз. Бұзылмаған таблетка он минут ішінде еріп кетеді. Егер ерімесе, онда дәрінің бұзылғаны.

Үйге дәрі жинағанда әрқайсысының жарамдылығына, сақтау мерзіміне міндетті түрде көңіл бөлу керек. Олар құрғақ және мүмкіндігінше қоңырсалқын жерде сақталуы тиіс.

Қандай температурада сақталу керектігі көрсетілген болмаса, үй температурасында сақталатын болғаны. Дәріханада әзірленетін көз ауырғанда тамызатын дәрілер көп болса он шақты күнге ғана арналып жасалады. Сондықтан оларды ұзақ сақтауға болмайды.

11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 31 мин (35%)
Синтаксистік талдау жасау, мәтінмен жұмыс жасау, тапсырмалар
12. Жаңа тақырыпты бекіту: 9 мин (10%)
Оқушылардың өз бетінше атқарған жұмысындағы тапсырмаларды талқылау.
13. Сабақты қорытындылау: 2 мин (2%)

А) Жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

Б) Жаттығу жұмысы

14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%)
Дәріханада. Емханада

33-сабақ
1.Сабақтың тақырыбы: Сабақтас құрмалас сөйлемнің түрлері. Әуежайда, темір жолда, аялдамада сұхбат.
2.Сағат саны: 2 90 (100%)
3.Сабақ түрі: тәжірибелік
4.Сабақтың мақсаты:

Оқыту: Оқушылардың тілдік қорын дамыту. Сабақтан алған білімдерін пысықтау, сабақтас құрмалас сөйлемнің түрлерін ажырата білуге үйрету.

Тәрбиелік: Мысалдарды талдау арқылы ұйымшылдыққа, еңбекқорлыққа, сауаттылыққа тәрбиелеу.

Дамыту: Лексикалық тақырыпты талдау жасау арқылы, оқытушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға ықпал ету.
5.оқыту әдісі: шағын топпен жұмыс.
6.Материалды – техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: мультимедиялық жабдықтар

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест тапсырмалары, сөзжұмбақ.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы

7. Әдебиеттер:
1. Негізгі (н)

1. 
   Құрманбаева Ш. Қазақ тілі: денсаулық сақтау саласына арналған оқу-әдістемелік кешені. Алматы: Қазығұрт, 2010ж.
   
2. 
   Ш. Бектуров, Қазақ тілі: жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық. –Алматы: Білім, 1994.
   
3. 
   Н. Оразақынов, Н. Әміреев, Н. Сапақов. Қазақ тілі сөз мәдениеті- Алматы: Мектеп 2006
   
4. 
   Ж. Адамбаева, Ф. Оразбаева, Қ. Оңалбаева. Қазақ тілі- Алмаы: Мектеп, 2006
   
5. 
   Б. Құлмағанбетова, У. Туребекова, Г. Ибраева. Қазақ тілі – Алматы: Мектеп, 2007
   
6. 
   Бектұров Ш. Қазақ тілі: ана тілі деңгейінде үйрету құралы. Алматы, Әділет ЖҚМ, 2002
   
7. 
   Қараев М.Ә. Қазақ тілі: (Фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) Алматы, Ана тілі, 1993
   

1. Қазақ тілі пәні бойынша практикалық сабақтардың 1-курс студенттеріну арналған әдістемелік нұсқаулар жинағы. Шымкент, 2002

2. Н. Беріков. Қазақ тілі сабақтары – Ақтөбе: Ана тілі, 1994

4. Г. Байжанова, А. Маймақова. Іс жүргізу – Астана: Фолиант, 2007

5. В.И. Сакала, Б.В. Сакала, Н.В. Сакала. Қазастан Республикасында іс қағаздарын жүргізу – Алматы: LEM, 2006

6. С. Кенжахметұлы. Жеті қазына – Алматы: Ана тілі, 1997

7. К. Сариева. Қазақ тілі және ел тану – Алматы: Lebiz, 1997

8. А. Нысаналин. Қазақтың мақал-мәтелдері – Алматы: Мектеп, 2004

9. С. Қалиева, М. Оразаев, М. Смайылова. Қазақ халқының салт-дәстүрлері-Алматы: Рауан, 2002

11. Е. Елубаев. Жүз жұмбақ, жүз жаңылтпаш – Алматы: Мектеп, 1999

12. Ә. Хазимова. Іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізу – Алматы, 2004

13. Л. Дүйсебекова. Қазақ ресми іс қағаздары – Алматы. Ана тілі, 2005

14. Н. Оралбаева, Ғ. Мадина, А. Әбілқаев. Қазақ тілі – Алматы: қазақ университеті, 1998

15. К.О. Өмірбаева. Қазақ тілін көпдеңгейлік оқыту – Ақтөбе, 2005

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқытушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

1. Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері

2. Құрмалас сөйлем туралы түсінік.

