5 тақырып бойынша тестік тапсырмалар. Томас Мальтус “Халық заңы туралы тәжірибе”
Егер сіз бекітілгенмен келіссеңіз «Иә» деп келіспесеңіз «Жоқ» деп жауап беріңіз
Мальтустың өз идеяларын әзірлеу оған бірінші жұмыспен салыстыру бойынша адам болашағы туралы оптимистік тұжырымдар жасауға мүмкіндік берді.
Мальтустың пікірінше адами қоғам әлеуметтік заңнаманың көмегімен жақсаруы мүмкін.
Мальтустың пікірінше өткен заманда халық санының өсуі ауру мен кедейлікпен сақталды.
Мальтус бойынша кедейлік себебі - өмірлік игіліктер қарқыны аясында халықтың өсу қарқынының артуы.
Томас Мальтус өндірісті кеңейту шегі бар деп есептеді.
Мальтус тек жеке дағдарыстар бар деп жорамалдайды, яғни бөлек салаларға әсер етуші.
Адам Смит халықтың абсолютті саны маңызды деме, ал оның өндірістік және өндірістік емес қатынасы арасындағы мән деп есептеді.
Мальтус егер ұлттық байлықты бәріне тең бөлінсе, онда кедейшілік мәңгілікке жойылады деп есептеді.
Мальтус кедейлерге көмекті пайдасыз деп есептеді.
Мальтус қойылған проблемалар қазіргі күнде шешілді.
Мальтустың пікірі бойынша тамақ өндірісінің мүмкіндіктері жердің жетіспеушілігімен шектелген.
Мальтус бар болу жағдайын жақсарту үміті халық санының артуымен шектелуі мүмкін.
Томас Мальтус проблемаларға экономикалық негіздеме беруші алғашқы демограф.
Шетел тарихы Мальтус теориясын растамайды.
Томас Мальтус экономиканың халық санының өзгеруіне әсерін және халық санының артуы экономикаға ықпалын тигізетінін қарастырды.
Мальтустың пікірі бойынша біріншілік сектордағы өндіріс (нағыз тамақ өндірілетін орында) жер қыртысының кему заңына бағынады.
Т.Р. Мальтус бар болудың шығару құралын геометриялық, ал халықтың өсуін арифметикалық үдеріспен үдемеледі.
Томас Мальтус адамдардың рафионалды мінез-құлқы принципінен алшақ болды.
Ж.Б. Сэй, Т.Р. Мальтус Адам Смиттің құн теориясынан «еңбексіз» нұсқаны әзірледі .
Томас Мальтус құн теориясына іске асыру проблемасы және қайта өндіру проблемасына байланысты .
6 тақырып. Дэвид Рикардо және «Саяси экономиканың және салық салымының бастауы» (1817)
Экономика өндіріс және игілікті бөлу мәселесімен айналысатын ғылыми тәртіп
1 Давид Рикардо өндіріс туралы
Ерікті бәсекелестік және экономикалық либерализм ел байлығын арттырудағы жағдай: «жемісті ел бұл әсіресе тамақ өнімдерінің ерікті әкелінуіне рұқсат береді, пайда нормасының азаюына немесе елеулі жер рентасының артуына қарамастан молшылық капиталының жинақталуы»
Салдар:
Әлемдік саудада – ел байлығын арттыру мақсатында халықаралық сауданың салыстырмалы мүлкін пайдалану (Рекардоның «нан заңы» ағынына қарсы ағылшын парламентінің мүшесі)
Экономикалық циклдардың проблемалар мынадай болмайды – нақты бәсекелес экономика толық жұмыспен қамтуға ауыртпалықтайды. Күйзеліс шексіз болмауы мүмкін, бірақ тауарға деген сұраныс еңбекке деген сұраныс.
Өндіріс факторларына араласу проблемасы. Рикардо тиімділігі (гармошкі әсері) – еңбекақы қарқынының инфляция қарқынынан қалып қоюы, тауарға деген бағаның өсуі деп түсіну. Бұл көп еңбек ететін технологиялар жүйесінің экономикалық өрлеуге өтуі және капиталдың еңбек етуінің төмендеуі.
Экономикалық өрлеу қарқынының проблемалары: экономикалық өсім ерте ме кешпе табиғи ресурстардың жетіспеушілігінен тоқтауы мүмкін.
2 Рикардо бөлу туралы
а Еңбек құндылығының теориясы: ол ауысатын тауар құны немесе басқа тауар саны еңбек санына қатысты, ол оның өндірісіне емес сыйақы еңбегіне төленеді.
