| М. А. Дмитриеваның «Әлеуметтік-психологиялық кәсіби бейімделуді бағалауға арналған әдістемесінің сұрақтары
1. Менің өмірлік жоспарымның шешімі (қызықты жұмыс, кәсіби даму және т.б.) осы кәсіпорынның жұмысымен байланысты.
2. Менің ұжымым ... деп есептеледі:
3. Мен өзімнің уәделерімді үнемі сақтаймын деп айта аламын, маған пайдасыз болуы мүмкін болса да:
4. Ұжымдағы қазіргі қарым-қатынас маған:
5. Біздің ұжымдағы кемшіліктерге өте қатты көңіл аударамын:
6. Оқуыма (жұмысыма) қанағаттанамын:......
Кесте 9. Тіркелу бланкі
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
18
|
19
|
20
|
21
|
22
|
23
|
24
|
25
|
26
|
27
|
28
|
29
|
30
|
31
|
32
|
33
|
34
|
35
|
36
|
37
|
38
|
39
|
40
|
41
|
42
|
43
|
44
|
45
|
46
|
47
|
48
|
49
|
50
|
51
|
52
|
53
|
54
|
55
|
56
|
57
|
58
|
59
|
|
Тіркелу бланкісі толтырылғаннан кейін жауаптарды өңдеуге көшеміз.
Нәтижелерді өңдеу:
Тақырыптың жауаптары декодермен салыстырылады. Сонымен бірге:
а деген жауап 2 ұпаймен,
б - 1 ұпаймен,
в - 0 ұпаймен бағаланады.
2, 8, 9, 13, 17, 22, 28, 30, 33, 35, 40, 44-47, 51, 53, 54 сұрақтарына жауап
а- 0 ұпай,
б - 1 ұпай,
в - 2 ұпай.
7, 3, 52 сұрақтарына жауап
а - 1 ұпай,
б және в - 0 ұпай,
16, 25, 43 сұрақтары үшін
а және б - 0, в - 1 ұпай
Максималды ұпай саны - 108. Бейімделу деңгейі келесідей анықталады: 83 - 108 ұпай - бейімделу деңгейі жоғары, 55 - 82 ұпай - бейімделудің айқын (орташа) деңгейі, 28 - 54 ұпай - бейімделу деңгейі төмен, 0 - 27 ұпай - бейімделудің айқын бұзылуы.
Кесте 10. Бейімделу факторлары және олардың спецификасы
Әсер ету факторлары
|
Факторлардың спецификалық тобы
|
Биологиялық
|
Физеологиялық қажеттіліктерді қанағаттандырудың ерекшелігі. Маңызды физикалық жүктеменің заңдылықтары.
|
Психологиялық
|
Жеке еркіндік деңгейіне шектеу. Өзара қарым-қатынас пен коммуникация ерекшелігі.
|
Іс-әрекеттік
|
Іс-әрекет өзгешелігі.
|
Сауалнаманы 42 студент арасында өткіздік. Анықтаушы эксперимент нәтижесінде келесідей мәліметтер алынды:
Кесте 11. Анықтаушы эксперимент нәтижелері
№
|
Бейімделу деңгейі
|
Студенттер саны және пайызы
|
1
|
Бейімделу деңгейі жоғары
|
10/23,8%
|
2
|
Бейімделудің айқын (орташа) деңгейі
|
17/40,42%
|
3
|
Бейімделу деңгейі төмен
|
15/35,78
|
Сурет 2. Анықтаушы эксперименттегі бейімделу деңгейінің көрсеткіштері
Бейімделу факторларының спецификасын анықтауға қатысты сипаттамаларды таңдап жауап берді.
Сауалнамала нәтижелері өңделген соң, төмендегідей нәтижелерге ие болдық:
2 студентке биологиялық фактор әсер етеді.
35 студенттің бейімделуіне психологиялық фактор әсер етеді
5 студенттің бейімделуіне іс-әрекеттік немесе стимулдық фактор әсер етеді.
