Электр аппараттары «Федералдық білім беруді дамыту институты»

166
БЭнас
І
=
U
-
U
с
U
10.14-сурет. Құрама транзистор 
негізіне құрылған транзистордың 
схемасы
10.15-сурет. Шығындарды азайту 
үшін паралель қосылған транзи- 
сторлардың схемасы: 
FUI 
— 
FUn
— сақтандырғыштар
ды, өйткені басқару кернеуінің жартысы транзитордың база-эмиттерлік
ауысуында түседі де, қанығу режимінде 
U
= 1,0...1,5 В құрайды.
Қанығу тоғының қажет мəні басқарылатын кернеу жəне база тізбегіне 
кіретін резитор кедергісінің деңгейімен анықталады:
упр
Б 
R
БЭнас
Ол үшін 
U
упр
>> 
U
БЭнас
Б
шарты орындалуы тиіс. 
І
жүзінде 
U
упр
« (4...5)
БЭнас
қатынасы жеткілікті болып табылады.
Басқаруға кернеуді аз жұмсаудың тағы бір жолы кілтті күшейту 
коэффициентін арттыру болып табылады. Ол үшін құрама транзистор 
қолданылады. Құрама транзисторда екі биполярды транзистор Дар- 
лингтон схемасы бойынша біріктірілген (10.14-сурет).
Құрама транзистордың ток бойынша беру эквивалентті коэффици- 
енті əр транзистор тоғы бойынша беріліс коэффициенттерін шығару
арқыл анықталады, яғни β
= β β . Сəйкесінше құрама транзисторды
экв 
1 2
басқару үшін аз ток жəне аз қуат қажет. Коэффициенттің артуы есебі-
нен жоғалтулар 10 есе азаяды. Сонымен қатар, ескеретін жағдай база 
тізбегінде жоғалтудың азаюымен бірге, коллектор тізбегінде шығындар 
1,5-2 есе артады, өйткені құрама транзистор қанығу режимінде бола ал- 
майды.
Транзисторлардың паралель қосылуы кілтте шығындарды азайту ай- 
тарлықтай ықпал етеді (10.15-сурет). Коллекторлық тізбекте параллель 
қосылған əр транзистордан барынша ықтимал мəннің 15-20 % құрай- 
тын ток ағуы қажет. Бұл кілтте кернеудің қаныққан режимнен кернеудің 
түсуіне жағдай жасайды, ал сəйкесінше ондағы шығындар да аз болады. 
Осылайша, қанша транзистор паралель қосылса, кілтте кернеудің құла-
уы соншалықты аз болады.

167
10.16-сурет. Жүктеме үлкен тоғын алу үшін параллель қосылған транзи- 
сторлары бар кілт схемасы
Транзисторларды параллель қосу тек кілттегі шығындарды азай- 
тпайды, сонымен қатар оның жұмысының сенімділігін арттырады, 
өйткені транзистор коллекторларындағы ағып өтетін ток пайдалануға 
болатын барынша ықтимал мəнінен аз болады. Әр транзистордың кол- 
лекторлық тізбегіне балқығыш сақтандырғыш қосады. Ол кілтке зиян 
келтірмей, қысқа мерзімдік апаттық режимдерде кез-келген транзистор- 
ды сөндіре алады.
Егер транзистордың шекті тоғы жүктеме тоғынан аз болса, транзи- 
сторларды 10.16-суретте келтірілген схема бойынша параллель қосады. 
Бұл жағдайда параллель қосылған транзисторлардың санын келесі шарт 
бойынша анықтайды: əр транзистордың коллекторлық тізбегінде аға- 
тын ток барынша рұқсат етілетін токтан 50-70 % асатын болуы керек. 
Транзисторларда параметрлердің шашылуы болады, əр транзистордың 
эмиттер тізбегіне токты түзету үшін резистор R жалғайды.

жүктеу 8,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: