24б
24б
КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне этикалық стандарттарды
КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне этикалық стандарттарды
насихаттайды
насихаттайды
Жас мөлшері, гендерлік немесе ұлттық қана емес, түрлілік ұстанымы өте ма-
ңызды. Əдет бойынша, ОШЕ елдерінің КЕҰ басқармаларында тек коммерция-
лық емес саланың өкілдері ғана жұмыс істейді. Бүгін фандрайзинг мəселесі өте
өзекті болып, мүдделер қайшылығы елеулі қамдандырған жағдайда, алдағы
ұйымдар басқармаға жеке жəне мемлекеттік саланың өкілдерін шақыруға ты-
рысады. Саладан тыс келген жаңа басқарма мүшелері топтық санадан кетуге
көмектесіп, жаңа мүмкіндік туғызып, жиі жағдайда жоғарылау мақсат қояды.
Жаңа мүшелерді таңдағанда мамандығын ғана емес, істегі ұжымға қалай қо-
сылатынын ескеру маңызды болып табылады. Əр ұжымның өз мінезі бар, бас-
қарма да сол сияқты. Топта жұмыс істей алатын лайықты адамдарды табу ма-
ңызды.
Басқармада жаңа мүшелердің келуі тұрақты қарым-қатынасты өзгертуі мүмкін,
сондықтан назар аударып, қамқормен іске қосу жылдам үйренуге көмектеседі.
Міндетті түрде жаңа əріптесті бағдарламалармен, саясатпен, ұйымның страте-
гиялық мəселелерімен таныстыру керек, бұл адамның КЕҰ-да жақсы сезініп, жұ-
мыс істеуіне қолдау көрсетеді. Ұйымда осылай іс жүргізу басқарма мүшелеріне
бір-бірімен танысып, əркімнің күшті де əлсіз жақтарын білуге мүмкіндік береді.
Басқарма біртұтас ұжым болып, оның мүшелері КЕҰ-ға қатысты болудан лəззат
алады.
Жаңа басқарма мүшелерін жұмыспен таныстыру жəне ұжымын біріктіру бұл
даму бойынша комитетінің жауапкершілігі («Даму бойынша комитетінің ман-
«Даму бойынша комитетінің ман-
даты»
даты»
қараңыз). Осы комитеттің тағы бір міндеті мерзімді түрде өзін-өзі бағалау
Өзін-өзі бағалау маңызды процесс болып табылады, басқарма өзіне айнаға қа-
рап тұрғандай, өз қызметін бағалайды. Өзін-өзі бағалау басқармаға өзінің бас-
шылық рөлін жəне ұйым дамуына берер үлесін жақсырақ түсінуге көмектеседі
3. Бизнес қауымдастығына жүгініңіз.
3. Бизнес қауымдастығына жүгініңіз.
Көптеген КЕҰ-да басқарма басқа осындай
КЕҰ-дың өкілдерінен тұрады. Бірақ кіші бизнес
өкілдері сіз үшін өте құнды басқару дағдыларына
ие болуы мүмкін. Қауымдастықтың дамуына
қатысу құндылығын мойындайтын ірілеу
корпорациялардың аға менеджерлері де
басқармаңыздың мүшелері болуы мүмкін.
4. Креативті тартыңыз.
4. Креативті тартыңыз. Ұйымыңызға
адамдарды тартудың ақылға сиымды
стартегиясы өз жемісін əкелуі мүмкін. Сенімді
қарым-қатынас құру кезінде шығармашылық
көзқарасын ұстану не істейтініңізді көрсететін
қызықты шаралар да, болашақ басқарма
мүшелеріне дайындалған қызықты ақпараттық
материалдар да болып табылады.
Кейбір КЕҰ-р үміткерлерді алу туралы жарнама
да берген. Жаңа көзқарасты пайдаланып, сіз
жаңа таланттарды ашып, оларға басқармаңызда
өте жақсы жұмыс істеткізе аласыз
6
6
5
25а
25а
КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне этикалық стандарттарды
КЕҰ ең жоғарғы кəсіби жəне этикалық стандарттарды
насихаттайды
насихаттайды
Ең жақсысы, егер өзін-өзі бағалау жыл сайын жүргізіліп, сол жылға қойылған
мақсаттарға сүйенсе. Ондай баға өте жеңіл ұйымдастырылуы мүмкін, мысалы,
ашық жарты сағаттық сұхбат түрінде немесе күрделілеу түрінде, онда белгілі
тақырып жеке отырыста бөтен фасилитатордың шақырылуымен талқыланады.
Сіздің басқармаңыз өз қызметін осы кітаптың соңында берілген сауалнама арқы-
лы бағалай алады.