Кесте 12. Бейімделу факторларының нәтижелері
Әсер ету факторлары
|
Студенттер саны
|
Биологиялық
|
2
|
Психологиялық
|
35
|
Іс-әрекеттік
|
5
|
Сурет 3. Анықтаушы экспериментің нәтижелері
Зерттеу барысының келесі қадамы - «Менің қолымнан барлығы келеді» атты тренинг-ойын өткізілді.
Тақырыбы: «Менің қолымнан барлығы келеді» тренинг-ойыны
Мақсаты: Өмірге деген бейімділік, табандылық қарым-қатынас орнатуды қалыптастыру, өмірдің құндылығын сезіндіру. Түрлі мәселелер туралы психологиялық білім беру, олардың алдын алу. Бір-бірімен қарым-қатынас машығын қалыптастыру. Ортаға бейімделу. Өзіндік бағаны жоғарылату.
Міндеті:
- өмір жолының, өз алдына қойған өмірлік мақсат-мұраттары мен жалпы адамгершілік құндылықтардың адам өміріндегі маңызы туралы түсінік беру;
- студенттерді өз өмірінің мәнін түсіне білуге, рухани өсуге және жақсы мен жаманның аражігін ажырата отырып, өмірлік айқындамасын белгілей білуге үйрету;
- Студенттерді өз өміріне, өз сөзі, ойы және әрекетіне мұқият болуға бағыттау;
- Студенттердің ойын ашу, өмірге деген оң көзқарасын қалыптастыру;
Қатысушылар: АКК-81, МК-81 топтарының студенттері.
Жұмыс түрі: топтық жұмыс
Көрнекілігі: баяу орындалатын әуен, түрлі-түсті қарындаш, фломастерлер, А4 қағазы, бейдж, ватман.
Тренингтің барысы: Қатысушылар үш топқа бөлінеді.
«Менің есімім» жаттығуы. Қатысушылар өз аттарын айтып, бойындағы жақсы қасиеттерін айтады.
Пікірталас сұрақтары: Өмір дегенді қалай түсінесіндер? Өмірдің мәні неде деп ойлайсыңдар? Өмір адамға несімен қымбат?». Әр топ қағазға өз ойларын жазып, қорғайды.
Сіздер бір-бірлеріңізге қызықты өмір сүру үшін қандай кеңес берер едіңіздер? Сарбаздар сіздер қалай ойлайсыздар «Қызықты өмір сүру үшін не қажет?», «Сіздер қызықты өмірді қалай қалыптастырасыздар? Әскерге шақырту алдында күн режимі қандай болды?».
«Ойлануға арналған балықтар» жаттығуы:
Біз бір-бірімізді жақын тану үшін әр біреуіне «балық аулауды» ұсынамын. Топтың әр қатысушысы «балық аулайды»,Себептен аяқталмаған сөйлемі бар карточканы алады да, өз сөздерімен аяқтайды.
Карточкадағы сөйлемдер:
1.Ең үлкен қорқыныш –бұл ..........
2.Мен мынадай адамдарға сенбеймін .......
3.Мен ренжимін, егер .........
4.Мен ұнатпаймын, егер........
5.Маған көңілсіз, егер ........
6.Егер маған дауыс көтерсе , мен .......
7.Мен қарсыласқанда ......
8.Егер мен сенімсіз болсам, онда .....
«Рефлексия». Студенттер тренингтен кейінгі әсерлерін айтады.
«Суретті жалғасытырып әрі қарай жібер» атты ойыны өткізілді.
Мақсаты: психофизикалық күйзелісті төмендету, топты біріктіру.
Нұсқау: Студенттер орындарынан тұрып, бір-бірінің арқасына саусақтарымен сурет салады. Екінші адам не түсінді сол суретті келесі адамның арқасына салады. Соңында бірінші оқушы не салғанын айтады.
Студенттермен әлеуметтік-психологиялық бейімделуіне байланысты жұмыс бір ай көлемінде жүргізілді.
Жасаған жұмыстын нәтижелерін тексерген соң, сауалнамасы екінші рет қалыптастырушы эксперимент ретінде өткізілді.
Достарыңызбен бөлісу: | 
