262
Кейбір музыка пәні мұғалімдері тыңдататын шығарманың композиторлары туралы
толық дәріс оқып, туған, өмірден өткен жылдарын, оның бүкіл өмір белестерін айтып
жатады, әрине бұл дұрыс емес, әсіресе төменгі класс оқушылары соншама көп мәліметті есте
сақтай алмай музыка тыңдауға деген ынталары, зейіні түсіп, қызығушылықтары басылып
қалады. Сондықтан, оқулықтағы немесе музыка кабинетіндегі сазгердің портреттерін
көрсетіп таныстыру арқылы өте нақты қысқаша мәлімет берілгені дұрыс.
2) музыканы алғашқы тыңдау барысында жоғарыда айтып кеткендей, оқушыларға
тапсырмалар беріп тыңдатамыз да, олардың қаншалықты түсініп, байқағандарын талдау
кезінде білеміз. Алғашқы тыңдау кезінде бөлмеде тыныштықты сақтауды қалыптастыру
керек. Егерде бір адам тыныштықты бұзса, ол барлық оқушылардың музыканы дұрыс
қабылдауына кесел келтіріп, музыканың композиторы мен оны шебер орындаушыны
сыйламайтындықтарын және өздерінің музыка тыңдау мәдениеттерінің төмен дәрежеде
екендіктерін сезіндіруге тәрбиелейміз.
3) « Музыка туралы сөзбен айтып жеткізу мүмкін емес, музыканың тілі сөйлеуден де
бай» деп М.Горький айтқандай музыкалық шығарманы түсіну мен сезіну бірдей
емес,сөйлемдер құрап талдауға болады. 1 класс оқушыларына көңілді деген ұғымдардан
бастап, кейін қуанышты, шатты, көтеріңкі, жігерлі т.б. түсініктерге ұласып, мұңды деген
ұғымға қайғылы, ойлы, дабылды, құпия сырлы т.б. ұқсас түсініктер қалыптасады.
Музыканың ырғағын, екпінін, дыбыс жоғарылылықтарын сезіндіру мақсатында, тембрлік
түсініктерін қандай аспаптарда немесе дауыста орындалып тұрғанын ажырату түрлі
жанрлардағы шығармаларды жүйелі түрде тыңдату арқылы оқушылардың музыкалық
сауаттылықтарын
арттырып, білім деңгейлерін көтереміз [4].
4) Музыканы қайта тыңдату барысында-оқушылардың ойында музыка мәңгі
сақталып,қызығушылығы артады.
Ұлттық музыкамен қатар әлемдік музыка өнерімен таныстырып жаңа заманның
білімді де мәдениетті бәсекеге сай жан-жақты болашақ мамандарын дайындау әр музыка
ұстазының мақсаты, сол мақсатты жүзеге асыруда музыка пәнінің басты бөлігінің бірі
музыка тыңдаудың да алатын орны ерекше.
ӘДЕБИЕТТЕР
1. «Қазақстан мектебі», 2012 ж. №8, 10 бет.
2. «Музыка әлемінде», Ғылыми әдістемелік журнал. Алматы. 2013 ж. №6, 17 бет.
3. Музыка әлемінде (Республикалық ғылыми-әдістемелік, педагогикалық журнал)
№6(6) 2004
4. Апраксина О.А. К вопросу о системе музыкального воспитания в школе.
Музыкальное воспитание в школе. - 1965. вып. 4. С.5.
5. Ұзақбаева С.А. Балаларға эстетикалық тәрбие берудегі халық дәстүрі. Алматы,
1990
ӘОК37.013.2
ҚАЗАҚ ТІЛІ САБАҒЫНДА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ
ҚОЛДАНЫЛУ ТИІМДІЛІГІ
Сатаева Е.Б.
