3.2.
Электр аппаратының пайдалы әсерінің
коэффициенті
Пайдалы əсер коэффициенті (ПӘК) пайдалы немесе берілетін қу-
атқа
Р
тұтынылатын қуаттың
Р
қатынасы ретінде анықталады:
η =
P
/
P
,
(3.4)
2 1
немесе (пайызбен)
η(%) = (
P
/
P
) 100.
(3.5)
2 1
56
2
1
2
1
2
∑
2
1
∑
∑
1
Р
2
∑
1
2
∑
1
3.1-сурет. Пайдалы əсер коэффициентінің
кернеуге (пайдалы қуатқа P2) тəуелділігі
Заманауи электр аппараттарының жоғары ПӘК болады. Қуаты
мыңдаған киловольт-ампер трансформаторларда ПӘК 98- 99 % құрай-
ды. Тек аз қуатты электр аппараттарында салыстырмалы төмен ПӘК
болады. Қуаты 100 Вт дейін қуаты аз электр аппараттарында ол 30.40
% құрайды.
Қисық η =
f
(
P
) алдымен кернеудің ұлғаюымен жоғары тез жүреді,
одан кейін ПӘК ең жоғары мəнге жетеді (əдетте номиналдыға жуық
кернеу кезінде) жəне үлкен кернеу кезінде азаяды (3.1-сурет). Соңғысы
шығынның жеке түрлерінің (электр жəне қосымша) пайдалы қуатқа қа-
рағанда тезірек өсетінімен түсіндіріледі.
ПӘК анықтаудың тура жəне жанама əдістері қолданылады. (3.5)
формулаға сəйкес
Р
жəне
Р
эксперименттік мəндері бойынша ПӘК
анықтаудың тура əдісінде елеулі қателік жіберіледі. Бұл
Р
жəне
Р
жуық шамалар болып табылатынымен жəне оларды эксперименталды
анықтау кезінде қателікке жол бермеу мүмкін еместігімен негізделеді.
Механикалық қуатты өлшеу өте үлкен қиындық туғызады (алынған
нəтижесінің қателігі өте жоғары).
Сондықтан с η (%) > 70 % аппараттары үшін мемлекеттік стандарт
эксперименттік деректері бойынша шығын сомасы
P
табылатын ПӘК
анықтаудың жанама əдісін қолдануға ұсыныс жасайды.
(3.4) формулаға қойып
Р
=
Р
–
P
, аламыз
η = 1 -
P
/
Р
.
(3.6)
=
Р
+
P
алмастырып қоюды қолданып, формуланың басқа түрін
аламыз:
η = 1 –
P
/(
Р
+
P
).
(3.7)
∑
2
∑
Жеке шығынды жəне шығын сомасын P∑ эксперименттік анықтау
əдістері электр аппараттарының стандарттарында жəне оларды зерттеу
жəне сынау бойынша нұсқаулықтарда сипатталады. Егер
Р
немесе
Р
қарағанда тіпті
P
едəуір аз дəлдікпен анықталса, (3.4) өрнегінің ор-
нына (3.6) жəне (3.7) формулаларын қолдану кезінде ең дəл нəтижелер
алынады.
57
t1
пр
t1
пр
λ
пр
пр
пр
=
T
–
T
лч
,
Т
пр
θ
пр
пр
—
Достарыңызбен бөлісу: |