Білім гранты конкурсына қатысушылар туралы сандық көрсеткіш
4 кесте
Мемлекеттік білім грантын иеленгендер туралы сандық мәлімет
5 кесте
№
|
Жылдар
|
Конкурсқа қатысушылардың саны
|
БҚМУ грантын иеленгендер туралы сандық мәлімет
|
1
|
2005 жыл
|
1851 талапкер
|
535 грант
|
2
|
2006 жыл
|
1756 талапкер
|
570 грант
|
3
|
2007 жыл
|
2284 талапкер
|
423 грант
|
4
|
2008 жыл
|
1749 талапкер
|
535 грант
|
5
|
2009 жыл
|
2074 талапкер
|
289 грант
|
6
|
2010 жыл
|
2083 талапкер
|
217 грант
|
Гранттың көп мөлшері төмендегі мамандықтарда:
2010 жылы грантарды көп иеленген мамандықтар:
5В010900 Математика – 18;
5В011000 Физика – 12;
5В011100 Информатика – 10;
5В011200 Химия – 12;
5В010800 Дене тәрбиесі және спорт – 9;
5В011900 Шеттілі:Екі шет тілі – 12;
5В012100 Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті-10;
Өнер мамандықтары – 30, экономика мамандықтарына – 2.
2009 жылы барлық мамандықтар бойынша гранттың өсуі байқалмады:
050109 Математика – 16;
050116 Информатика – 16;
050117 Қазақ тілі мен әдебиеті – 17;
050114 Тарих – 8.
Өнер мамандықтары – 24, Экономика мамандықтары – 0.
Қорытынды: Білім гранттарын ұтып алу мөлшері конкурсқа қатысушылардың санымен емес, бірінші БҚМУ-ды таңдаушылардың артуымен, олардың балының жоғары болуымен түсіндірілуі керек және құжат қабылдағанда осыларға көп көңіл аудару керек.
М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университетіне талапкерлерді күндізгі бөлімге қабылдауды өткізу және ұйымдастыру
Университетте оқу бюджеттік және ақылы негізде жүргізіледі. Жыл сайын мемлекеттік білім грантын ұтып алушылармен қатар ақылы негізде оқуға тілек білдірушілердің де саны азаюда.
Қабылдаудың қорытындысы бойынша М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университетіне түскендердің сандық құрамы
6 кесте
Мемлекеттік білім
гранты
|
Ақылы бөлім
|
Университет бойынша студент саны
|
Күндізгі
|
Сырттай
|
Барлығы
|
Күндізгі
|
Сырттай
|
Барлығы
|
Күндізгі
|
Сырттай
|
Барлығы
|
186
|
31
|
217
|
446
|
342
|
788
|
632
|
373
|
1005
|
Жыл
|
Конкурсқа қатысушылардың саны
|
Грант
|
Ақылы
|
Барлығы
|
2006
|
2601
|
570
|
1186
|
1756
|
2007
|
2284
|
423
|
1493
|
1916
|
2008
|
1749
|
533
|
952
|
1485
|
2009
|
2074
|
289
|
912
|
1201
|
2010
|
2083
|
217
|
788
|
1005
|
7 кесте
Құжаттарын тапсыру кезінде 2083 талапкердің 1332 1-мамандықтары бойынша біздің университет мамандықтарын таңдады. Олардың ішінде 213 талапкер мемлекеттік білім гранты иегерлері атанды. Бұның себептері:
- Педагогикалық мамандықтармен қатар кейбір оқу орындарына арнайы квоталардың бөлінуінен, биылғы жылдың ҰБТ қорытындысында басқа облыстармен салыстырғанда БҚО бойынша азда болса баллдың төмен болуы және техникалық, медициналық мамандықтарға гранттың көп бөлінуі өзінің әсерін тигізбей қойған жоқ. Сонымен қатар, талапкерлердің педагог мамандықтарын таңдау азайып отыр;
- 88-100 балл аралығында жинаған талапкерлердің негізгі контингенті Астана және Алматы ЖОО таңдаулары;
- Облыс бойынша таңдау пәндері ішінде, әсіресе география, әдебиет пәндерін таңдау арқылы оқуға түсу мүмкіндіктерінің аз болуына байланысты аз таңдаудың орын алуы;
Қорытынды: Талапкерлер құжаттарын тапсыру кезінде университеттің мамандықтарын 1-мамандық етіп көрсетуді, үгіт-насихат жұмыстары және дайындау кезінде дұрыс мағлұмат беруді жолға қоюымыз керек.