3. Жай сөйлемнің түрлері

Үлгі: Қыруар уақыт өтті, - жаңбыр басылмады. (Н. Ғабд.)

1. Кенжебек жауап іздеп көріп еді, - орынды сөз ойына орала қоймады. 2. Ферма жұмысының да жауапты кезеңі басталып қалды, тапсырылған жұмысты аяқсыз қалдыруға болмайды. (А. Ханг.) 3. Олардың даусы дауылдан да күшті, тегеуріндері темірден де мықты. (Ы. Жақаев.) 4. Рас, Сұлтанмахмұтта идеялық нысана берік болды, бірақ ол ... халық мүддесінен, өз сенімдерінен туып жататын. (Ә. Ермеков.) 5. Қасына ашумен барған Алексей Ботагөзден қорқып келгенін айтуға ұялды, ол туралы тревога жасауға да ұялды. (С. М.) 6. Қала мектептерінде оқуды өндірістік тәжірибемен ұштастырады, шәкірт балалар слесарьлық токарьлық мамандыққа үйреніп шығады екен. (А. Байт.)

1. Ғылым таппай, мақтанба, Орын таппай баптанба. (Абай.) 2.Қалтақтап келе жатқан қазақ көрсеңіз, ол - Жұман. 3. Қалаға жүргенше, осы кітапты бітірсем, жақсы болар еді. (Ж. Аймауытов.) 4. Майыса біткен шие мен бүлдіргенді араласаң, тізеден төменгі жерің қанға малғандай болады. (С. Көбеев.) 5. Не шара, айтқан сөзім ем болмаса, Сұңқар мен сұқсыр үйрек тең болмаса, Сен үшін мұнша қапа болмас та едім, Алды-артым бәрі қысқа, кем болмаса (С. Торайғыров.)

1.Қарақоға көз ұшында көрінгенмен, біздің ауылдан екі-үш шақырым шамасы бар. (Б. М.) 2. Барып құлақ салсақ та, ешбір дыбыс естілмейді. (Ы. А.) 3. Жарысқа түспегені болмаса, анық ақын дейді. (М. Ә.) 4. Күн райының қабағы түйіле түскеніне қарамастан, көркем Қарқаралыны тағы да бір аралап түспек болдым. (С.М.) 5. Көкдолы асау болғанмен, түбі көрінген саяз болатын. (Ғ.С.) 6. Саяси сезімі әлі оянбаған Ботагөз қашаннан таныс екендіктерін ести ортыра, мән берген жоқ. (С. М.) 7. Екі ат терлегенше, бір ат терлесін. (Ғ. Мұст.) 8. Менің соңғы қимылым бұрынғыдан әлдеқайда қиын болса да, апырып-жапырып-ақ тастадым. (А. Тоқм.)

1. Жаңа келген жансың, жат жердің жай-күйін бірден біле қою киын. (А. Ханг.) 2. Өзен жағасы аздаған жарлау еді, ересек бала ақсақ баланы суға дейін көтеріп әкелді. (F.М.) 3. Ол күні шаршап барғанбыз, жатып демалдық. 4. Мен әрі сүңгігіш, әрі жүзгіш атанып жүргенмін, сондықтан Балжанға жеткізе қоймадым. (Б. Тоғысбаев.) 5.Ауылдың қонған жері - көкорай, сондықтан малдың бәрі ауылдың қасында. (С. Ш.)

Себеп-салдар салалас Себеп бағыныңқы сабақтас

А) Жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

Б) Жаттығу жұмысы
14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%)
Сабақтас құрмалас сөйлемнің түрлері
34-сабақ
1.Сабақтың тақырыбы: Әуежайда, темір жолда, аялдамада сұхбат.
2.Сағат саны: 2 90 (100%)
3.Сабақ түрі: тәжірибелік
4.Сабақтың мақсаты:

Оқыту: Оқушылардың тілдік қорын дамыту. Сабақтан алған білімдерін пысықтау, сабақтас құрмалас сөйлемнің түрлерін ажырата білуге үйрету.

Тәрбиелік: Мысалдарды талдау арқылы ұйымшылдыққа, еңбекқорлыққа, сауаттылыққа тәрбиелеу.

Дамыту: Лексикалық тақырыпты талдау жасау арқылы, оқытушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға ықпал ету.
5.оқыту әдісі: шағын топпен жұмыс.
6.Материалды – техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: мультимедиялық жабдықтар

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест тапсырмалары, сөзжұмбақ.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы
7. Әдебиеттер:

1. Негізгі (н)

1. 
   Құрманбаева Ш. Қазақ тілі: денсаулық сақтау саласына арналған оқу-әдістемелік кешені. Алматы: Қазығұрт, 2010ж.
   
2. 
   Ш. Бектуров, Қазақ тілі: жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық. –Алматы: Білім, 1994.
   
3. 
   Н. Оразақынов, Н. Әміреев, Н. Сапақов. Қазақ тілі сөз мәдениеті- Алматы: Мектеп 2006
   
4. 
   Ж. Адамбаева, Ф. Оразбаева, Қ. Оңалбаева. Қазақ тілі- Алмаы: Мектеп, 2006
   
5. 
   Б. Құлмағанбетова, У. Туребекова, Г. Ибраева. Қазақ тілі – Алматы: Мектеп, 2007
   
6. 
   Бектұров Ш. Қазақ тілі: ана тілі деңгейінде үйрету құралы. Алматы, Әділет ЖҚМ, 2002
   
7. 
   Қараев М.Ә. Қазақ тілі: (Фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) Алматы, Ана тілі, 1993
   

1. Қазақ тілі пәні бойынша практикалық сабақтардың 1-курс студенттеріну арналған әдістемелік нұсқаулар жинағы. Шымкент, 2002

2. Н. Беріков. Қазақ тілі сабақтары – Ақтөбе: Ана тілі, 1994

4. Г. Байжанова, А. Маймақова. Іс жүргізу – Астана: Фолиант, 2007

5. В.И. Сакала, Б.В. Сакала, Н.В. Сакала. Қазастан Республикасында іс қағаздарын жүргізу – Алматы: LEM, 2006

6. С. Кенжахметұлы. Жеті қазына – Алматы: Ана тілі, 1997

7. К. Сариева. Қазақ тілі және ел тану – Алматы: Lebiz, 1997

8. А. Нысаналин. Қазақтың мақал-мәтелдері – Алматы: Мектеп, 2004

9. С. Қалиева, М. Оразаев, М. Смайылова. Қазақ халқының салт-дәстүрлері-Алматы: Рауан, 2002

11. Е. Елубаев. Жүз жұмбақ, жүз жаңылтпаш – Алматы: Мектеп, 1999

12. Ә. Хазимова. Іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізу – Алматы, 2004

13. Л. Дүйсебекова. Қазақ ресми іс қағаздары – Алматы. Ана тілі, 2005

14. Н. Оралбаева, Ғ. Мадина, А. Әбілқаев. Қазақ тілі – Алматы: қазақ университеті, 1998

15. К.О. Өмірбаева. Қазақ тілін көпдеңгейлік оқыту – Ақтөбе, 2005

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқытушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

1. Сөйлемнің басында айтылатын «жоқ», «ия» сөздері.

2. Сөйлемнің бірыңғай мүшелері, оның тыныс белгілері

3. Сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі.

Отызыншы рейске билет алдым. Ұшақ орталық аэропорттан ұшу керек. Ұшақ кешкі сағат сегізде ұшады. Орталық аэропартқа (екі сағат бұрын келіп жол жүгімді өлшетіп, тіркеуден өттім. Ұшаққа отырғызу басталды. Ұшақта өз орнымызға орналастық. Стюардесса: «Белдіктеріңізді ілгектеңіздер, темекі тартуға болмайды, ұшақ 8 000 метр биіктікте, сағатына 1 000 км жылдамдықпен ұшады», - деп хабарлап жатыр.

Міне ұшып келеміз, ұшақ қонуға бет алды. Стюардесса тағы да Санкт-Петербургтегі ауа райы туралы, заттарымызды жол жүгі бөлімінен алатынымызды хабарлап тұр.