Дипломды қ ж ұ м ы с «Өндірістің табыстылығын арттыру жолдары»

ҚР ауылшаруашылық кәсіпорындары қызметінің табыстылығына талдау

жүктеу 2,53 Mb.

бет	3/20
Дата	11.12.2017
өлшемі	2,53 Mb.
	#3840
түрі	Диплом

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 20

1.3 ҚР ауылшаруашылық кәсіпорындары қызметінің табыстылығына талдау
Ауыл шаруашылық кәсіпорындарының таза табысы мен табыстылық (зияндылық) деңгейіне талдау жасау нәтижесі бойынша (кесте-2) 2003 ж. ауыл шаруашылық кәсіпорындарының таза табысы 13891,9 млн теңге болса, 2000 ж. 4833,9 млн теңге, яғни 9058 млн теңге немесе 287,4 % артқан. Ал 1995 жылы 21755 млн теңге зиян шеккен. Барлық ауыл шаруашылық өнімдерін өткізуден болатын табыстылық (рентабельділік) деңгейі 2000 ж 19,8 %, ал 2003 ж 18,1 %, яғни 1,7 %-ға кемігенімен, 2002 жылға қарағанда 11,1 % үлесіне артқан. Пайдаға шыққан кәсіпорындар саны 2000 ж 1359 дана болса, 2003 ж 2103 дана болған, яғни 744 данаға артқан.
Кесте-2 - Ауылшаруашылық кәсіпорындарының табыстылық (зияндылық) деңгейі мен пайдасына (зиян) талдау жасау

Көрсеткіштер	1995ж	2000ж	2001ж	2002ж	2003ж	2003ж. 2000 жылмен салыстыр. (+,-)
1. Пайда (зиян), млн. тенге	-21755	4833,9	3853,6	1277,1	13891,9	+905,8
2. Барлық өнімді өткізуден түскен табыстылық деңгейі,%	-23,5	19,8	14,6	7,0	18,1	+4,5
3.Пайдалы шаруашылықтардың саны, дана	535	1359	1832	1565	2103	+763
4.Пайда тапқан шаруашылықтардың жалпы санындағы үлес салмағы, дана	21,5	43,9	48,1	51,1	71,6	+27,7
5.Зиянға шыққан (убыток) шаруашылықтардың саны, дана	1951	1735	1973	1499	833	-902
6.Зиянға шыққан шаруашылықтардың жалпы санындағы үлес салмағы, %	78,5	56,1	51,9	48,9	28,4	-27,7

Ескертпе – Қазақстан ауыл, орман, балық шаруашылығы ҚР статистика жөніндегі агенттігі, Алматы қ., 2004 ж.

3-сурет - Ауыл шаруашылық кәсіпорындарының қызметтерінен түсетін пайда деңгейінің серпіні.

4 - сурет - Ауылшаруашылық кәсіпорындарының барлық өнімдерін өткізуінің табыстылық деңгейі.

Жалпы зиянға (шығынға) ұшыраған кәсіпорындардың жалпы саны 2000 ж. 1735 дана, ал 2003 ж. 833 дана, яғни 902 данаға азайған, яғни 51,9 % -ға төмендеген. Бұдан мынадай тұжырымға келуге болады: ҚР ауылшаруашылық кәсіпорындарының қаржылық-экономикалық көрсеткіштері оң нәтижеге ие, бұл қазіргі кезде ауылшаруашылық кәсіпорындарының өндірістік шаруашылық қызметінен түскен түсімнің артуына байланысты.

Кесте-3 - ҚР ауылшаруашылық кәсіпорындарының барлық қызметтерінен болатын таза нәтижеге талдау

таза табыс +, зиян - , млн.тг

	1995ж	2000ж	2001ж	2002ж	2003ж	2003ж. 2000 жылмен салыстыр-ғанда (+,-)
Қазақстан Республикасы	-21755	4833,9	3853,6	1277,1	13891,9	+905,8
Ақмола облысы	-3156	2268	1854	-22,1	1678,6	-589,4
Ақтөбе облысы	-781	58	163	139,6	515,6	+457,6
Алматы облысы	-1661	-766	-432	191,3	100,0	+866
Атырау облысы	-38	10	13	64,3	140,8	+130,8
Шығыс-Қазақстан о.	-310	-31	33	-139,6	559,9	+528,9
Жамбыл облысы	-692	-229	-60	-3,6	87,6	+316,6
Батыс Қазақстан о.	-1136	-249	-92	-1,8	290,5	+539,5
Қарағанды облысы	-882	165	551	173,7	1003,3	+838,3
Қостанай облысы	-7787	2564	1988	179,3	8232,4	+5668,4
Қызылорда облысы	-289	-440	-275	-78,3	-322,8	+117,2
Маңғыстау облысы	-16	16	18	-36,0	34,0	+18
Павлодар облысы	-576	45	273	687,0	-41,9	+3,1
Солт.-Қазақстан обл	-3990	1319	-117	-2901,2	1553,3	+2343
О.Қазақстан облысы	-441	78	-203	137,1	45,9	-32,1
Астана қ.	-	15	194	-205,7	1,4	-13,5
Алматы қ.	-	11	-57	538,9	14,2	+3,2