№14 орта мектеп-гимназиясы, Алматы облысы, Талдықорған қаласы,
s.elnaz.b@mail.ru
Білім беру үрдісін ақпараттандыру – жаңа инновациялық әдістер мен оқыту
технологияларын қолдану арқылы, дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын
жүзеге асыра отырып, оқу- тәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын
263
жоғарлатуды көздейді. Бүгінгі күннің талабына сай білім саласында жаңа технологиялар
қолданудың маңызы зор. Заман талабына сай білім беру оқушылардың адамгершілік,
интеллектуалдық дамуының жоғары деңгейі мен білімін қамтамасыз етуге бағытталған
оқытудың үздіксіз үрдісі десек, оның тиімділігі мен сапасын арттыру мұғалімнен оқу
процесінің ғылыми теорияға негізделген және оқушының қабілеті мен бейіміне негізделген
оқытудың таңдамалы әдістеріне көшуді талап етеді. Ондағы негізгі мақсат оқушыға сапалы
білім беру болып табылады. Бүгінгі таңда жас ұрпаққа кез келген пәнді ұғындырудың тиімді
жолы – жаңа технология негіздері болып табылады. Сондықтан мен өз әдістемелік
шеберлігімді шыңдау үшін үш айлық деңгейлік курсын оқып шықтым. Себебі, қазақ тілі мен
әдебиеті пәнін оқытуда жаңа технологияларды пайдалану мұғалім үшін қандай маңызды
болса, оқушы үшін одан да маңызды. Жаңа технологиялар оқушылардың білім сапасын
арттыруға, өздігінен жұмыс істеу мүмкіндігін молайтуға көп көмегін тигізеді. Мен курсты
бітірген соң өз әдістемеме жаңаша өзгерістер енгіздім. Ол қандай өзгерістер, қандай
жаңалықтар, нәтижесі бола ма, жоқ па? деген сұрақтар туындады. Ең алдымен, сабақ
жоспарында, сабақтың өтілу үрдісінде өзгешеліктер бар.
Жаңа әрі пайдалы ізденістердің бірі
қазақ тілі мен әдебиеті сабағында қолданылып жүрген әдістердің бірі – «Оқу мен жазу
арқылы сын тұрғысынан ойлау» технологиясы. Бұл технология 18 елдің тәжірибесіне
енгізілген. Бұл технология оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттырады, ойлау
белсенділігін, тапқырлығын, өзіне деген сенімділігін, іскерлік дағдысын қалыптастырады.
Сыни тұрғыдан ойлау технологиясы бойынша сабақ құрылымы қызығушылықты ояту,
мағынаны ажырату, ой толғаныс кезеңдерінен тұрып, әр кезеңдегі тәрбиелік және оқу
мақсаттары әр түрлі стратегияларды қолдана отырып, алға мақсат қою, мәселені зерттеу,
жауап іздеу, оқушылардың өз ойларын ашық айта білуге тәрбиелейді. [1,19б.]
-
Сын тұрғысынан ойлау - ашық қоғам негізі.Ол өз алдына сұрақтар қойып
және оларға үнемі жауап іздеу, әр мәселеге байланысты өз пікірін айтып, оны дәлелдей
алу,сонымен қатар басқалардың пікірлерін дәлірек қарастыруды және сол дәлелдемелерді
қисынын зерттеу дегенді білдіреді.Сыни ойлау-адам өмірінің бір саласы. Олай делінетіні-бұл
философия адамдарға көптеген жолдар мен шешімдер ішінен өздері үшін маңызды, әрі
пайдалы екенін, тек қажетті ақпараттарды ғана жинап, жаңа білімді бұрынғыдан ажырата
білуге көмектеседі [4,8-9 бб.].
Сыни ойлауды дамыту технологиясяның дәстүрлі оқытудан басты айырмашылығы-
білімнің дайын күйінде берілмеуі. Бұл жобаның мақсаты- демократиялық қоғамда өз
көзқарасы, пайымдауы бар,өзін-өзі жетілдіріп отыратын, айналадағы үдерістерге сыни
көзбен қарап, жауап бере алатын жеке тұлғаны қалыптастыру [2,53б.].
СТО жобасын пән ерекшелігіне қарай қолдана білу-білім беру сапасын арттырудың,
оқыту мақсатына жетудің бірден-бір жолы. «Сын тұрғысынан ойлау»- сынап қарау емес,
оқушының шыңдалған ойлау әрекеті.Бұл технологияның негізінде оқушылар топпен жұмыс
істеу арқылы өзара пікірлесіп, ұтымды жауаптарды тауып айтуға үйренеді, іздене отырып, өз
ойын айтуға, дәлелдеуге мүмкіндік алады. Топпен бірігіп жұмыс жасау тұлға бойында
шыдамдылық, мейірімділік, ұжымдық жауапкершілік, бірігіп бір мәселені шешу секілді
жағымды қасиеттерді дамытады.
«Сын тұрғысынан ойлау технологиясын қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарда қолдану»
тақырыбын өзекті тақырып ретінде алдым. Осы технологиямен жұмыс жүргізу үшін белгілі
міндеттер қойдым. Олар:
1.
Технологияны оқып меңгеру;
2.
Тәжірибеде қолдану;
3. Нәтижесін анықтау.
1-ші сатыда 2011-2012 оқу жылында технологиямен таныстым,
баяндама әзірледім ;
2-ші сатыда 2012-2013 оқу жылында сабақтарымда қолдандым, пәндік отырысқа
әдістемелік әзірлеме дайындадым ;
3-ші сатыда 2013 -2014 жылдары ашық сабақтар жоспарлап өткіздім.
