Ғылыми-көпшілік журнал №3 (17) 2015

7

Бiз 20 жыл!

6

2015 жыл «Экомед» емханасы үшін мерейлі жыл болды. Барлық атқарған ізгі шаралар, істер дәл осы атаулы 

күнмен, яғни 20 жылдық мерейтоймен тікелей байланысты. Осы уақыт ішінде қанша ізгі істер мен жұмыстар 

атқарылды. 

Көктем айларында орталық тын 

туылған күніне біз жиын өткізіп, 

Маркус Ницшкені шақырған бо-

латынбыз. Біз кішігірім стимуляция 

бағдар ламаларымен  жүргзілген  тә жі -

рибелердің қыр сырларын талқылап, 

орталықтын дәрігерлері бұл істің 

шебер маманымен тығыз жұмыс істей 

алды. 

***

Біздің орталықтын директоры Ба-

тыр Бекмұсаұлы «Жауабы жоқ дүние» 

атты кітабін жарыққа шығарды. Ол 

жазбасын Қазақстанда пайда болған 

алдыңғы қатарлы технологияларға 

арнады. Жа ңа іс оңайшылықпен пай-

да болған жоқ. Ол тек сол істі алғаш 

бастағандардың үлкен құл шынысы 

мен ынтасының арқасында пайда 

болды. 

8

9

Сонымен қатар «Экомед» 

орталығына арналған «За рож-

дение жизни» атты деректі 

фильм мемлекеттік арналардың 

бірінде көрсетілген болатын. Енді 

оны ғаламтордағы біздің жеке 

парақшамыздан қарай аласыздар. 

***

Осы торқалы жыл бойы біз 

Астанада заманауи орталықтың 

ашылғанына қуанып келдік. Оның 

үстіне «Экомедтің» тағы екі фи-

лиалы Шымкент және Атырау 

қалаларында ашылды. 

Біз Алматы мен Астанадағы «Экомед» 

орталықтарында тегін емделуге және дәрі-дәрімек 

алуға көптеген жүлделі сертификаттарды ойнатқан 

болатынбыз (бұл жәйлі нақты ақпаратты осы нөмерден 

оқысаңыздар болады). 

***

Ал Павлодар, Семей, Шымкент және Өскеменде 

қосымша репродуктивті технологиялар жәйлі кон-

ференция өткізіп, тексерілем деушілердің барлығын 

алғашқы қабылдаудан өткіздік. 

10

Репродуктология - ғылыми-көпшілік журнал

11

Бедеулік туралы

қашан айтуға 

болады?

Ғылыми тұрғыда

Егер еркек пен әйелдің арасында жүктіліктен сақтанбай бір жылдың ішінде жыныстық 

қатынасты үзбей, жүктілік болмаса, оны бедеулік деп танып, жұбайлардың зерттеле 

бастағаны жөн.

БЕДЕУЛІКТІҢ СЕБЕПТЕРІ 

НЕДЕ?

Дүниежүзілік  денсаулық  сақтау 

мекемесінің классификациясы бой-

ынша еркектер бедеулігінің 16 және 

әйел  бедеулігінің  22  түрлі  себебін 

тапты.  Егер  еркектің  шәуһетінің 

ұрықтандыру  қабілеті  төмен  бо-

лып, өзгерістері, яғни, бұзылыстары 

болса,  ол  еркектік  фактор  болып 

табылады.  Бедеулікке  шалдыққан 

отбасылардың 

30 

пайызын-

да  еркек  бедеулігі  себепші.  Егер 

бедеуліктің  себебі  әйел  баласына 

қатысты  аурулар  болса,  онда  әйел 

бедеулігі деп саналады (30 пайыз). 