Ескертпе – Қазақстан ауыл, орман, балық шаруашылығы ҚР статистика жөніндегі агенттігі, Алматы қ., 2004 ж.
ҚР бойынша ауылшаруашылық кәсіпорындарының барлық қызметінен болатын таза нәтиже, яғни пайда 13891,9 млн тенгені құрайды, оның ішінде: Ақмола облысы бойынша 1678,6 млн тенге, Ақтөбе облысы бойынша 515,6 млн тенге, Алматы облысы бойынша 100,0 млн тенге, Алматы қаласы бойынша 14,2 млн тенге, Қарағанды облысы бойынша 1003,3 млн тенге, Қостанай облысы бойынша 8232,4 млн тенге, Солт.Қазақстан облысы бойынша 1553,3 млн тенге, яғни ауыл шаруашылығы кәсіпорындарынан түсетін пайданың үлес салмағы Қостанай облыстарында жоғары. Бірқатар облыстарда, атап айтқанда Қызылорда облысы – 322,8 млн тг., Павлодар облысы бойынша 41,9 млн тг шығынға шыққан.

Төмендегі кестеден көргеніміздей, 2003 ж. 2000 жылмен салыстырғанда, табысты кәсіпорында 54,7 % артса, ал зиянға шыққан ауыл шаруашылық кәсіпорындары 51,9 %-ға кеміген. Табысты ауылшаруашылық кәсіпорындарының артуы көбінесе, Батыс Қазақстан облыстарында, Шығыс Қазақстан облыстарында, Алматы облыстарында, Жамбыл облыстарында байқалады. 2003 ж. шығынға шыққан кәсіпорындар 2000 жылмен салыстырғанда республика бойынша 51,9%-ға төмендеген.

5 - сурет - Табысты және зиянға шыққан ауылшаруашылық кәсіпорындарының жалпы санының серпіні

Кесте-4 - Табысты және зиянға шыққан ауылшаруашылық кәсіпорындарының жалпы санына талдау, дана

	2000 ж		2001 ж		2002 ж		2003 ж		2003ж 2000 ж/ға қатынасы, %
	Табысты кәсіпор.	Шығынды кәсіпор.	Табысты кәсіпор.	Шығынды кәсіпор.	Табысты кәсіпор.	Шығынды кәсіпор.	Табысты кәсіпор.	Шығынды кәсіпор.	Табыс-ты	Шығынды
Қазақстан Ресспубликасы	1359	1735	1832	1973	1565	1499	2103	833	54,7	-51,9
Ақмола обл.	201	119	228	171	213	185	80	14	-60,2	-88,2
Ақтөбе обл.	95	95	148	81	123	44	152	11	60	-88,4
Алматы обл.	88	223	156	242	168	133	243	133	576,1	-40,4
Атырау обл.	21	5	29	6	20	5	20	2	-4,8	-60
Шығыс-Қазақстан о.	36	55	80	73	53	47	101	18	280,6	-67,3
Жамбыл обл.	47	142	64	116	117	86	121	47	302,2	-66,9
Батыс Қазақстан о.	45	124	81	102	88	86	136	18	183,1	-55,5
Қарағанды	59	57	73	60	54	65	108	10	142,8	-52,5
Қостанай	236	173	233	111	152	223	307	27	-34,4	-84,4
Қызылорда	32	121	32	103	40	64	321	85	-31,3	-29,8
Маңғыстау	16	5	16	8	7	12	311	9	-4,4	80
Павлодар	45	43	68	31	78	18	43	70	50	62,8
Солт.-Қазақстан	132	154	156	193	88	215	198	118	184	-23,4
О.Қазақстан	297	397	420	531	360	321	530	265	7	33,2
Астана қ.	1	1	13	9	-	2	1	1	-	-
Алматы қ.	8	21	35	36	4	3	1	5	-87,5	-76,2

Ескертпе – Қазақстан ауыл, орман, балық шаруашылығы ҚР статистика жөніндегі агенттігі, Алматы қ., 2004 ж.

Бұл еліміздің көбінесе барлық обылстарында байқалады. 2003-2005 жж. Ауыл жылдарына қарай ауылдық аймақтарған, а/ш кәсіпорындарына субсидиялар, дотациялар бөлу, негізгі қорларға лизинг беру, несиелер беру арқылы мемлекеттік қолдау көрсетуі ауылшаруашылық кәсіпорындарының қаржылық-экономикалық көрсеткіштерінің оң нәтижеге шығуына септігін тигізген.

