Акдемиялық әдеп пен оқу пәнінің саясаты

10. 
    Акдемиялық әдеп пен оқу пәнінің саясаты
    

• 
  сабаққа кешікпеу;
  
• 
  сабақ барысында сөйлемеу, газет оқымау, сағыз шайнамау;
  
• 
  ұялы телефондарды өшіру;
  
• 
  сабаққа іскер киімде келу;
  
• 
  сабақты жіберіп алмау, денсаулығына байланысты қатыспаған жағдайда анықтама көрсету;
  
• 
  босатылған сабақтарды оқытушының белгілеген уақытында өтеу;
  
• 
  тапсырмалар орындалмаған жағдайда қорытынды баға төмендетіледі (штраф ұпайларын қара)
  
• 
  оқу үднрісінде белсенді қатысу;
  
• 
  үй және басқа да тапсырмаларды тырысып орындау;
  
• 
  сабақтарда кері қатынасты сынмен қолдау;
  
• 
  өте қатты ұялшақ студенттерді ұжымдық жұмыстарға және дискуссияларға қатыстыру;
  
• 
  пунктуалды және міндетті болу.
  

• 
  Біліктілік;
  
• 
  Тәрбиелілік;
  
• 
  Әдептілік;
  
• 
  Ізгіниетшілік;
  
• 
  Адалдық;
  
• 
  Жауапкершілік;
  
• 
  Қақтығыс мәселелер оқу топтарында оқытушының, жетекшінің қатысуымен талқылануы тиіс, ал шешуге мүмкін болмаған жағдайда деканат қызметкерлеріне жеткізілуі тиіс.
  

1. 
   Кіріспе. Еңбек пәні.
   
2. 
   Терминология.
   
3. 
   Істен шығудың пайда болуы, олардың классификациясы.
   

Қазіргі таңда табысты шешілетін барлық техникалық ұүрылғылар үшін ортақ мәселе. Сенімділік мәселесі.

Сенімділіктің өзгеру заңдылығын зерттеу. Теоретикалық негіздерді және практикалық іс- шараларды жасау. Олар терминологиясыз мүмкін емес. Стандарт бар.

Істен шығу – жұмысқа қабілеттіліктің бұзылуы.

Негізгі себептер: тозу, шаршау, тот басу және үйкелуге байланысты емес басқа ахаулар. Классификация, сонымен қоса жою қиындылығының топтары бойынша.

Бақылау сұрақтары:

1. Істен шығу дегеніміз не?

2. Істен шығулардың ортақ классификациясы.

3. Істен шығулардың негізгі себептері.

1. 
   Автомобильдерде пайдалануды сипаттайтын негізгі көрсеткіштер.
   
2. 
   Сенімділіктің негізгі сандық көрсеткіштері.
   

Жөндеугежарамдылық және сақтағыштық. Техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүйесі. Автокөліктердің техникалық жағдайын басқару.

1. Сенімділік дегеніміз не?

2. Істен шықпаудың негізгі көрсеткіштері.

3. Ұзақтылықтың негізгі көрсеткіштері.

4. Жөндеуге жарамдылықтың негізгі көрсеткіштері.

Әдебиет : 1, 5-14 бет.
Дәріс 3.

Тақырып: Бөлшектің тозуы

Мақсаты: Физикалық процесс, бөлшек беткейлерінің тозуы түсініктерімен танысу.

Сабақтың жоспары.

1. Жалпы түсінік

2. Үйкелу мен майлайтын зат түрлері.

3. Тозу түрлерінің классификациясы.

Тозу, тозуғатөзімділік, тозудың жылдамдығы және ырғақтылығы, оның заңдылығы. Үйкелудің және майлау әдістерінің классификациясы және негізгі анықтамалары.

Майларда тұнбаның функционалдытағайындалуы: байламалы, коррозияға қарсы тозуға қарсы, жырмаға қарсы, депрессорлы, көбікке қарсы, жуылатын, дисперлейтін, тұтқырлық индексі.

Тозудың он негізгі түрлері.

1. Тозу процессі дегеніміз не?

2. Үйкелу түрлерінің классификациясы.

3. Абразивті, қышқылды тозу.

4. Тозу жылдамдыңына әсер ететін факторлар.