Сырттай бөлімге қабылдау жұмысын ұйымдастыру
Биылғы жылы сырттай бөлімде оқуға тілек білдіргендер негізінен колледж түлектері және жоғары оқу орындарын бітірген талапкерлер болды.
Сондықтанда, колледж бітірушілерімен жұмысты дұрыс жүргізуді қолға алсақ, тек ақылы бөлімге ғана емес, білім грантын ұтып алып, жеделдетілген оқу бөліміне оқуға да мүмкіндіктер бар.
2009 жылы 17 талапкер білім грантына ие болса, 2010 жылы 11 грант иесі ғана бар. Бұл үгіт-насихат жұмыстарының дұрыс ұйымдастырылмағанын және кешенді тестілеуге дайындықтың нашар болғанын көрсетеді.
Сырттай бөліміне тапсырғандардың сандық құрамы
8 кесте
Жыл
|
Грант
|
Ақылы
|
Барлығы
|
2006
|
50
|
518
|
568
|
2007
|
35
|
660
|
695
|
2008
|
36
|
453
|
489
|
2009
|
35
|
499
|
534
|
2010
|
31
|
342
|
373
|
Толық сырттай бөлім(5жылдық) бойынша мемлекеттік білім грантын ұтқандар 20 талапкер, бұл дегеніміз әрбір мамандықтан бір-бір студент сондықтанда, ақылы негізде оқуға тілек білдіргендердің болмауы мамандық бойынша топ құруға үлкен қиыншылықтар туғызып, биылғы оқу жылында ескертумен алуға тура келді. Мұндай жағдай қайталанатын болса, жалпы құжат тапсырған кезде талапкерлермен түсіндірме жұмыстарын жүргізуге тура келеді немесе сырттай бөлімге құжат қабылдаудан бас тартуымыз керек деп ойлаймын. Ақылы бөлімнің негізгі бөлігін колледжден кейінгі және жоғары оқу орнын бітіргендер болып келеді.
Қорытынды: Колледжді бітіретін түлектермен жеделдетілген оқу түріне гранттарды ұтып алу мүмкіндіктері туралы кеңестер мен дайындық курстарын өткізуді жолға қою керек.
Кешенді тестілеу жұмысын жүргізу және ұйымдастыру
ҚР Білім және ғылым министрлігі ҰТО кешенді тестілеуді өткізетін күн деп 19 шілдені белгіледі. Кешенді тестілеуге қатысамын деп 809 талапкер өтініш жасады. Оларға:
ҰБТ-дан шет елдерде іс-сапарда болуына байланысты өтпей қалған талапкерлер;
Колледж және кәсіптік училище бітірген талапкерлер;
Денсаулығына байланысты қатыспаған талапкерлер;
Оралмандар мен шет ел азаматтары қатысты.
Кешенді тестілеудің қорытындысы
9 кесте
Жыл
|
КТ тапсырғандардың саны
|
Белгіленген деңгейден өтпей қалғандардың % көрсеткіші
|
2006
|
1753
|
50%
|
2007
|
1297
|
50%
|
2008
|
906
|
50%
|
2009
|
996
|
72%
|
2010
|
787
|
60,7 %
|
809 құжат тапсырған талапкердің 22-сі тестілеуге келген жоқ. Қатысқан 787 талапкердің ішінде шығармашылық емтихан тапсыруына байланысты 115-і 2 пән бойынша(Тіл, Қазақстан тарихы) тапсырды.
