Балалардың дамуы мен тәрбиеленуіндегі әлеуметтік ауытқуларды алдын – алу
Әлеуметтік педагог үшін норма мен ауытқу сөздері өте маңызды, олар баланың дарындылығымен әлеуметтік тәртіп процесін сипаттау үшін қолданылады. Ауытқулар жағымсыз және жағымды болады.
Мысалы: Бала дамуындағы ауытқу ақыл-ой кемістігімен дарындылық
Тәртіптегі қылмыс алкогализм, нашақорлық секілді, теріс ауытқулар адамның әлеуметтік қалыптастыру процесіне және қоғамның жалпы дамуына теріс әсерін тигізеді.
Ауытқу түрлері
Нормадан ауытқудың 4 топқа бөлуге болады.
1. Физиологиялық ауытқу.
2. Педагогикалық ауытқу.
3. Әлеуметтік ауытқу.
4. Психологиялық ауытқу.
Физиологиялық ауытқулар – ең алдымен адамның
денсаулығына байланысты және медициналық көрсеткіштерін анықтайды. Медицинада әрбір жас және жыныс топтың балаларының олардың денсаулығын көрсетін көрсеткіштері бар. Нақты бұл идеалды көрсеткіштер. Сонда бұған сай келетін баланы табу өте қиын.
Денсаулығында ауытқулар не тұқымқуалаушылық әсерін сыртқы жағдайлар әсерін экологиялық жағдай ауыз сапасының қанағаттандырмауы, отбасы өмірінің деңгейінің төмендеуіне байланысты.
Физиологиялық кемістіктер адам ағзасының бір мүшесінің дамуындағы қалыпта немесе уақытша кемістіктер немесе созылмалы соматикалық (бұлшықет) немесе жұқпалы ауру.
Психологиялық кемістіктер – адамның психологиялық дамуындағы немесе уақытша кемістіктер, яғни сөйлеудің бұзылуы, психологиялық мидың зақымдануы ақыл-ой дамуының бұзылуы психологиялық дамуының тежелуі.
Кемістіктер екіге бөлінеді:
Ауыр психологиялық – балада белгілі ешқандай нәрсе үйрене алмауы мен білім ала алмауы.
Қиын психологиялық – физиологиялық психологиялық кемістіктер.
Баланың физиологиялық дамуындағы ауытқулар ауру көру, есту, тірек қимыл аппараттарының бұзылуы.
Нормадан психологиялық жағынан ауытқу ең алдымен баланың ақыл-ой дамуын оның психологиялық кемістіктерімен байланысты.
Ауытқушылықтың бір тобына ең алдымен психолгиялық дамудың тежелуінен ақыл-ой кемістігі немесе олигофрония (грек ауд. олигос – аз, фринг. -ақыл) ақыл-ой кемістігі жан-жақты туа пайда болған кемістігіне байланысты немесе ауруының соққының және басқа себептердің нәтижесі болуы мүмкін.
Ақыл-ой кемістігінің 3 дәрежесі бар
1. Дебильдік ең жеңіл түрі
2. Имбицильдік ақыл-орташа түрі
3. Идиотио бұлар ешнәрсе түсіне алмайды
Ауытқудың ерекше түрі болар-дарындылығы. Бұл қандайда бір
іс-әрекеттің табысты орындауды қамтамасыз ететін қабілетінің өзіндік үйлесімі.
Қабілетті іс – әрекеттің кейбір жиынтығын меңгерудің шамасы көрсететін тұлғаның сипаттамасы.
Дарындылық дарын шамасы – жаңашылдықпен стандартсыздық пен бірегейлігімен және басқада көрсеткіштермен ерекше іс-әрекеттің өніммен анықталады.
Физиологиялық және психологиялық кемістіктерді – диагностикалық үшін тұрақты ведомст аралық психологиялық медико педагогикалық комиссия құрылады.
Комиссияның міндеттері:
- Балада ертеректен психологиялық, медициналық, педагогикалық зерттеуден өткізу.
- Баланың білім алу құқығын қанағаттандыру;
- Ата-анаға кеңес беру.
Комиссия мүшелері: психолог, дәрігер–психолог, невролог,
ортопед, окулист, терапевт, педиатор, физиотерапевт, логопед, педагог сурдопедагог, тифлопедагог – соқыр бала, әлеуметтік педагог, заңгер.
Бүгінгі таңда адамның жеке тұлға ретінде қалыптасуы үшін оған берілген мүмкіндіктерді толық пайдаланылуын, оның психикалық даму ерекшеліктерін ескеру қажет. Осыған орай мектептегі мінез- құлқында қиындығы бар оқушылармен арнайы жұмыстар жүргізу қажет. Үлкендер балалармен дұрыс қарым-қатынас жасай алмайтындықтан, ата-аналардың тәжірибесінің жетіспеуінен, балада елестету, қиялдау процестерінің жеткіліксіз дамуынан мінез- құлқының қалыптасуында қиындықтар пайда болады.
Нормадан ауытқудың түрлері:
Физикалық Психологиялық Педагогикалық Әлеуметтік ауытқу түрі ауытқу түрі ауытқу түрі ауытқу түрі
Ауру, көрудің, бұзылу, есту
Психологиялық дамудың тежелеуі ақыл-ой кемістігі сөйлеудің бұзылуы. Эмоционалды ерік сапаларының бұзылуы, дарындылық.
Жалпы білім алудағы ауытқуының кәсіби білім алудағы ауытқулар
Жетілудің тәртіп ауытқушылық алкоголизм; нашақорлық, құқық бұзу қылмыс.
Достарыңызбен бөлісу: |
