Тақырыбы: «Қызым-қызғалдағым, Ұлым ізгі арманым»

Мақсаты: Балалардың «сыйластық», «достық», «отбасы» туралы түсініктерін кеңейту.

Міндеттері:

ұл бала мен қыз бала арасындағы сыйластық туралы түсінік қалыптастыру;

өзара сыйластық қарым – қатынастарын дамыту;

инабаттылыққа, достыққа, сыйластыққа тәрбиелеу.

Көрнекі құралдар: интербелсенді тақта, суреттер.

Барысы:

Психологиялық дайындық.

Мұғалім балаларды шеңберге жинап, қолдарына гүлдерді таратып,оның нәзіктігіне, әдемілігіне назарларын аудартады.Мұғалім өз гүлін тілек айтып, жанындағы балаға береді,ол гүлді өз гүлімен қосып, тілегін айтып келесі оқушыға ұсынады.Гүлдер бірте – бірте үлкейіп, гүл шоғына «Тілек шоғына» айналып, мұғалімнің өзіне оралады.
-Көп рақмет сендерге балалар.Егер өздеріңе, бір – біріңе жақсылық жасасаңдар, тілесеңдер,ол – өз отбастарыңа, ауылдарыңа жасаған, тілеген жақсылықтарың. Әрбір жақсы ой, ізгі істерің осы гүл шоғы сияқты үлкейіп, өзіңе одан үлкен жақсылық болып оралады.Сондықтан ұлдар қыздарды, қыздар ұлдарды үнемі сыйлап,құрметтеп жүрулерің керек.

         Қыз бен ер баланы тәрбиелеуге халқымыз ерте заманнан бері ерекше мән беріп келеді. Қыз бен ер баланы құрметтеп, олардың алдында дөрекі сөйлемей ізетті болуды, ер тұрманы әшекейленген сұлу жорғаларды қыздарына, қарындастарына, мінгізуді, киімнің сәндісін, алтынды бұйымдардың жақсысын қыздарына тарту етуді дәстүрге айналдырды. Ертеде ата-бабаларымыз, әлемдегі сұлулықтың көркем үлгісін ару қыздың тал бойынан көруді көксеген. Қыр гүліне тән нәзіктік пен батылдық бір бойына жарасқан қазақтың қыздарына тәнті болған жазушыларымыз шығармасына арқау етсе, ақындарымыз инабаттылығы мен нәзіктігін әнге қосып, өлең өрнектерімен көмкерген. Сонымен қатар, қазақ қыздарының бойындағы ерлігі, тапқырлығы, төзімділігі, қайраттылығы талай әндерге де арқау болғаны жасырын емес.

Бүгін мектеп партасында отырған ұл бала- ертеңгі жігіт, ер азамат. Ал, азаматтың жүгі ауыр. Себебі, «Мен қазақпын» дейтін азамат өзінің шықан тегін, кіндік кесіп, кір жуған ата жұртын қастерлеп, жеті атасын жадында тұтуы шарт. «Жеті атасын білген ұл, жеті рулы елді біледі» -деп атамыз қазақ тегін айтпаған.

"Жігіттіің екі сөйлегені-өлгені" дейді емес пе атам қазақ! Нағыз жігіт дегеніміз-айтқан сөзіне берік,былапыт сөйлемейтін,сегіз қырлы бір сырлы ,арлы-намысты, салмақты,қайратты,жігерлі,байсалды, қыздарды жалпы адамзатты қандай жағдай болмасын сыйлайтын,ұстамды,шыдамды адам. Нағыз жігіт ешқандай қызбен санасып,ұрсысуды білмейді!..

Мұғалім: Ал оқушылар біздің сыныптың бойларында осындай ізгі қасиеттер табыла ма? Біз әдептілік ережелерін білеміз бе? Жалпы «әдептілік» дегеніміз не?

Әдеп сөзі-қазақ тіліне араб тілінен енген сөздердің бірі.Әдеп дегеніміз-адамдар арасындағы қарым-қатынаста сыпайы болу, жұмсақ сөйлеу және оқыс қылықтардан аулақ болу дегенді білдіреді. Яғни, бір кісінің басқа кісілермен инабатты түрде қарым-қатынас жасауы және сөйлеген сөздері мен істеген істерінде, көрсеткен қылықтары мен жасаған әрекеттерінде сыпайы, мәдениетті болуы әдептіліктің нышаны болып табылады. Сондай-ақ, әдеп сақтау-туған халықты, елді, жерді, Отанды және жалпы

адамзатты ардақтау болып табылады. Өйткені, бұл-ұрпақтық парыздың нақты көрінісі.