Әйел  ағзасындағы  гормоналдық 

реттеудің 

бұзылуынан 

болса, 

эндокринді  бедеулік,  ал  жатыр 

түтікшілерінің  жоқтығы  олардың 

өткізу  қабілетінің  бұзылуынан  бол-

са,  түтікшелік  бедеулік  деп  ажы-

ратылады.  Ерлі-зайыптылардың  3 

пайызында репродуктивті жүйесінің 

көрсеткіштері 

дұрыс 

болып, 

бедеуліктің себебі иммунологиялық 

сыйыспаушылық  болуы  мүмкін, 

яғни,  әйел  организмінде  ер  кек 

шәуһетіне  қарсы  денелер  пай-

да  болып,  олар  еркек  шәуһетінің 

белсенділігіне қарсы әсер көрсетеді. 

Және  де  бедеулік  денсаулығы 

жақсы,  бір-бірімен  сәйкес  келетін 

ерлі  зайыптылардың  арасында  да 

болады.  Оны  идиопатиялық  неме-

се  түсіндіруге  жатпайтын  бедеулік 

дейді.

БЕДЕУЛІКТІҢ СЕБЕПТЕРІН 

АНЫҚТАУ ҮШІН ҚАНША 

УАҚЫТ КЕТЕДІ?

Ерлі-зайыптыларды  бедеулікке 

тексеру  мерзімі  6  айдан  аспау  ке-

рек.

БЕДЕУЛІКТІҢ СЕБЕБІН ТОЛЫҚ 

АНЫҚТАУҒА БОЛАДЫ МА?

Өкінішке  қарай  медицинаның 

тез  дамуына  қарамастан,  барлық 

жағдайда 

бедеуліктің 

себебін 

анықтау  мүмкін  емес.  Кейде 

бедеулікті анықтау мақсатымен ем-

деу шаралары өткізіліп, нәтижесінде 

бедеуліктің  себептері  айқындалып, 

ем-  деу  әдісін  өзгерту  туралы 

шешімдер қабылданып жатады.

ЖҮКТІЛІК БОЛУ ҮШІН ҚАНДАЙ 

ШАРТТАР ҚАЖЕТ?

1. 

Аналық 

бездерде 

фолликулдың  өсуі,  оның  жарылып 

одан  аналық  ұрықтың  шығуы  (ову-

ляция), сары дененің пайда болып, 

оның дұрыс жұмыс істеуі.

2.  Жатыр  түтікшелеріне  аналық 

ұрықтың  және  эмбрионның  түсуі 

және одан кедергісіз жатыр қуысына 

жылжуы.

3.  Сперматозоидтардың  жа-

тыр  түтікшілеріне  өту  және  аналық 

ұрықты ұрықтандыру қабілеті.

4. 

Жатырдың 

эмбрионды 

қабылдау  дайындығы  (импланта-

ция).

ЖҮКТІЛІКТІҢ БОЛУЫНА 

ҚАНДАЙ КЕПІЛДІК БАР?

Қалыпты  жағдайда  адамдар-

да  жүктілік  процессі  төмен.  Дені 

сау  ерлі-  зайыптыларда  жыныстық 

қатынастың  үзіліссіз  ретті  болған 

жағдайда,  20  жастағы  әйелдің 

бір  етеккір  циклында  бала  көтеру 

мүмкіндігі - 15-20%, 30 жаста - 10%, 

ал  40  жаста  -  5%.  Денеден  тыс 

ұрықтандыру  (ДТҰ)  және  эмбрион-

ды  жатырға  қондыру  әдістерінде 

аналық  бездерді  ынталандыру 

арқасында  бұл  көрсеткіш  екі  есе 

көбейеді. Бірақ 100 пайыз кепілдікті 

бірде-бір  ДТҰ  орталығы  бере  ал-

майды.

ГОРМОНАЛДЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕР 

НЕ ҮШІН ЖАСАЛЫНАДЫ?

Бедеуліктің  себебін  анықтау 

барысында 

дәрігер 

әйелдің 

репродуктивті 

жүйесіне 

әсер 

ететін  аналық  без  және  эндокринді 

бездердің  жұмысын  анықтау  үшін, 

қандағы  гормондардың  құрамын 

тексереді.  Қалыпты  келетін  етеккір 

циклында бұл зерттеулер 2-5 және 

20-22 күндерде жасалыну керек.

