ҚЕҰ басқару Тəжірибелі мамандарға

29а

29а

КЕҰ өздері қызмет атқаратын қауымдастықтар мүдделеріне 

КЕҰ өздері қызмет атқаратын қауымдастықтар мүдделеріне 

мұқият қарайды

мұқият қарайды

8

8

3

Басқарма жылдық есептің жариялануын бақылайды

Басқарма жылдық есептің жариялануын бақылайды

Жылдық  есеп  КЕҰ  қызметі  туралы  қаржылық  жəне  басқа  да  ақпаратты  кең 

ауқымды  аудиторияға  жеткізу  құралы  болып  табылады.  Жылдық  есеп  ұйым-

ға  қанша  қаржы  келгенін,  осы  қаржыны  кім  берді  жəне  қандай  бағдарлама, 

əкімшілік  мұқтаждарға  жұмсалғанын  көрсетеді.  Əдеттегідей,  жылдық  есепке 

қаржылық аудит нəтижелері немесе сенімді қаржылық көрсеткіштер енгізіледі. 

Жылдық есеп сонымен бірге КЕҰ қызметі мен бағдарламалары туралы ақпарат 

жариялаудың жақсы мүмкіндігі болып табылады. 

Басқарма есептің мерзімді жарияланып, мүдделі тұлғаларға басылым ретінде 

немесе онлайн қолжетімді болуын қадағалау тиіс («Зерттеу нəтижелері: жыл-

«Зерттеу нəтижелері: жыл-

дық есептер»

дық есептер»

).

•Зерттеу нəтижелері: жылдық есептер

•Зерттеу нəтижелері: жылдық есептер

2002 ж. Венгрияда өткізілген зерттеу*  КЕҰ-ң 

81% жылдық есептерін жариялайтынын көрсетті. 

Бұл жақсы жаңалық, өйткені қоғамдық пайда 

ұйымдары (олар зерттеу қатысушыларының 

68% құрайды) заң бойынша жыл сайын 

осындай есептерді жариялауға міндетті. Бірақ, 

зерттеу авторлары КЕҰ-ң көпшілігі анықтық 

пен ашықтыққа ең аз талаптарына жауап 

беріп, негізінен заң талаптары орындалуын 

ұстанғандарын атап көрсетті. Басқаша айтқанда, 

респонденттердің 32% ғана өз есептерін 

жариялау үшін күш салған. Есептердің көбісі 

офистерінде оқылмаған түрінде қалды. 

Тұжырым: басқарма есептер жазылып қана 

қоймай, өзінің көздеген аудиториясына жету үшін 

қамқор көрсету тиіс. 

Nonprofi t Governance Practices in Hungary 

(«Көздерді» қараңыз).

Дұрыс басталуы: жаңа басқарма мүшелері 

Дұрыс басталуы: жаңа басқарма мүшелері 

үшін нұсқау беру

үшін нұсқау беру

Жаңа басқарма мүшелерін іспен таныстыру 

үшін жарты күніңізді арнауға болады. Жаңа 

əріптестеріңіз топпен танысып, ұйым алдында 

тұрған мəселелер туралы біле алады. Олар оның 

құндылықтары мен іскерлік мəдениеті жайлы 

түсінік алады. Мүмкін, сонда олар басқармадағы 

жұмысына көбірек ынтасымен қарайтын шығар.

Ескертпелер

29б

29б

КЕҰ өздері қызмет атқаратын қауымдастықтар мүдделеріне 

КЕҰ өздері қызмет атқаратын қауымдастықтар мүдделеріне 

мұқият қарайды

мұқият қарайды

8

8

4

Басқарма  –  КЕҰ-ды  мүдделі  жақтарымен  байланысты-

Басқарма – КЕҰ-ды  мүдделі  жақтарымен  байланысты-

ратын құрал 

ратын құрал 

Басқарма негізінен ұйым ішінде жұмыс істеуге назар аударатынына қарамастан, 

ол КЕҰ-ң қауымдастықпен байланыстары қалай дамып келе жатқанын əркез ба-

қылайды. Басқарма КЕҰ-ды серіктестерінің өзекті мұқтаждары мен тілектерінен 

хабардар етіп, олардың ұйым туралы көзқарасын біліп тұрады. Басқарма мүше-

лері қызметкерлерге қарағанда, тура жəне шын пікір ала алады, сондықтан жағ-

дайды тұтас көреді. Басқарма серіктестер мен КЕҰ арасындағы байланыс құралы 

болып табылады, бұл адал басқарудың басты айырмашылығы. 

Басқарма  мүшелері  КЕҰ  жаңалықтарын  кең  ауқымды  бұқараға  жеткізеді.  Олар 

ұйымның  əртүрлі  аудиторияларда,  яғни  бизнес  ұйымдарында,  азаматтық  бір-

лестіктерде, билік органдарында т.б. өкілі бола алады, өйткені олардың ынтасы 

күшті. Оның көптеген жолдары бар: қолдау хаттарын жазу, баспасөзге шығу, қыз-

меткрелерге  байланыс  орнатуға,  керекті  телефон  шалуға  көмектесу.  Басқарма 

мүшелері  үндері  қосылып,  əртүрлі  аудиторияларға  келісілген  хабарлама  жеткі-

зуге тырысу тиіс. 

Қызметкерлер басқарма мүшелеріне осы рөлді атқаруға екпін қойып, тезис да-

йындау арқылы көмектесу тиіс. Басқарманың миссионерлік рөлінің маңыздылы-

ғы жаңа басқарма мүшелеріне өз міндеттерін атқаруға кіріскенде түсіндірілуі тиіс 

(«Дұрыс басталу: жаңа басқарма мүшелеріне түсіндірме беру»

«Дұрыс басталу: жаңа басқарма мүшелеріне түсіндірме беру»

).

Осындай танысу кездесуіне дайындалғанда 

ұйымыңыз туралы материалдар жинап 

қойыңыз – ол басқарма мүшелеріне арналған 

материалдар жинағы болуы мүмкін, оған 

жарғылық құжаттарды, басқарма міндеттеріне 

қатысты заң құжаттарынан үзінділер, бұрынғы 

басқарма отырыстарының хаттамадары, 

басшы міндеттерінің мазмұндамасы, 

стратегиялық жоспар, жылдық бюджет, өткен 

жылғы қаржылық есеп енгізілуі мүмкін. 

Əдеттегідей, осындай кездесу бағдарламасы 

мынадай болуы мүмкін:

9.00  Сəлемдесу (төраға)

9.30  Бағдарламалар мен қаржылық 

жағдайды шолу (басшы)

10.15  Ұзақ мерзімді мəселелер мен мақсаттар 

туралы нақтылау (басшы)

10.45  Үзіліс

11.00  Басқармадағы рөлдер мен міндеттер 

(төраға)

11.30  Басқарма тəртібі мен рəсімдері – 

жиналыс кестесі, қатысу талаптары, 

басқа рəсімдер талаптары, мүдделер 

қайшылығы (төраға)

12.15  Сұраақтар мен жауаптар (төраға жəне 

басшы)

13.00  Аяқталу