Кесте-5-Ауыл шаруашылық кәсіпорындарының рентабельділік (зияндылық) деңгейіне талдау

таза табыстың өткізілген өнімнің өзіндік құнына қатынасы (%-бен)

	1995ж	2000ж	2001ж	2002ж	2003ж	2003ж. 2000 ж-мен салыстыр-ғанда (+,-)
Қазақстан Ресспубликасы	-17,9	19,8	14,6	7,0	18,1	-1,7
Ақмола обл.	-22,9	31,3	35,4	9,9	9,3	-22
Ақтөбе обл.	-15,3	11,7	-13,1	6,3	24,1	+12,4
Алматы обл.	-17,6	-3,1	-8,9	11,2	1,3	+4,4
Атырау обл.	-3,8	19,7	4,0	11,4	41,4	+21,7
Шығыс-Қазақстан о.	1,7	13,0	24,1	8,8	14,2	+1,2
Жамбыл обл.	-13,7	-4,4	-15,7	-0,3	5,6	+10
Батыс Қазақстан о.	-16,3	-3,4	2,4	0,3	16,8	+20,2
Қарағанды	-14,7	29,6	39,9	22,4	27,6	-2
Қостанай	-29,1	32,9	18,0	11,8	50,5	+17,6
Қызылорда	-11,1	-6,6	-16,0	-3,7	-11,2	-4,6
Маңғыстау	-1,8	6,8	-17,2	-25,6	13,0	+6,2
Павлодар	-7,1	13,2	19,0	28,2	-1,9	-15,1
Солт.-Қазақстан обл	-18,0	19,1	9,2	-6,7	12,4	-6,7
О.Қазақстан	-8,9	5,14	3,1	6,9	1,3	-4,1
Астана қ.	-	59,5	-4,4	-4,0	1,4	-58,1
Алматы қ.	-	-1,3	-31,6	-10,5	11,5	12,8

5-кестеден көргеніміздей, 2003 ж. ҚР бойынша рентабельділік деңгейі-18,1 %, ал 2000 ж. 19,8 %, яғни 1,7 % улестік мөлшермен төмендеген, бірақ 2002 жылға қарағанда 11,1 %-ға өскен.

Кесте -6 - Ауыл шаруашылық өнімдерінің жеке түрлерін өткізудің, яғни астық өнімдерінің рентабельділік деңгейіне талдау (астық өнімдері бойынша).

	1995ж	2000ж	2001ж	2002ж	2003ж	2003ж. 2000 ж-мен салыстыр-ғанда (+,-)
Қазақстан Республикасы	-3,8	28,7	21,5	7,5	49,4	+20,7
Ақмола обл.	-4,8	39,6	41,7	13,0	48,4	+8,8
Ақтөбе обл.	-4,2	22,4	-7,9	9,1	55,9	+33,5
Алматы обл.	4,7	-1,4	1,2	10,3	17,4	+16
Атырау обл.	1,4	78,9	50,0	7,2	30,3	-48,6
Шығыс-Қазақстан о.	70,6	55,5	21,9	3,0	22,9	-32,6
Жамбыл обл.	26,5	-1,8	-20,7	-1,2	21,5	+19,7
Батыс Қазақстан о.	-24,5	1,4	5,0	-0,1	28,6	+27,2
Қарағанды	-5,2	56,5	53,7	23,8	58,2	+1,7
Қостанай	-18,8	37,2	22,5	13,3	80,5	+43,3
Қызылорда	9,4	-5,4	-14,7	-3,1	-8,3	-2,9
Павлодар	25,3	16,6	32,8	39,1	65,4	+48,8
Солт.-Қазақстан обл	0,4	22,8	11,7	-6,3	38,7	+15,9
О.Қазақстан	8,6	1,5	4,0	-1,9	-2,3	-3,8
Астана қ.	-	68,2	-57,5	-9,4	-	-
Алматы қ.	-	-	-32,2	-	-	-

Ескертпе – Қазақстан ауыл, орман, балық шаруашылығы ҚР статистика жөніндегі агенттігі, Алматы қ., 2004 ж.
6-кестеге байланысты, Республика бойынша 2000 ж рентабельділік деңгейі 28,7 %, ал 2003 жылы 49,4 % ие 20,7 % артық, бұл көрсеткіштің деңгейінің көтерілуі еліміздің көптеген облыстарында, атап айтқанда Ақтөбе, Ақмола, Атырау, Жамбыл, Алматы, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан облыстарында байқалады.

жүктеу 2,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 20