70
Сонымен, нормативтік құжат сараптамасы көрсеткеніндей, барлық
бөлімдерде дерлік дене шынықтыру және спорт саласы мамандарының
менеджменті мен маркетингінің даму маңыздылығы айқындалып көрсетіліп
отыр. Дегенмен, міндетті пәндер тізімінде білімгерлердің берілген мәселе
бойынша тек бір пәнді – «Экономикалық теория негіздерін» оқуы көрсетіледі.
Бірақ, МБСЖ (ГОСО) талаптарын ескере отырып, біздің түсінігімізше,
«Таңдау курстары» нұсқасында маркетингтің ерекшелігін, дене шынықтыру
және спорт қызметі маркетингін басқару ерекшелігін аша түсетін пәндерді
ұлғайту керек.
Ары қарай, біз берілген пән бойынша осы күнге дейін оқытылып келген
оқу пәндерін нақтылау мақсатымен мамандықтың ТОБ (ТУП) 2013ж. ҚР БҒМ
16.08.2013ж. №343 бұйрығына сай жасалған, Ғылыми кеңестің 2013ж.
Шешімімен бекітілген Қазақ спорт және туризм академиясының Базалық оқу
жоспарына сараптама жүргіздік.
Жоспармен «Емдік дене шынықтыру және массаж», «Таңдап алынған
спорт түрі бойынша спорттық даярлықты басқару» пәндерін оқу қажеттігі
қарастырылған, дегенмен, біздің ойымызша, бұл бітірушінің дене шынықтыру-
сауықтыру қызметі маркетингі туралы білім мен біліктілігін меңгеруіне
жеткіліксіз.
Біз дене шынықтыру және спорт саласы бойынша мамандарды кәсіби
даярлауды моделдеуге деген түрлі тәсілдеріне сараптама жүргізілді, білім
берудегі сәйкестілікке деген заманауи тәсілдер мен көзқарастар бізге дене
шынықтыру және спорт бойынша инновациялық типті маманның моделін
құрастыруға мүмкіндік берді.
Модельді құрастыру кезінде біз ол айқындайтын салаларды қарастырдық:
- болашақ мамандардың кәсіби даярлығының сапасына қойылатын
талаптар;
- дене шынықтыру жоо студенттерінің кәсіби даярлығы мәселесі бойынша
зерттеулердің негізгі идеялары;
- студенттердің кәсіби даярлығы үдерісін ұйымдастыру;
- студенттердің үздіксіз педагогикалық практика өту үдерісінің мазмұны;
- студенттердің кәсіби қызметке даярлық деңгейінің негізгі критерийлері
мен көрсеткіштері.
Өз зерттеулерінде В. Зуев дене шынықтыру және спорт саласы бойынша
жоғары тиімді менеджердің авторлық моделін ұсынады (сурет 4) [221].
71
Сурет 4 ˗ Дене шынықтыру және спорт саласында жоғары тиімді менеджер
қалыптастыру моделі (В.Н.Зуев бойынша)
Егер берілген көрсеткіштердің мазмұнын ашатын болсақ, көретініміз:
1. Менеджер – бәсекелестік ортада қалай басқаруды түсіне білуі қажет
ауқымды стратег (экономика, саясат саласында) қалай басқаруды түсіне білетін
ауқымды стратег.
2. Менеджер – жоғары технологиялардың, ең алдымен, ақпаратты алу мен
таратудың жоғары жылдамдығы есебінен және қабылданатын шешімдердің
негіздемелігін басқарудың түбегейлі жаңа деңгейін қамтамасыз ететін,
түсінетін және мойындайтын «технологиялық» ұстанымды жеке тұлға.
3. Менеджер-көшбасшы, яғни ұйымдағы жаңашылдық сезімі бар,
тәуекелдіктен қорықпайтын және инновациялық бағытты кәсіпкер қасиетін
көрсете білетін жеке тұлға.
Біздің зерттеу жұмысымыздың негізінде қазақстандық ғалымдардың
еңбектері басшылыққа алынды. Ғылыми әдебиет сараптамасы көрсеткеніндей,
біздің диссертациялық жұмыстың тақырыбына жақын зерттеулердің
жеткіліксіз дәрежеде болуы.
Біздің диссертациялық жұмыс аясында екі бағытты атап көрсетуге
болады:
1. Дене шынықтыру және спорт саласы бойынша мамандар даярлау:
- Дене шынықтыру факультеті студенттерін ересек тұрғындармен
сауықтыру жұмысын жүргізе білуге даярлау мен жетілдіру (В.И.Лебедева: дис.
на соиск. учен. степ. канд. пед. наук. - Алматы, 1997) [25,с. 13].
Менеджер ауқымды
стратег
Менеджердің қазіргі
Ресейдегі орны
Менеджер – жоғары
технологиялық жеке тұлға
Менеджер-саясаткер
Менеджер инноватор-
көшбасшы
72
Сурет 5 ‒ Көшбасшы (топ менеджер), дене шынықтыру және спорт
саласын басқарудың аймақтық органы жетекшісінің моделі (В.Н.Зуев бойынша)
- Формирование готовности студентов вуза физкультурного профиля к
педагогической деятельности (Елшиев Б.Т. дис.на соиск. учен. степ. канд. пед.
наук.- Алматы, 2003) [223]
- Научно-методическое обоснование системы подготовки специалистов
адаптивной физической культуры (Сыздыкова С.Ж. дис.на соиск. учен. степ.
канд. пед.наук.- Алматы, 2006) [27, б. 16].
- Комплексная система психолого-педагогической подготовки спортсменов
(Андрущишин И.Ф. дис.на соиск.учен.степ.д-ра пед.наук.- Алматы, 2008) [225].
- Бапкер-оқытушыны спорт колледжі жағдайында кәсіби-педагогикалық
дайындау (Тшанов А.Қ. п.ғ.д. ғылыми атағын алу үшін дайындалған
диссертация- Алматы, 2010) [226].
2. Дене шынықтырудың әлеуметтік-экономикалық салалары
Кәсіби менталитет
Кәсіби қызмет мәндерінің жүйесі
Идеалдар мен құндылықты бағдарланулар
Кәсіби ұстаным (бағыттылық)
Әлеуметтік-кәсіби дәреже
Көшбасшы, жетекші
және новатор
Жалпы
мәдениет
Менталитет
КӘСІБИ МӘДЕНИЕТ
Ұжымдық-кәсіби білімділік пен
сәйкестік
Жалпығылыми және мәдени кәсіби
дүниетанымдылық,
Түсініктер мен олардың мазмұнының
құрылымды жүйесін меңгеру
Кәсіби іс-әрекеттердің негізгі
түрлерін меңгеру
Көптеген спорт түрлері бойынша
әлеуметтік және тәжірибелік даярлық
Кәсіби маңызды сапалар мен
қасиеттер
Абстрактілі, жүйелі және
эксперименталды ойлану, ойланудың
икемділігі және вариативтілігі,
антидогмалығы, жұмысқабілеттілік
пен мақсаттылық, серіктестікке деген
қабілеттілік,
Өз білімін жетілдіру мен жаңарта
білу мүмкіндігі, жауапты шешім
қабылдаудағы дербестілік
Достарыңызбен бөлісу: |