ЖЫНЫСТЫҚ ҚАТЫНАСПЕН 

ТАРАЛАТЫН ІНДЕТКЕ 

ЗЕРТТЕЛУ ҚАЖЕТ ПЕ?

Бедеуліктің себебінің бірі қабыну 

процесстері  болғандықтан  (40-50 

пайызға дейін кездеседі), жыныстық 

қатынаспен  таралатын  індетке 

барлық пациенттер зерттелуі қажет. 

Егер  ерлі-зайыптылардың  бірінен 

індет  табылса,  бұл  жағдайда 

міндетті  түрде  екеуі  де  емделеді. 

Содан  кейін  емнің  нәтижесін  білу 

үшін тағы біррет зерттелуі қажет.

ЖАТЫР ТҮТІКШЕЛЕРІН 

ЗЕРТТЕУ ҚАЖЕТ ПЕ?

Жатыр  түтікшелерінде  аналық 

ұрықпен  аталық  ұрықтың  кездесуі 

өтеді. Ұрықтанған аналық ұрық жаңа 

өмірдің  басын  береді  (эмбрион). 

Ол  жатыр  түтікшесімен  жатырдың 

қуысына түседі. Кіші жамбас қуысы 

мүшелерінің  қабыну  процестерінен 

кейін  жатыр  түтікшелерінің  ішінде 

және  сыртында  жабысулар  (спай- 

ки)  пайда  болуы  мүмкін.  Олар 

жатыр 

түтікшелерінің 

іріңдеу, 

кұрылысының  бұзылуына  әкеліп 

соғады.  Бұл  жағдайда  жатыр 

түтікшелерінің  өткізгіштік  қабілеті 

бұзылады. 

Бедеуліктің 

бұл 

түрі  түтікшелік  немесе  түтікше-

перитонеалдық  бедеулік  деп  ата-

лады  және  бедеулікке  шалдыққан 

әйелдердің  шамамен  70  пайызын-

да  кездеседі.  Сондықтан  жатыр 

түтікшелерінің өткізу қабілетін зерт-

теуден барлық әйел пациенттер өтуі 

қажет.

ГИСТЕРОСАЛЬПИНГОГРАФИЯ 

ДЕГЕНІМІЗ НЕ (ГСГ)?

Бұл  жатыр  қуысын  және  оның 

түтікшілерінің 

өткізу 

қабілетін 

анықтайтын  көп  таралған  әдіс. 

Рентген  суреттерін  жасау  үшін  жа-

тыр  қуысын  және  түтікшелерді 

контрасттық  сұйықтықпен  толтыра-

ды. Егер осы сұйықтық іш қуысына 

шықса,  ол  жатыр  түтікшелерінің 

өткізу  қабілеті  сақталғандығының 

белгісі.

ЛАПАРОСКОПИЯ 

ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

Лапароскопия 

- 

қарынға 

микрокескілер 

жасау 

арқылы 

оптикалық инструменттермен құрсақ 

қуысына  кіріп  жасайтын  операция. 

Бұл  операция  кезінде  әйелдің  ішкі 

жыныстық  мүщелері  мен  олардың 

күйі  туралы  айқын  ақпарат  алып, 

гистеросальпингография  әдісімен 

анықтауға  келмейтін  ауруларды 

анықтауға мүмкіндік бар. Бұл әдістің 

артықшылығы - анықталған патоло-

гияны  бірден  хирургиялық  әдіспен 

емдеу мүмкіндігі.

ГСГ МЕН ЛАПАРОСКОПИЯНЫ 

ҚАШАН ЖАСАЙДЫ?

Бұл  қойылған  мақсатқа  байла-

нысты. Әдетте бұл операцияларды 

етеккірдің  2-ші  жартысында  жасай-

ды,  сондықтан  осы  операциялар-

ды  жоспарлаған  айда  жүктіліктен 

сақтану қажет. Кейде көптен күткен 

жүктілік  дәл  осы  етеккір  циклын- 

да  болып,  ал  жасалған  рентген 

әсерінен жүктілікті үзуге тура келетін 

жағдайлар кездеседі.