Э. В. Фуфаев, Д. Э. Фуфаев

 
 
6.2-сурет.
Жаңа ДҚ файлының атауы мен жаңа орны көрсетілген диалогтық терезе 
 
•  өрістің аталуы; 
•  деректер ҥлгісі; 
•  сипаттама; 
•  жолдың қасиеті. 
Жолдың қасиеті блогында екі терезе (бетбелгілер) бар: жалпы жəне 
ауыстыру. 
Жалпы  жолдың  қасиеті  міндетті  тҥрде  толтырылады.  Ауыстыру 
терезесінде  деректерді  тікелей  кестеге  енгізген  кезде  көрсетілетін 
мəндер  тізімін  көрсетуге  болады.  Бҧл  жағдайда  қолданушы  тінтуірді 
керекті мəн бойынша басу керек болады. Осы жолдар тізімі бар жолдар 
деп аталады. 
Кесте  жолдарының  атауларын  көрсете  отырып,  төмендегі 
ҧсыныстарды басшылыққа алу керек: 
• жол атауы бос орыннан басталмауы керек; 
•  жол  атауында  тыныс  белгілері,  жақшалар,  леп  белгісі  болмауы 
керек; 
• кестедегі атауларды қайталауға жол берілмейді; 
• жол атаулары 255 таңбадан тҧруы мҥмкін. Атауға ең аз таңбалар 
саны  бар  атау  берілуі  керек  (бҧл  жады  көлемін  жəне  ақпаратты  іздеу 
уақытын азайту ҥшін қажет). Жол атауы жол ҧяшықтарына енгізілетін 
нысанның қысқартылған атауын білдіреді. 

 
(
 
6.3-сурет. Кесте құрылымдары терезесі 
Кесте  құрастырушысының  ақпараттық  блоктары  жолдарына 
деректер  толтыру  технологиясы  Word  мəтіндік  редакторындағы 
кестелермен жҧмыс істеу технологиясына ҧқсас. 
Ақпараттық  блоктарды  толтыру  əрбір  жол  ҥшін  кезеңді  тҥрде 
жасалуы  керек.  Ақпараттық  блоктарды  толтырудың  келесі  тəртібін 
ҧсынамыз: 
• жолдың атауын енгізіңіз; 
• деректер тҥрін таңдау; 
•  аталған  жолдың  ҧяшығына  енгізілген  мəндердің  сипатын 
тҥсіндіретін  Түсініктеме  сипаттау  блогының  жолына  енгізу  (бҧдан 
əрі  кестені  толтырған  кезде,  осы  тҥсініктеме  экранның  төменгі 
жағындағы көмекші жолға шығарылады); 
• жолдың қасиеттерін белгілеу; 
•  жоғарыдағы  əрекеттерді  кестедегі  барлық  қалған  жолдар  ҥшін 
қайталау. 
Жолдың  атауы  жоғарыда  көрсетілген  ҧсынымдарға  сəйкес 
енгізілгеннен кейін оған арналған деректер тҥрін таңдаймыз. Microsoft 
Access  кесте  құрастырушысы  кестесінен  деректердің  тҥрін  таңдауды 
тізімнен  таңдау  арқылы  жҥзеге  асыруға  болады.  Тізімде  келесі 
деректер тҥрлері беріледі. 
Мәтіндік. Осы тҥрдегі жолда 255 дейін таңба болуы мҥмкін. Соның 
ішінде сандарды қоса, кез келген таңбалар болуы мҥмкін. 