60,7% талапкердің төмен балл жинап өтпей қалуы дайындықтың өте төмен екенін білдіреді.
Қорытынды: Мектептердегі ҰБТ ұйымдастыратын, жауап беретін қызметкерлермен біріге отырып мектеп оқушыларының мамандықты таңдауына және тестілік тапсырмаларға дайындалуына көмектесу үшін бірігіп жұмыс жасауды жолға қою керек. Колледждердегі студенттермен ҰБТ жүйесі бойынша кешенді тестілеуге дайындығын күшейту қажет.
ҰБТ әдістемелеріне сәйкес мектептерде ҰБТ дайындық қазан айынан басталатыны белгілі, сондықтанда осы кезден бастап колледждерде де дайындық жұмыстарын жүргізу қажет. Мамандық таңдау көп жағдайда жиналған балға сәйкес екінші кезекке қалатыны белгілі. Көпшілік жағдайда белгілі бір балды жинағаннан кейін мамандық таңдау жүзеге асып жатады, ол ащы болсада шындық. Ата-ана психологиясының өзі баласының маман иесі болудан гөрі, грант ұтуды ойлауы, кейін табылған жұмысқа сәйкес тағы оқи саларсың деген түсініктер көптеп кездеседі. Тәжірибе көрсеткендей шығармашылық мамандықтарды таңдаған талапкерлер жақсы балл жинаған соң, таңдаған мамандықтарынан айнып, қайда көп грант мүмкіндік соған қарай бағытталып жатады.
Білім гранты иегерлерінің ішінде білім грантынан бас тартып жататын мектеп түлектері бар. Орал қаласының көптеген мектептерінің түлектері құжаттарын Ресей жоғары оқу орындарына және білім гранты конкурсына қатар тапсырады. Бұл өз кезегінде білім грантының қажетсіздігін тудырады. Талапкер өз мамандықтарын ауыстырып, ақылы негізде басқа мамандықты таңдай отырып, таңдаған жоғары оқу орнына оқуға ниет білдіріп білім грантарын тапсырып жатырған жағдайлар кездесті. 2009 жылы біздің тарапымыздан келесі мамандықтар бойынша білім грантының 3 куәлігі қайтарылса, биылда сол жағдай қайталанып отыр.
Шешімдер мен ұсыныстар
Жоғарыдағы жағдайларды ескере отырып, төмендегідей шешімдер мен ұсыныстарды қорытынды ретінде ұсынамын:
Мектеп пен ата-ана және университет арасындағы бірлескен жұмыстарды кафедра филиалдарымен біріге отырып ұйымдастыру.
Факультеттер мен институттарда студенттердің күшімен ғылыми конференциялар ұйымдастыру арқылы аудандар мен қала оқушыларын мамандықтарға тарту.
Педагогикалық мамандықтарды таңдауға тілек білдірген талапкерлерге үгіт-насихат жұмыстарын болашақ мамандығымен байланыстыра отырып жүргізу.
Колледж түлектері мен кәсіптік лицей түлектерін кешенді тестілеуге дайындау.
Жыл сайын мектеп түлектерін біздің мамандықтарға көп жіберетін мектеп басшылары мен пән мұғалімдерін факультет және институт тарапынан марапаттау.
Факультеттер мен институттарда үнемі жұмыс жасайтын қабылдау комиссиясын құрып, университет басшылығымен келісе отырып, аудан мектептеріне баратын топтар құрамына студенттер мен факультет, институт басшыларын енгізу.
Ақтөбе, Атырау, Маңғыстау, Қызыл Орда облыстарының және Ресей Федерациясының көршілес облыстарының аудандарының мектеп түлектерімен жұмысты жандандыру, іс-сапарлар ұйымдастыру.
Әрбір факультет пен институттардағы өткізілетін шаралар нақты, нәтижелі болуын қадағалау.
ҰБТ ұйымдастыру орталығымен тұрақты жұмыс жасау.
