14
жұмысты басқа
лауазым, ма-
ман дық, кәсiп,
бiлiктi лiк бой-
ынша орындау
орындау кезiн-
де еңбек ақы
мөлшері, жұ-
мыс уақыты
режимі мен
тынығу уақы
ты, жеңілдік
тер мен басқа
жағдай лар өз-
гере тiн жұмы-
сты тапсыру
жұмыс бе-
рушiнiң оқ-
шау ланған
құрылымдық
бөлiм шесiне
ауыстыру
жұмыс беру
шiмен бiрге
басқа жерге
ауыстыру
Қызметкерді басқа жұмысқа ауыстыру деп
мыналар саналады:
Жұмыс бе-
рушiмен бiрге
басқа жерге
жұмысқа ауы-
стыру
Өндірістік қа-
жеттілік бойын-
ша басқа жұ-
мысқа уақытша
ауыстыру
Бос тұрып қалу
жағдайында
басқа жұмысқа
уақытша ауы-
стыру
Денсаулық
жағдайы
бойынша басқа
жұмысқа ауы-
стыру
Қызметкерді басқа жұмысқа
ауыстыру түрлері:
15
Қызметкерді ауыстыру жағдайларының бірі ЕК-нің 39-бабында
көзделген
қызметкерді жұмыс берушiмен бiрге басқа жерге
ауыстыру болып табылады. Бұл ретте жұмыс берушi жұмыс бе-
рушiнiң басқа жерге көшетiнi туралы қызметкерге кемiнде 1 ай
бұрын жазбаша ескертуге және қызметкер келісім берген жағдай-
да жұмыс берушi қызметкердiң және оның отбасы мүшелерінің
көшуiне; қызметкер мен оның отбасы мүшелерінің мүлкін жеткізу-
ге байланысты өтемақы төлемдерiн жасауға мiндеттi.
Қызметкер жұмыс берушiмен бiрге басқа жерге ауысудан бас
тартқан болса, бас тарту жазбаша түрде болуы қажет және қыз-
меткермен еңбек шарты тоқтатылады.
Оған қоса, қызметкердің басқа лауазымға ауыстырылуы уақыт-
ша болуы мүмкін. ЕК-нің 41-бабы өндiрiстiк қажеттiлiк жағдайын-
да, оның iшiнде жоқ қызметкердi басқа жұмысқа уақытша
алма-
стыруды, жұмыс берушiнiң қызметкердi оның келiсiмiнсiз күнтiз-
белiк жыл iшiнде бiр айға дейiнгi мерзiмге, орындалатын жұмыс
бойынша еңбегiне ақы төлеп, бiрақ бұрынғы жұмысындағы орта-
ша жалақысынан кем емес жалақымен, еңбек шартында келiсiл-
меген және денсаулық жағдайы бойынша қайшы келмейтiн сол
ұйымдағы, сол жердегi басқа жұмысқа ауыстыруға құқығын ре-
гламенттейді.
Уақытша ауыстырудың екінші жағдайы -
бос тұрып қалу
жағдайындағы ауыстыру (ЕК-нің 42-бабы). Сонымен, жұмыс
берушiнiң бос тұрып қалу жағдайында қызметкердiң мамандығын,
бiлiктiлiгiн ескере отырып, оның келiсiмiнсiз, күнтiзбелiк жыл iшiн-
де бiр айдан аспайтын мерзiмге, оны денсаулық жағдайы бой-
ынша қайшы келмейтiн басқа жұмысқа ауыстыруға құқығы бар.
Мұндай ауыстыру кезiнде қызметкер-дiң еңбегiне ақы төлеу
орындалатын жұмыс бойынша, бiрақ оның бұрынғы жұмысын-
дағы орташа айлық жалақысының кемiнде 3/2 мөлшерiнде жүр-
гiзiледi. Қызметкер жұмыстан жазбаша түрде бас тартқан жағдай-
да еңбек шарты тоқтатылады.
Уақытша ауыстырудың үшінші жағдайы ЕК-нің 45-бабында көз-
делген бұл қызметкер денсаулық жағдайы бойынша медицина-
лық қорытындыда көрсетiлген мерзiмге неғұрлым жеңiл жұмысқа
уақытша ауыстырылуы. Тараптардың келiсiмiмен қызметкердiң
бұрынғы жұмысы бойынша жалақысы сақталуы мүмкiн.
16
Еңбек мiндеттерiн орындауға байланысты жарақат-
тануына, кәсiптiк ауруға шалдығуына немесе денса-
улығына өзге де зақым келген жағдайда мұндай ауы-
стыру жұмыс берушінің құқығы емес, міндеті болып
табылады, мұндайда еңбекке қабiлеттiлiгi қалпына
келгенше немесе мүгедектiк белгiленгенге дейiн не
кәсiби еңбекке жарамдылығынан айрылуы белгiлен-
генше жұмыс берушi қызметкердi анағұрлым жеңiл
жұмысқа уақытша ауыстыруға не зиянның өтемақы-
сын төлей отырып, оны жұмыстан босатуға мiн-
деттi. Мұндай ауыстырудан қызметкер жазбаша бас
тартқан кезде онымен жасалған еңбек шарты тоқта-
тылады.
Қызметкердің денсаулық жағдайы бойынша медицина-
лық қорытындымен расталған қайшылықтар болған кезде,
оны басқа жұмысқа ауыстыруға жол берілмейді.
Қызметкерді ауыстырудың өзіндік ерекшелігі бар жағдай сон-
дай-ақ ЕК-нің 45-бабында көзделген
қызметкерді басқа жұмыс
орнына ауыстыру болып табылады. Сонымен, құрылымдық
бөлімшедегі белгілі бір жұмыс орнындағы, механизмдегі не-
месе агрегаттағы жұмыстың өзгеше еңбек жағдайлары болуын
қоспағанда, қызметкерді басқа жұмыс орнына не сол жерде-
гі басқа құрылымдық бөлімшеге ауыстыруға не оған лауазым,
кәсіп, біліктілік шегінде басқа механизмдегі немесе агрегаттағы
жұмысты тапсыруға қызметкердің келісімі талап етіледі.
Оған қоса, қызметкер үшін
еңбек жайларын және еңбек
шартын өзгертуге әкеп соқпайтын қызметкер лауазымының,
құрылымдық бөлімшенің атауын өзгертуді, басқару құрылымын
өзгертуді жұмыс беруші қызметкердің келісімісіз жүзеге асыра
алады.
ЕК-нің 46-бабы еңбек шартын жасағаннан кейінгі еңбек жағдай-
ларын өзгертуді көздейді. Сонымен, өндiрiстi ұйымдастырудағы,
соның iшiнде қайта ұйымдастыру кезiндегi өзгерiстерге, жұмыс
көлемiнiң қысқаруына байланысты, қыз-меткер еңбек шартында
келiсiлген тиiстi бiлiктiлiктегi лауазым, мамандық немесе кәсiп