Әдебиет : 8, 14-52, 81-94 бет.
Дәріс 4.

Тақырып: Қажалумен байланысты емес ақаулар түрі

Мақсаты: Үйкелумен байланысты емес істен шығуға әкеліп соқтыратын ақаулардың себептері мен затымен танысу.

Сабақтың жоспары.

1. 
   Бөлшек материалының тозуы.
   
2. 
   Материал конструкциясының коррозиясы
   

Айнымалы күштер шартында жұмыс істейтін бөлшектер шаршауға шалдығады. Байқалатын қалдықты кернеулер мен деформациялар жоқ. Омырық беткейі. Шаргауды, беріктікті төмендететін себептер. Күштер 100 есе аз [G_B]. Бұзылулардың жиналуы. Дислокация теориясы.

Коррозияның себебі (ол болмас үшін не істеу керек, сұраққа жауап).

Коррозия-химиялық немесе электрохимиялық әсер ету салдарынан материалдың бұзылуы. Барлығы беткейден қайтадан басталады.

Негізгі түр – электрохимиялық коррозия, процесс келесі түрде өтеді. Металдардың электродты потенциалы, коррозия түрлері, қорғану әдістері, серпімділікті жоғалту, охрупчивание, күйік, қақ, геометрия, бітеуліктің бұзылуы.

Бақылау сұрақтары:

1. Шаршау арқылы бұзылуға шалдыққан бөлшектер.

2. Электрохимиялық коррозия.

Әдебиет : 4, 215-220 бет, 7, 17-24 бет.
Дәріс 5.

Тақырып: Сенімділік көрсеткішін бағалау

Мақсаты: Сенімділік көрсеткішін анықтау әдістерімен танысу.

Сабақтың жоспары.

1. 
   Қабыл алмау критерилері және ПС.
   
2. 
   Сенімділік көрсеткіштерін есептеу әдістері.
   

Машиналардың техникалық қалыбын бағалау әстен шығу және шекті жағдайдың критериясында орнықтырылады. Белгілі және параметриялық істен шығулар. Рұқсат етілген және шекті тозулар, саңылаулар туралы түсініктер. Қалған қор. Жөндеуге дейін және жөндеу аралық қорлар. Мүлтіксіз жұмыс істеу, мәңгіліктік көрсеткіштерін есептеу, жобалау, тәжірибе, эксплуатация кезінде жүргізіледі. Объектердің сенімділігі оның элементтерінің қорларына және қосылу әдісіне байланысты (кезектес және паралелді қосылыстар). Мүмкіншіліе теория әдісі қолданылады. Паралелді байланыстар, резерв қалдыру негізі, артықшылықты енгізумен сенімділікті жоғарлату әдісі.

1. Шекті тозу.

2. Элементтердің паралелді және кезекті байланыстары.

3. Сенімділік көрсеткішін үйлестіру заңы.

1. 
   Сенімділік туралы ақпаратты жинау.
   
2. 
   Сенімділік туралы ақпаратты өңдеу әдістері.
   

Машиналарды қолдану тиімділігімен байланысты сұрақтар тізімі сенімділіктің фактілі көрсеткіштері белгілі жағдайда шешілуі мүмкін. Сынақ әдістері: эксплуатационды, жылдамдатылған бақылаулар және т.б. іс-шараның ұзақтығы, еңбек сыйымдылы,ы.

Жобалау: мақсат, объектілерді таңдау. Таңдама, қатысты қателік және сенімді мүмкінділік.

Ақпаратты өңдеудің параметрлік емес және параметрлік әдістері.

1. Эксплуатационды бақылауларды жобалау.

2. Қатысты қателік және сенімді мүмкінділік.

3. Ақпаратты өңдеудің параметрлік әдістері.

1. Машиналардың тоқтаусыздығының көрсеткіштері және олардың элементтері.

2. Тоқтаусыздық көрсеткіштерін бағалау әдістері.

3. Тоқтаусыздықтың алынған көрсеткіштерін бағалау әдістері.

Ұзақ эксплуатация кезінде істен шығулар ағымы.

Бақылаулар нәтижесі бойынша көрсеткіштерді бағалаудың екі әдісі. Сенімділіктің барлық көрсеткіштері (мүлтсіздіктің) шашырауға ие, сондықтан сандық мәндерін ғана емес, сонымен қатар олардың дәлдіктерін (ақиқаттық) бағалау керек.

Бақылау сұрақтары:

1. Тоқтаусыздық жұмыстың мүмкінділігі.

2. Істен шығуға орташа атқарымды анықтау.

Әдебиет : 7, 80-91 бет.

Дәріс 8

Тақырып: Ұзақ уақытқа жарамдылық көрсеткіштерін бағалау

Мақсаты: Орташа қорды анықтау әдістерімен танысу.

Сабақтың жоспары.

1. Машинаның ұзақ уақытқа жарамдылық көрсеткіштері.

2. Ұзақ уақытқа жарамдылық көрсеткіштерін бағалау әдістері.

3. Ұзақ уақытқа жарамдылықтың нақты алынған көрсеткіштерін бағалау.

Түсініктер: квантиль, сенімді интервал.

1. Машиналардың және оның элементтерінің орташа қоры.

2. Гамма-пайыздық қорды бағалау.

Әдебиет: 4, 220-248 бет.
Дәріс 9

Тақырып: Жөндеуге жарамдылық көрсеткіштерін бағалау

Мақсаты: Жөндеуге жарамдылық көрсеткіштерін анықтау әдістерімен танысу.

Сабақтың жоспары.

1. Машинаны жөндеуге жарамдылық көрсеткіштері.

2. Жөндеуге жарамдылық көрсеткіштерін бағалау әдістері.

3. Ұзақ уақытқа жарамдылықтың нақты алынған көрсеткіштерін бағалау.

1. Жұмысқақабілетті жағдайын қалпына келтірудің орташа уақыты..

2. Жұмысқақабілеттілік көрсеткішін анықтаудың параметриялық емес әдісі.

Әдебиет : 5, 243-248 бет.
Дәріс 10

Тақырып: Сенімділіктің кешендік көрсеткіштерін бағалау

Мақсаты: Кешенді көрсеткіштерді анықтау әдістерімен танысу.

Сабақтың жоспары.

1. Кешенді көрсеткштердің сенімділігі.

2. Кешенді көрсеткштерді бағалау әдістері.
Осындай көрсеткіштер болып: дайындық коэффициенті және техникалық қолдану коэффициенті. Анықтау. Бағалау. Ауыспалы уақыт сағатына мотосағаттарды, атқарым бірліктерін ауыстыру коэффициенті.

Қалыптар.

1. Машинаның дайындық коэффициенті.

2.Техникалық қолдану коэффициентін бағалау.

Әдебиет : 5, 229-242 бет.
Дәріс 11

Тақырып: Машиналарды сынау

Мақсаты: Машина элементтерін сынауды жүргізу әдісімен танысу.

Сабақтың жоспары.

1. Сынаудың әдістері мен түрлері.

2. Эксплуатационды бақылаулар.
Сынақтан өткізудің мақсаты – сенімділік көрсеткіштерін және олардың қалыптарымен салыстыруды анықтау. Зерттеулік және бақылау сынақтары. Зерттеу объектілері. Зерттеулердің негізгі түрі. МИС. Өндіргіш-зауыттар.

Есептік әдістер және специфика.

Реалды және қалыпты жағдайларда бақылау. Артықшылықтар мен жетіспеушіліктер. Жылдамдату және ұқсастық коэффициенті.

Бақылау сұрақтары:

1.Сынақ түрлері мен әдістері.

2.Сынақ нәтижесінде алынған ақпаратты өңдеу.

Әдебиет :: 4, 259-295 бет.
Дәріс 12

Тақырып: Машиналарды сынау (жалғастыру)

Мақсаты: Сенімділікке сынақ жүргізу әдістемесімен танысу.

Сабақтың жоспары.

1. Жеделдетілген сынау (ЖС).

2. Сынауды өткізу үшін техникалық құрал.

Жылдамдатылған сынақтар сынақтар ұзақтығын айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік береді «20-50 есеге дейін).

Бұл ұзақмерзімділікті және істен шығусыздықты жоғарлату бойынша іс-шаралардың тиімділігін тез бағалауға мүмкіндік береді. Сынақ режимдерінің автоматизациясы. Аппаратуралық бақылау. Жолдағы және басқа стендтер. Шарттарды іске қосу қиындығы. Полигонды және стендті сынақтар.