Мəтін жолына, егер олар онымен есептеулер жҥргізбесе, бір нөмірлерді 
енгізуге болады. 
MEMO. MEMO жолы мəтіндік ескертулер жолы деп аталады. Бҧл жол 
ҧзындығы  255-тен  астам  таңбадан  тҧратын  мəтіндік  ақпаратты  енгізу 
ҥшін  арналған  (Access  2000  -  65 535  таңбаға  дейін).  Деректердің  осы 
тҥрі  кестеде  деректердің  өзі  сақтамайтын  мəтіннен  емес,  бірақ  жеке 
сақталатын деректер блоктарына сілтеме жасайтынымен ерекшеленеді. 
Ол  кестелерді  өңдеуді  айтарлықтай  жылдамдатады.  MEMO  жолдары 
кілт немесе индекстік бола алмайды. 
Сандық. Бҧл деректер тҥрі математикалық есептерге қатыса алатын 
дерекқор нысандарының сипаттамаларына арналған. 
Күні/уақыты.  Деректердің  бҧл  тҥрі  кестенің  нақты  жазбасын 
сипаттайтын  кҥнді  немесе  уақытты  көрсетуге  арналған  (мысалы, 
қоймадағы  тауарды  алу  кҥні  немесе  Интернетте  қолданушының 
жҧмысының  басталу  жəне  аяқталу  уақыты).  Аталған  жолға  100-ден 
бастап 9999-ға дейінгі кҥндерді енгізуге болады. 
Ақшалық.  Деректердің  осы  тҥрі  сандыққа  ҧқсас.  Ол  тек  енгізілген 
сандардың ерекшеліктерімен ғана ерекшеленеді. Нөмірдің дəлдігі төрт 
ондық саннан аспайды. Толық бөлік 15 таңбалы саннан тҧруы мҥмкін. 
Санның соңында валюталық белгілер (р. немесе $) көрсетілуі мҥмкін. 
Есептеуіш.  Жол  дерекқор  кестесінің  бірегей  (қайталанбайтын), 
жазбасынан тҧрады. Осы жолдығ мəндері жаңартылмайды. 
Логикалық.  Параметрлері  тек  Иə  немесе  Жоқ  (Иə/Жоқ), 
Айқын/Жалған, 
Қосылған/Өшірілген 
ретінде 
параметрлері 
тҥсіндірілген  тек  екі  мəнді  қабылдайтын  жолдың  тҥрі.  Логикалық 
тҥрдегі  жолдарда  кілт  болмайды,  бірақ  индекстік  жолдар  болуы 
мҥмкін. 
OLE  (OLE  нысаны).  Бҧл  жол  ҧяшықтарында  Windows  ҥшін 
əзірленген қосымшаларға сілтемелер енгізіледі. Бҧл мəтін, графикалық 
жəне  мультимедиалық  файлдар  болуы  мҥмкін.  Бҧл  жолдағы 
ҧяшықтарда  сақталған  деректер  көлемі  тек  компьютердің  дискілік 
кеңістік арқылы шектеледі. 
Гиперсілтеме  (Hyperlink).  Бҧл  деректер  тҥрі  жол  гиперсілтемесін 
кіргізуге  мҥмкіндік  береді,  оның  көмегімен  дерекқор  кестесі 
орналасқан  компьютерде  немесе  жергілікті  желідегі  немесе 
Интернеттегі  кез-келген  компьютерде  орналасқан  кез-келген  файлға 
немесе  файлдың  ҥзіндісіне  сілтеме  жасай  аласыз.  Гиперсілтеме  ҥш 
бөліктен  тҧрады:  файлға  жолды  көрсететін  мекенжайы;  фрагменттің 
орналасқан  жерін  көрсететін  қосымша  мекенжай  мəтіннің  немесе 
парақтың бетінде;  көрсетілетін  мəтін.  Гиперсілтеменің  əрбір  бөлігінде 
2048 дейін таңба болуы мҥмкін. 
Алмасу  шебері.  Бҧл  тҥр  таңдалғанда,  жол  ҧяшықтарына  енгізілген 
деректермен  қабылдануы  мҥмкін  тҧрақты  мəндер  тізімін  жасауға 
болады. 
Деректердің  атауын  жəне  тҥрін  орнатқаннан  кейін,  меңзерді 
Сипаттама  блогындағы  тиісті  жолға  қойып,  кестені  толтырған  кезде 
пайдаланушыға  ақпаратты  дҧрыс  енгізуге  мҥмкіндік  беретін 
тҥсініктеме енгізу. 
 

Тҥсініктемені  енгізуді  ҧсынамыз,  əсіресе  дҧрыс  деректерді  енгізу 
ҥшін  жолдың  атауын  немесе  қолын  көрсету  ҥшін  жеткілікті  ақпарат 
болмаған кезде. 
Тҥсініктемені  енгізгеннен  кейін,  Жолдың  сипаты  блогына  өтіңіз, 
Жалпы  бөлім  жəне  қажетті  сипаттарды  жолға  орнатыңыз.  Кесте 
құрастырушысында
  деректер  тҥріне  байланысты  əрбір  жол  автоматты 
тҥрде  (бастапқы  кҥй  бойынша)  белгілі  бір  сипат  жиынына  беріледі. 
Кестені  қҧрылымдай  отырып,  бҧл  сипаттарды  нақты  деректер 
талаптарына сəйкес өзгертуге болады. 
6.2-кестеде  Жолдың  сипаттары,  Жалпы  ақпараттық  блогында 
берілетін жол сипаттамаларының қасиеттері тізімделген. 
Кестедегі  барлық  өрістердің  сипаттамаларын  (қасиеттерін) 
сипаттағаннан  кейін,  Құрастырушы  жабылады;  бҧл  ретте,  диалогтық 
терезелер  ашылады,  онда  сізден  кестенің  атауын  көрсету  сҧралады 
жəне олар көр сетілмесе, кілт жолдары орнатылады. 
Кестенің атауы. Кесте атауын көрсету кезінде келесі ҧсыныстарды 
қарастыру керек: 
•  жолдың  атауы  кестедегі  деректердің  мазмҧнын  көрсетуі  тиіс 
(объектілерсыныбын); 
•  кестенің  атауында  тыныс  белгілері,  жақшалар,  леп  белгісі 
болмауы керек; 
• кесте атауы бос орыннан басталмауы керек; 
• бір дерекқор файлында бірдей атаумен кестелер болмауы керек. 
6 . 2 - к е с т е  
ДҚ кестелері жолдарының сипаттамалары 
Жолдың 
қасиеті
 
Сипаттамасы 
 
Жолдың 
өлшемі
 
Аталған  жолдың  ҧяшықтарда  енгізілген  деректердің  ең 
ҥлкен өлшемін орнатады. 
Мəтін  (таңба)  өрістерінің  деректер  мөлшері  255  таңбадан 
аспауы керек. 
Сандық  өрістер  ҥшін  деректердің  өлшемі  санның  тҥріне 
қарай  автоматты  тҥрде  орнатылады:  байт  -  0-ден  255-ге 
дейінгі тҧтас сандар - 1 байт; бҥтін сан - -32 768-ден +32 767 
-ге  дейінгі  бҥтін  сандар  -  2  байт;  2  147  483  648-ден  +2 
147483  648-ке  дейінгі  ҧзын  бҥтін  сандар;алты  таңбаға 
дейінгі дəлдікпен өзгермелі нҥктелі бҥтін сан -3,4 x 1038-ден 
+3,4 х 1038-ге дейінгі сандар  - 4 байт; сегіз таңбаға дейінгі 
дəлдікпен  өзгермелі  нҥктелі  бҥтін  сан  -  1.797  x  10  308  -  + 
1.797 x 10 308 - 8 байт сандар