Даму бойынша комитетінің мандаты
Даму бойынша комитетінің мандаты
Көптеген басқармаларда даму бойынша
комитеттің (оны кей кезде басқару комитеті
деп атайды) бар болуы басқарманың басқару
қабілетін жоғарлауын қолдайды деп санайды.
Оның негізгі міндеттері мынадай:
• Мүшелерді ауыстыру процесін реттеу;
• Жаңа басқарма мүшелерін жұмыспен
таныстыру;
• Басқарма жыл бойғы мақсаттарын
белгілегені үшін жауап беру;
• Басқарма қызметін өзін-өзі бағалау жүргізу;
• Бағалау нəтижелері бойынша қабылданған
шешімдерді басқарманың орындауын
бақылау.
Сонымен бірге, комитет басқарма қызметіне
байланысты рəсімдердің орындалуын
бақылайды (мысалы, шығындарды өтеу,
мүдделер қайшылығын анықтау рəсімдерін)
жəне керек болған жағдайда қайта қаралуын
бақылайды
6
6
5
Ескертпелер
25б
25б
7
7
1
КЕҰ ресурстарды жинақтау мен басқаруға жауапты қарайды
КЕҰ ресурстарды жинақтау мен басқаруға жауапты қарайды
Басқарма ұйымның қаржылық қызметін бақылайды
Басқарма ұйымның қаржылық қызметін бақылайды
Ұйым миссиясын белгілегеннен кейін басқарманың келесі ең негізгі міндет-
терінің бірі оның қаржылық тұрақтылығы мен дұрыс басқарылуын қамтамасыз
ету болып табылады. Ұйымның ағымдағы денсаулығы жəне оның ұзақ мерзімді
тұрақтылығы басқарманың осы маңызды мəселеге назар аударуына жиі байла-
нысты.
Басқарманың негізгі міндеті – ұйымның өз миссиясын орындау үшін жеткілікті
қаржы бар болуын қамтамасыз ету. Егер бюджет жоқ болса, онда басқарма ең
алдымен басшыдан оны беруге ұсыну тиіс. Басқарма шығындардың орынды
жəне ақылға сиымды екеніне, қаржы бекітілген рəсімдер бойынша жұмсалаты-
нына, инвестициялар дұрыс басқарылатынына, толық жəне нақты бухгалтерия
жүргізілгеніне, ұйымның əртүрлі қаржыландыру көздері бар болуына керекті
шара қолданғанына көзін жеткізеді. Мүшелік ұйымдарда басқарма жарна мөл-
шерін де белгілейді.
Басқарма үшін бұл тым үлкен жұмыс болып көрінсе, амал қанша! КЕҰ-да қада-
ғалау комитеті бар болса да, басқарма қаржылық бақылауды жылына бір рет
емес, тұрақты түрде жүргізу тиіс. Басқарма жақсы хабарға ғана емес, қауіп белгі-
леріне де назар аудару тиіс. Ұйымда табыс азайып, немесе бухгалтерлік кітап-
тарда анықсыз жазбалар пайда болғанда күдіктеніп, сауал қою керек.
Көптеген басқармаларда мəселені жеңілдету үшін негізгі қаржылық көрсеткіш-
тердің монитрингісін ғана жүргізеді («Басқарма бақылауға тиіс негізгі қаржы-
«Басқарма бақылауға тиіс негізгі қаржы-
лық көрсеткіштерді»
лық көрсеткіштерді»
қараңыз). Осы көрсеткіштер бойынша қысқаша баянда-
маны əр отырыстыстың күн тəртібіне енгізуге болады.
Басқарма бақылауға тиіс негізгі қаржылық
Басқарма бақылауға тиіс негізгі қаржылық
көрсеткіштер
көрсеткіштер
Басқарма əркез сіздің қаржылық жағдайыңыз
туралы хабардар болуы тиіс. Басқарма
мүшелері оны бағалай алу үшін оларға тым
көп нақтылықтарды берудің қажеті жоқ.
Оларға төлемдердің бəрін көрсеткеннің
орнына əр отырысқа негізгі көрсеткіштер
туралы есеп дайындау жақсы болады. Осы
көрсеткіштерге кіреді:
● Ұйымдағы қолма-қол ақша
(қызметкерлерге еңбекақы мен ағымдағы
төлемдерге жеткілікті);
● Қаржы түсу болжамы (қаржылық
жоспардың қаншалықты шынайы екенін
түсіну үшін);
● Табыс пен шығын (КЕҰ жеткілікті деңгейде
табыс тауып, шығын шығаратынына
сенімді болу үшін);
● Жоспарланған жəне шынайы
бюджеттердің айырмашылығы (күтілетін
шығындар мен табыс шынайыларға
сəйкес келетініне көз жеткізу үшін, ал егер
олай болмаса, неге екенін түсіну үшін);
● Қорлардың балансы (белгіленген
деңгейден төмен түспегеніне сенімді болу
үшін).
