Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы №1(43), 2013
61
2-кесте
Ресурс түрлері
Ӛнімнің шартты бірлігіне жұмсалатын ресурс
нормасы
Ресурстар кӛлемі
А
В
С
1
2
2
1
12
2
1
3
6
8
Табыс (тг)
4
8
6
Бұл есеп сызықтық программалау есептерінің қатарына жатады. Бастапқы және оған
сыңарлас болатын есептердің моделдерін жасап, тиімді жоспарды анықтайық. Мәселенің
математикалық моделдерін кӛрсетейік:
Бастапқы есеп Сыңарлас есеп
.
3
,
2
,
1
;
0
,
8
6
3
,
12
2
2
3
2
1
3
2
1
j
х
х
х
х
х
х
х
j
.
2
,
1
,
0
.
6
6
,
8
3
2
,
4
2
2
1
2
1
2
1
i
y
y
y
y
y
y
y
i
.
max
6
8
4
)
(
3
2
1
x
x
x
x
f
.
min
8
12
)
(
2
1
y
y
y
F
Екі есепті де симплекстік әдіспен шешіп, тӛмендегідей симплекстік кестелерді
аламыз [2, 95-104б.]. 3-кестеде бастапқы есептің соңғы симплекстік кестесі, 4-кестеде
сыңарлас есептің соңғы симплекстік кестесі кӛрсетілген.
3-кесте
ББ
БМ
х
1
х
2
х
3
х
4
х
5
х
1
5
1
0
-9/4
3/4
-1/2
х
2
1
0
1
11/4
-1/4
1/2
F
28
0
0
7
1
2
4-кесте
ББ
БМ
y
1
y
2
y
3
y
4
y
5
y
1
1
1
0
-3/4
¼
0
y
2
2
0
1
1/2
-1/2
0
y
5
7
0
0
9/2
-11/4
1
F
28
0
0
-5
-1
0
Есептердің жауаптары:
;
28
)
(
);
0
;
0
;
0
;
1
;
5
(
)
,
,
,
,
(
*
min
5
4
3
2
1
*
x
f
x
x
x
x
x
х
;
2
7
28
)
(
5
4
3
x
x
x
x
f
;
28
)
(
);
7
;
0
;
0
;
2
;
1
(
)
,
,
,
,
(
*
min
5
4
3
2
1
*
y
f
y
y
y
y
y
y
;
5
28
)
(
4
3
y
y
y
F
Осы мәліметтерге мұқият назар аударсақ, сыңарлас есептер үшін жоғарыда аталған
ерекшеліктердің орындалатынын байқауға болады. Әдетте, сыңарлас есептің жауаптарын:
ресурстардың объективті негізделген бағасы – деп атайды. Мәселен, осы есеп жағдайында
ресурстарды сату кӛзделсе, онда оның әр шартты бірлігінің бағасын: бірінші ресурс үшін
у
1
=1, ал екінші ресурс үшін y
2
=2 теңгеден тағайындау қажет болар еді. Ӛйткені,
ресурстарды сол кӛрсетілген бағадан сататын болсақ, онда келетін табыс кӛзі
28
)
(
y
F
теңге болады [3, 93-95 б.].
62 Вестник Казахского государственного женского педагогического университета №1(43), 2013
Сонымен, қорыта келе, экономикалық есептерді шешудегі мақсат – ӛнімдерді
ӛткізгеннен түсетін табыстан оларды ӛндіруге немесе қызмет күшіне жұмсалған
шығындарды алып тастағанда қалатын ақшалай пайданы есептеу. Яғни, жалпы пайданы
ӛсіру үшін жалпы табысты арттырып, жалпы шығынды азайту керек деп тұжырым
жасауға болады.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Ж.А.Құлекеев Сызықтық программалау негіздері. //ҚазМӘУ, Алматы: Оқу және
методикалық әдебиеттер жӛніндегі республикалық баспа кабинеті, 1991.
2. А.С.Солодовников Системы линейных неравенств. //Москва: Наука, 1977.
3. Ә.С.Омарбекова, Д.Т.Әбен, С.Т.Дүзелбаев, Т.С.Сабиров Тиімді басқарудың
негіздері. Сызықты программалау элементтері. //Астана: Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ,
2010.
РЕЗЮМЕ
В статье рассматривается один из эффективных методов решения производственных
задач.
SUMMARY
The article deals with one of the most effective methods of solving industrial problems.
ӘОЖ.378.016.026.7:51(574)
МАТЕМАТИКАДАН СЫНЫПТАН ТЫС ЖҦМЫСТАРДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ
ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ДАМЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК ЖОЛДАРЫ
К.Қаңлыбаев, М.Жумақанова
(Алматы қ.,Абай атындағыҚазҰПУ-нің профессоры, Абай атындағы ҚазҰПУ физика-
математика факультетінің 4 курс студенті)
Аннотация: бүгінгі жалпы білім беретін орта мектеп қоғамның алға қойған
міндеттерін орындау үшін баланың табиғи мүмкіндіктерін, қабілетін дамытып кең
профильді және дүниежүзілік деңгейдегі жоғары мәдениет пен қажетті білім қорын
жинақтаған, ӛз алдына жауапты шешімдер қабылдай алатын, әр істе белсенді
шығармашылық әрекет жасауға қабілетті жас ұрпақты тәрбиелеуі тиіс. Оқушыларды
шығармашылық жолмен оқыту, кӛптеген ғалымдардың кӛзқарасы бойынша, алдағы ХХІ
ғасырда іске асуға тиісті негізгі - ӛзекті проблема [1].
Түйінді сӛз: «Софизм», «Графтар», «Головоломка» (бас қатырғыш).
Оқушылардың шығармашылық қызметі туралы мәселе кӛне заманнан бастау алады.
Сократтың ӛзі-ақ оқыту барысында оқушылардың дамыту белсенділігі мен ізденімпаздық
шығармашылығын, арнайы басқаруың маңыздылығын атап кӛрсетеді. Архимедтің ӛзі
белгілі әдіс – эвристикалық әдісті геометриялық фигуралар мен денелердің бетінің ауданы
мен кӛлемдерін есептеуге қолданған. Ежелгі Рим философтарының түсіндірулерінде
білімді игеруде оқушылардың белсенді шығармашылығы айтарлықтай рӛл атқарады деген
пікір айтылады. Оқытуды дамыту құралы ретінде оқушылардың шығармашылық
ізденімпаздығы туралы пікір Я.А. Коменскийдің еңбектерінде, сонан соң И.Г.Песталоцци
мен А.Дистервегтің еңбектерінде тереңдетіледі. Мәселен, А.Дистервегтің оқыту
барысында баланың шығармашылық ізденімпаздығы оның ақыл-ой қабілетін дамытудың
аса маңызды құралдарының бірі деп есептейді. Декарт жаңа теорияны ашу кезінде ойдың
тізбектілігін орнықтыруға ұмтылады. Математикалық зерттеу жұмысында басшылыққа
алынатын арнайы ереже ойластырды, оның осы күнге дейін зор мәні бар. Математикалық
шығармашылық туралы математиканың теориясымен айналысатын үлкен математик,
ғалым- мамандардың айтқандарының мәні зор. [2]
Достарыңызбен бөлісу: |
