конусты шыны сауыт және 100 мл сыйымды стақан, бюретка, тамызғыштар,
заттық шыны, плиткалар.
Реактивтер:
метил көгінің қалыпты ерітіндісі, 0,005 % резазуриннің су
ерітіндісі (ерітінді 24 сағ көп сақтау керек), ащы натрийдің 0,1 н ерітіндіс
(титрленетін ыдысқа салынады), фенолфталеиннің 1%-дық спиртті ерітіндісі,
бояудың бақылау эталоны, 72 % этил спирті, дистилденген су.
Сүттің санитарлы-гигиеналық жағдайы механикалық қосылыстардың
бар болуымен сипатталады (топ тазалығы) бактериалды тұқымдылық,
микрофлора сипаттамасымен, ауру қоздырғыштардың болуы және басқалары.
Қышылдылығына байқап сүт балғындығын анықтайды.
Көрсеткіштер – сүттің тазалық тобы, бактериалды тұқымдылығы және
қышқылдылығы сортын анықтағанда арбитражды болады.
ГОСТР 52054 – 2003 бойынша шикі сүтті 4-ке бөледі: жоғары, бірінші,
екінші және сортталмаған.
Кесте 7 – Шикі сүттің сорт бойынша сипаттамасы
Көрсеткіштер
Сүтке арналған қалып
Жоғары
сорт
Бірінші
сорт
Екінші сорт
сортсыз
1
2
3
4
5
Иісі және дәмі
Сүтке тән таза, бөтен иіс және өзге
дәмдерсіз
Көрсетілген
азықтандырғышөзге
дәм мен иіс
Қыс-көктем
кезінде әлсіз
азықтандырғы
ш өзге дәм мен
иіс
рұқсат
етіледі
Консистенция
Біртекті тұнбасыз және өлпексіз
сұйықтық. Қатыру рұқсат етілмейді.
Ақуыз өлпектерінің,
механикалық
қоспалардың болуы
Түсі
Ақтан ашық сары түске дейін
Ашық сары, ашық
сұрдан сұр түске
дейін
Тығыздығы,
кг/м
3
кем емес
1028
1027
1027
1026,9 кем емес
Қату
температурасы,
-0,520
дан жоғары емес
-0,520-дан жоғары
0
С
Қышқылдылық,
0
Т
16-18
16-18
16-20,99
15,99 төмен немесе
21,00-ден жоғары
Эталон
бойынша
тазалық
дәрежесі,
топтан төмен
емес
1
1
2
3
КМАФАнМ,
мың/см
3
300
дейін
300-ден
500
дейін
500-ден 4000
дейін
4000-нан 20000
дейін
Соматикалық
жасушаның
құрамы,
мың/см
3
500
1000
1000
1000-нан
жоғары
Анықтау техникасы.
(қалыпты әдіспен): Шыны түтікке 1 мл метил
көгін және 10 мл сүтті өлшеп құяды. Араластырған соң шыны түтікті 10
0
С
өлшеп алу. Араластырған соң шыны түтікті 1,0
0
С температурада редуктазаға
қояды. Уақыт бойынша сүт классын және сүттегі бактерия санын анықтау.
Сүттің резазурин сынама ерекшелігі сүт класын бактериалды
тұқымсыздық арқылы 1 сағ аралығында анықтауға болады. Редуктаза
ферментінің әсерінен резазурин қызғылт түсті резофуринге айналады.
Айналу кезінде көгілдір түстен бояу барлық түстерді өткеріп, тіпті ақ та,
қызғылт түс болады.
Кесте 8.
Сүт классы
Түссіздену ұзақтығы,
сағ
1
мс
3
сүттегі
бактериялардың нысана
мөлшері
Жоғары
3,5 жоғары
300 мың-нан астам
1
3,5
300 нан 500
мыңға дейін
2
2,5
500 мыңнан 4
млн дейін
3
40 мин
4-тен 20-млн-ға дейін
Анықтау техникасы.
Шыны түтікке 1 мл 0,005 пайыздық резазурин
ерітіндісін және 10 мл сүт құяды. Араластырып тығынмен жауып, 37ұ 10
0
С
температурасымен су моншасына 1 сағ қояды. Кестені пайдалана отырып,
сүттің бактериалды былғануын анықтау. Нәтижесін 8-кестеге жазу.
Анықтау техникасы.
Метал торшаға домалақ сүзгіш салу. 250 мл
шамасында сүтті 35-40
0
С температурасында қыздырып, мұқият
араластырып және аспап ыдысына құю. Сүтті сүзудің соңына сүзгішті таза
қағазға салып, құрғатып, эталонмен салыстырып және механикалық былғану
тобын анықтау. Зерттеу нәтижелерін 7-кестеге жазу.
А) белсенді қышқылдылық (оқытушы айтады)
Б) Балғын сүттің жалпы қышқылдылығы (титрленетін қышқылдылық)
құрамындағы ақуыз, қышқыл тұз және газдарға негізделген.
100 мл сүтті титрлеу үшін жұмсалған денитрленген сілті мөлшері
Тернер (
0
Т) градусымен көрсетіледі, ол қышқылдылық деп аталады.
Сүт қышқылдылығын анықтаудың бірнеше әдісі бар, дегенмен
стандартты әдісі көп қолданылады (титрометрлік әдіспен).
Анықтау механикасы.
Алдын ала 20
0
С температурада жылытылған 10
мл сүтті шыны сауытқа құйып, жақсылап араластырады. 20 мл дистилденген
су су және 2-3 тамшы фенолфталеинмен қосады. 0,1 н сілті ерітіндісін
әрдайым араластыра отырып, 1 мин ішінде жоғалып кетпейтін әлсіз қызғылт
түс пайда болғанша бюреткадан шыны сауытқа қосып отыру керек. Сілті мл-
нің санын 10-ға көбейту керек, яғни 100 мл қайта емептеу керек.
Параллелді анықтамалардың айырмашылығы ұ 1
0
Т аспауы керек.
Егер дистилденген су болмаса, сүт қышқылдылығын онсыз анықтауға
болады. Бұл жағдайда титрлеу нәтижесін 2
0
Т қысқарту керек.
Шектік қышқыл деп максималды қышқылдылықты айтады, сүт балғын
деп саналады және оны сүт заводтарында қабылдайды. Шектік қышқыл 20
0
Т
деп алайық. Бұндай жағдайда 10 мл сүтті титрлеу үшін 2 мл 0,1 н сілті
ерітіндісі жұмсалады, ал 5 мл -1 мл.
Шыны түтікке бюреткадан 1 мл 0,1 н сілті, 2 тамшы фенолфталеин
және 10 мл су өлшеп алу. Осы шыны түтікке 5 мл зерттелетін сүт құйылады.
Шыны түтікке жауып, шайқап (аудара отыра) және түсі бойынша сүт сапасын
анықтау: балғын – шектік қышқылдылықтан төмен немесе жоғары
қышқылдылықпен (балғын емес).
Достарыңызбен бөлісу: 