Кәсіби стендтер (тректер) істен шығулардың физикалық көрінісін сақтау кезінде жылдамдатудың жоғарғы коэффициентін алуға мүмкіндік береді.

Діріл стендтері, инерционды стендтер, күштік қондырғылар (трансмиссия), абразивті ванналар және т.б. Үйкелу машиналары. Сынақты жобалау.

Бақылау сұрақтары:

1.Сынақты жылдамдату коэффициентінің мәні.

2.СДМ жұмыс органдарының тозуы.

3. Агрегаттардың (байламдардың) сынақ стендтері.

1. Машинаның сенімділігін сараптау.

2. Сенімділікті жоғарлату бағытының негіздері.

Сенімділік мәселесі актуалды, ол машиналарды жасаудың өсуімен, оларды қолданудың ырғақтығымен, тұрып қалудан шығындардың өсуімен байланысты. Жағымды тенденция. Бағалау нәтижелері бойынша өндірістің сараптамасы және ол орнатады: қалыптарға сәйкестікті, лимиттейтін жинақы бірліктердің тізімі, істен шығу себептері, сенімділікті жоғарылату үшін қажетті іс-шаралар.

Сенімділік қиыстырманың артықшылықтарынағ жасау технологиясына және қолдану салтына байланысты.

Бағыттар: қордың жоғарлауы, майлау (жетілдіру), жайғастыруды жақсарту, ТОР оптималды кезеңділік.

1.Сенімділікті жоғарылатудың негізгі жолдары.

2.Сенімділікті сараптау жолымен шешілетін тапсырмалар.

Әдебиет : 4, 31-90 бет.
Дәріс 14

Тақырып: Машина сенімділігін пайдалануды қамтамасыз ету

Мақсаты: Пайдалану кезінде сенімділікті қамтамасыз ету бағыттарымен танысу.

Сабақтың жоспары.

1. Жаңа және жөнделген машиналарды жатықтыру.

2. Техникалық эксплуатацияны ұйымдастыру.

Қолдану аясында көрсеткіштер іске асырылады. Бірақ, пайдалану шарттары сенімділіктің нақты көрсеткіштеріне қатты әсер етеді, олар өндіргіші-зауыт күштерін нақтылауға немесе нөлге келтіре алады.

Істен шықпаусыздық және ұзақмерзімділіктер тәуелді іс-шаралар (бағыттар): жаттықтыру, ТҚК ұйымдастыру, диагностика жасау, сақтау, агрегаттау, резерв жасау. Оларды сақтау кезінде, күтпеген істен шығулар теоретикалық жағынан болдырмайды.

Техникалық бақылауларды және диагностика жасауды жүргізу кезеңі. Жұмыстың қалыпты режимін қамтамасыз ету.

1.Машинаны жаттықтырудың тағайындалуы.

2.Машинаның техникалық диагностика жасалуы.

3. Қалдық қорлар дегеніміз не?

1. Жөндеу әсерінің сапасын жоғарлату.

2. Жаңартылған ЖТҚК енгіздіру.

Жұмысқа қабілеттілікті қалпына келтіруге және оның жөндеу аралық қорларға әсер етуіне бағытталған іс-шараларының мәнін ескере-маңызды орынға жөндеу ие.

Шаруашылық және өнеркәсіпте – парктің 70-80% ол жөнделген машиналар. Олардың көрсеткіштері жаңаларға қарағанда аз. Істен шықпаусыздық көрсеткіштерін салыстыру: істен шығулардың фактілі саны мүмкін санынан айтарлықтай жоғары.Жөндеудің прогрессивті әдістерін енгізу, технологиялық пән, бөлшектерді қалпына келтіру жаңа жөндеу- технологиялық жабдықты енгізу.

Бақылау сұрақтары:

1.Жөндеуді ұйымдастырудың жаңа әдісін енгізу.

2.Жөндеу-технологиялық қызмет көрсетуінің классификациясы.

3. Қалдық қорлар дегеніміз не?

4, 111-123 бет.

№1 САБАҚ

27.002-83-ші МЕСТ бойынша бұйымдардың сенімділігі туралы терминология 165004-81-ші МЕСТ және 70.02.83-ші МЕСТ бойынша сынаулар терминологиясы.