б бөлу проблемалары өндіріс факторларының бағасымен көрсетіледі (технологиялық коэффиценттерді белгілеген жағдайдағы тұрақты алымдар өндірісі):
Рикардоның пікірі бойынша еңбек бағасы «темір еңбекақы» заңымен белгіленеді – қоғамның табиғи айналымы жағдайында еңбекақы ең төменгі күн көру деңгейіне дейін түсуі мүмкін; сонымен еңбекақының жинақ қоры экономикалық жүйеде өзгермейді.
Капитал бағасы – «пайда табиғи үдеріске ие, сондықтан қоғамның ілгерілеу мен қосымша тамақ санын талап ететін байлық барлық еңбекті сарп ету арқылы келеді», сонымен капиталистердің жиынтық кірістері экономикалық жүйеде өзгермейді.
Салдар:
1 Қолданыста өсуші тауарлардың өзіндік құнының өзгеру мәні негізгі капитал өндірісінде;
«. . . капиталды бірінен басқасына ауыстыру» капиталға салынған пайданың теңсіздігінен; еңбек құнының артуы кластық күрес теориясының логикалық негізінен пайданың түсуіне сәйкессіздігінен болуы мүмкін.
2 Табиғи факторлар құны – рента фактор сияқты, сұраныстан өнім шектілігіне дейін; Рекардоның пікірі бойынша экономикалық өсімнен негізгі пайда табиғи факторлар өндірісінің иегерлері алады.
3 Ыңғайластырылған рента түсінігі. Рента тудырушы факторлар: учаскелердің табиғи әлеуетінің бірдей еместігі (жемісті) нарықтан бұл учаскелердің алшақтығы өнімді іске асыруға болатындай алшақ.
Рикардо экономикалық көзқарастың өкілі ретінде «қараңғы» ғылым - өндіріс факторларын игеру және өкімдену принципі бойынша алдағы уақытта қоғамның қабаттауынан қашу.
Тақырып бойынша тапсырма: М.Блауганың мына айтылғандарын талдаңыз Д.Рикардоның жүйесі туралы. Осы жағдайлармен келісесіз бе? (Цит. М. Блауг “Өткенді шолудағы экономикалық ой ”)
“. . . Рикардо тек фермер табысы ғана басқа сабақтардың табыстарының нормаларын реттейді ” ( 85б).
“. . . кәсіпкерлік теориясы шекті өндірушілік теориясы аяқталған жерде басталады ” (430б).
«. . . «әсер» және «әділеттілікке» деген сенім қандай да бір тұрпатта бөлінуі мүмкін, экономикалық ғылымдардың ескі қиялдардың бірін ұсынады» (545б)
6 тақырып бойынша тестік тапсырма. Давид Рикардо және оның «Саяси экономиканың және салық салымының бастауы»
Егер бекітілгенге сәйкес Сіз келіссеңіз «Иә» немесе «Жоқ» деп жауап беріңіз
Давид Рикардо экономикалық либерализм принципін ұстанды.
Давид Рикардоның пікірі бойынша процестерді бөлу негізінде сыныптық мүдделер болады.
Рикардо тамақ өнімдерін Англияға еркін әкелуді жақтады.
Рикардо тауарлардың негізгі құны деп еңбекті қабылдады.
Давид Рикардо пайданы түсірмей жұмыскерлердің еңбекақысын арттыру мүмкіндігіне жол берді.
Риккардо пікірі бойынша рента жерді пайдаланғаны үшін төленеді.
Риккардо еңбекақы ерікті жағдайда арту үдерісіне ие.
Рикардо бойынша бәсеке жағдайында пайда төмендеу үдерісіне ие.
Рикардо пікірі бойынша алтын әрдайым құнның нақты шамасы болып табылады.
Давид Рикардо қоғамның толық жұмыспен қамтылуы жағдайында дағдарыс болмайды деп есептеді.
Көрінбейтін кіріс туралы ереже Рикардоның рента туралы теориясына негізделген.
Риккардо құнның еңбек теориясында еңбек бірегей (бірдей) деп қарастырды.
Риккардо капиталды жинақталған еңбек ретінде қарастырды.
Рикардо бойынша еңбектің табиғи бағасы төменгі күн көріс деңгейін қамтамасыз етеді.
Рикардо Мальтустың халық саны теориясына қарсы келді.
Давид Рикардо әріптестері алдында көбінесе абсолютті өнімді сатуға міндетті ел көзқарасын ұстанды.
Давид Рикардо табиғи ресурстардың жетіспеушілігінен өсім азаяды.
Риккардо пікірі бойынша техникалық іргерілеу рентаны төмендейді.
Риккардоның пікірі бойынша нарықтық еңбек құны оның табиғи құнынан айырмашылығы жоқ.
Давид Риккардо әртүрлі салалардағы теңестіруде пайда нормалары үдерістеріне назар аударды.
Достарыңызбен бөлісу: | 