Әдептілік ережелері:

«Не деу керек?»

6) Сыйлап үлкен ағаны

7)Кітап, дәптер, қаламы

8)Таудай биік талабы

9)Бақшаны суарып, келеді су алып,

Әдепттілік туралы оқушыларымыздың білетін тақпақтарын тыңдайық.

1-оқушы:

Ата- ананың тілегі- адам болып өскенің,

Адамдықтың тірегі – адал болып өскенің.

Әдептілік дегенің- әрқашанда керегің,

Әсемпаздық дегенің- әуре сарсаң әлегің.

2-оқушы:

Тәртіпті бала сүйеніш,

Төбең бір көкке жетеді.

Ұрыншақ бала жанында,

Ұрыс пен керіс айқай шу.

Ұстамды бала маңынан,

Ұнамды қылық байқайсың.

Сыйла үлкен кісіні

Қамқорлыққа ал кішіні.

Сақтап көше тәртібін,

Бағдаршамның ал тілін.

Әдет қыл бұл ісіңді,

Тазалап жүр тісіңді.

Қарсы ал ерте күн көзін,

Төсегіңді жина өзің.

Асықпай іш тамақты,

Жалама аяқ-табақты.

Пышақты ұста оң қолмен,

Шанышқыны сол қолмен.

Нанды үгітпе, қадірле,

Қабығымен бәрін же.

Саусағыңды сормағын

Салыр салақ болмағын.

4-оқушы:

Көршілерді көргенде.

Ізетпен бас иемін,

Үйге қонақ келгенде.

Әдепсіз деп сөкпесін,

Анама айтып өкпесін.

5-оқушы:

Тағам дәмі түзбенен,

Үйдің сәні қызбенен.

Деген сөзді естіген

Қыз баламын есті мен.

Қолғабысқа жараймын,

Тазалықты қалаймын.

Ана еңбегін сыйлаймын.

Үйдің ішін жинаймын.

Дастархан басында

Әдептен біз озбаймыз.

Үлкендердің қасында

Қолды бұрын созбаймын.

Жағдаяттарды талдау.

3 - жағдаят: Әлияны жүгіріп келе жатқан Ғалым байқамай қағып, тоқтамай өте берді. Ыза болған Әлия Ғалымды итеріп жіберді, отыра қалып жіберді.

4 - жағдаят: Жәния ауыр орындығын әрең дегенде көтеріп келе жатты. Сәкен оған жәрдемдесті. Жәния үндемеген күйі сыныптан шығып кетті.

- Оқушылар, өз ойларыңды еркін жеткізе алғандарыңа мен қуаныштымын. Сыныптас досыңа, ол ұл болсын, не қыз бала болсын дөрекі сөз айту, мынау қыздың жұмысы, мынау ұлдың жұмысы деп бөлу, ол қыз ғой немесе ол ұл ғой деп, кешірім сұрамау әдептілікке жатпайды.

Сұрақ-жауап:

• 
  Қыз бала мен ұл бала өзара сыйластыққа қалай қол жеткізді?
  
• 
  Қыз бала мен баланың өзара сыйластығы туралы не айта аласыңдар?
  
• 
  Ұл бала мен қыз баланың достығы дегенде нені түсінесіңдер?
  
• 
  Ата – анамен қандай қарым – қатынаста болу керек?
  
• 
  Әдепті бала қандай болу керек деп ойлайсың?
  
• 
  Әдепсіз дегенді қалай түсінесің?
  
• 
  Үлкен кісімен қалай сөйлесу керек?
  
• 
  Мектепте, сынып ішінде қалай жүру керек?
  
• 
  Автобусқа мінгендегі әдепті баланың іс-әрекеті қандай?
  
• 
  Қандай қауіпсіздік ережелерін білесіңдер?
  

Шығармашылық жұмыс:

Дәйексөз:

Ойын:
Ұлдардың қыздар туралы, қыздардың ұлдар туралы жақсы ойларын білу мақсатында «Егер ұл болсам....., егер қыз болсам...» атты ойын ұйымдастырылады.