Бұйымның сенімділігі туралы мәлімет көрсеткіштерінің анықтау мүмкіндіктерін қамтамасыз етуі және келесі мәліметтер болуы керек:

• 
  бұйымдар жұмыс нәтижесін ортақ және ақаудың пайда болуы немесе ақаулықты анықтау, олардың мінездемесін кезге, ықтимал себепті және жою әдісі;
  
• 
  бетін қайтарған алмастырылатындарға техникалық күй құрама жиірек;
  
• 
  уақыт шығындары, еңбек және ақаулардың іздеп табу және жоюға арналған құралдары.
  

Машиналарды қолдану немесе сенімділіктің позициясынан олардың элементеріне қарай келесі негізгі параметрлер ерекшелеуге болады: бірінші ақауға дейін жұмыс нәтижесін немесе ақаулардың арасындағы, шекті күйге дейін жұмыс нәтижесі, ақаулар санының нақтылы жұмыс нәтижесі. Мына барлық шамалар машиналардың мінездемелерінің ыдырауы және пайдаланудың шарттарының алуан түрлігімен ұғындырылатын бір аттың әртүрлі бұйымдары үшін тұрақты нақтылы шектерде болып табылмайды. Экспериментальді мәліметтердің өңдеуін сондықтан математикалық санақ және ықтималдықтар теориясының тек қана әдістерімен жасауға болады.

Бастапқы мәліметтің жаттықтыру сабақтарын орындаудың жанында оқытушының тапсырмасы бойынша 1 кестеден алады.

1-кесте. Шекті күйге дейін бөлшектерді жұмыс нәтижесі бойынша бастапқы деректер (моточастар)

Математикалық санақтың әдістері объекттердің сенімділігінің көрсеткіштерінің бағаларын алуға осы іріктеумен арналған бас жиынтық мүмкіндік береді (ішінара мәліметпен). Нақты объекттің сенімділіктері толық мінездеме ішінара мәліметтердің үлестірілуі болып табылады. Демек, көрсеткіш барлық санмен көрсетілген мәндер (осы өндірумен арналған) тәжірибелі үлестірудің құрастырулары үшін қандай болмасын боыйна қарай тұрғызады содан соң интервалдарға қатарлас өсу ретінде орналастырады, интервалдар саны формула бойынша анықтайды:

Барлық интервалдар өзара тең болулары керек. Интервалдың шамасын –А формуласы бойынша анықтайды:

Қатардың бірінші интервалы көрсеткіштің ең кіші мәні баспен және интервалдың ортасының аралығында шамамен болатындай етіп орналастырады.

Жиналған тәжірибелі ықтималдық интервалдар бойынша ықтималдықтың мәндерінің біртіндеп жинақтауымен анықталады.

Алған есептеулер 2 кестеде көрсетілген.

2 кесте. Мәліметтің аралықтық статикалық қатары

Құрастырулардың графиканың көлденең өсіндегі гистограммаларының жанындағы мәндерді бөліп шығарып қояды, тиісті жартылай интервалдардың тиісті шекаралары, тікке-жиілік немесе жекелік, жеке интервалдар бойынша. Бұдан әрі негізгі координаталардың көлденең өстері үстінде жататын және тең болатын тік төртбұрыштар, жиілік немесе жекеліктерге интервалдар бойынша салады. Сатылы көпбұрыш немесе гистограмма нәтижеде пайда болады.

Егер гистограммадағы тік төртбұрыштарын (көлденең) жоғары талаптардың ортасының түзу сызықтарымен қосса, онда сызықтардың ломандар түріндегі полигонды аламыз.

Бірінші ақауға дейін гистограмманың құрастыруы және танап белбеулерінің жұмыс нәтижесінің үлестірілуін полигонның мысалдары 1-ші суретінде көрсетілген.

Көп көрсеткіштердің сенімділіктерінде олардың нөл мәнінен емес ыдырауы бастайды, нөлдік туралы жылжуды алғанындағы мәндер. Бұл шама жылжуды ары қарай есептеулерде есепке алынуы керек.

Полигонның құрастыруы және гистограмманың мысалы 1 суретте көрсетілген.

№