Мектеп ұжымымен бірге ата-аналар жиналыстарына қатыса отырып, біріккен үгіт-насихат жұмыстарын жүргізу.
Университет мамандықтарын қайта қарап, кафедра меңгерушілері жұмыстану қажет(ғылыми География, Тарих, Информатика Аймақтану және т.б. ), соған сәйкес университет мүмкіндігіне қарай жаңа мамандықтар ашу.
Мектеп оқушыларын университет мамандықтарына тарту үшін оқушылардың ғылыми жұмыстарына жетекшіліктер жасау. Орын алған оқушыларға арнайы марапаттар жасау.
10-11 сынып оқушылары үшін ҰБТ пәндерінен кеңестер беру үшін әр жексенбі күні дайындық сағаттарын өткізу.
Университет мамандықтарына оқушыларды тарту үшін бұқаралық ақпарат беттерінде мақалалар жариялау одан әрі жалғастыру.
Декандар мен директорлардың үгіт-насихат, кәсіптік бағдар және т.б. жұмыстары туралы ақпараттары бірінші проректорға үнемі есеп түрінде беріліп отыру.
Ақылы негізде оқитын студенттердің төлем ақысының көп болуына байланысты жеңілдіктердің мүмкіндіктерін қарастыру және университет ішілік жеңілдіктерді ойластыру.
Кафедра оқытушыларының мектеп бітірушілерді ҰБТ пәндері бойынша дайындау үшін ЖОО дейінгі дайындық және қабылдау бөлімін кеңейту және кафедралардан қосымша сағаттар бөлу.
10 кестеге көңіл бөлулеріңізді сұраймын.
Қабылдау комиссиясының құрамындағы техникалық хатшылар құрамы техникалық жұмыстарды атқарады, ал талапкерлерді мамандыққа байланысты ақпаратпен қамтамасыз ету, жаңа ережелерді түсіндіру, сонымен қатар даярлауды жүзеге асыратын жоғары оқу орнының профессор-оқытушы құрамы болып табылады. Қабылдау комиссиясының құрамы құжат тапсыруға келген талапкерге бағыт-бағдар жұмыстарымен қатар, үгіт-насихат жұмыстарын жүргізіп өз жұмыстарында қателіктер жіберіп жатады.
Мектептердің кафедраларға бөлінуі нақты нәтиже бермей отыр. Бұның себебі кафедра бұл жұмысты оқытушыларға жүктеп қойып және үгіт-насихат жұмыстарын соңына дейін жеткізбеуі орын алуда. Кафедраның және университеттің әрбір оқытушысының жаңа қабылдауға деген көзқарасын өзгерту қажет деп ойлаймын.
Тыңдағандарыңызға рахмет!
Қабылдау комиссиясының
жауапты хатшысы Ж.Қарағойшин
Қаулы жобасы:
1. 2011-2012 оқу жылына талапкерлерді қабылдау комиссиясы құрамы құрылып,
бекітілсін.
Жауапты: Бірінші проректор. ЖОО дейінгі дайындық және қабылдау
бөлімінің жетекшісі.
Мерзімі: 1 Желтоқсан 2010 жыл.
2. Облыстың аудандарына кәсіптік бағдар және кеңестер беру үшін кафедра
меңгерушілері мен декан, директорлардан тұратын мобильдік топтар
ұйымдастырылсын.
Жауапты: Бірінші проректор. ЖОО дейінгі дайындық және қабылдау
бөлімінің жетекшісі, директорлар мен декандар.
Мерзімі: 20 қазан 2010 жыл.
3. Университет жанынан Шет елдерде тұратын қазақ диаспорасы және
оралмандар үшін дайындық курсын ашу үшін құжаттар дайындалсын.
Жауапты: ОІ жөніндегі проректор. ЖОО дейінгі дайындық және қабылдау
бөлімінің жетекшісі
Мерзімі: 1 наурыз 2011 жыл.
Достарыңызбен бөлісу: |