Дәрістер тезисі дәріс №1. Есептер шығарудың маңызы, олардың оқу үрдісіндегі орны

жүктеу 0,54 Mb. бет 38/47 Дата 12.01.2023 өлшемі 0,54 Mb. #40910

1 –мысал: Ыдыста температурасы t = –100C мұз бар. Оны бірдей уақыт аралығында бірдей жылу беретін қыздырғышқа қояды. 36–суреттегі графиктердің қайсысы осы құбылысты дұрыс сипаттайдй, ал қалғандарының қателігі неде? 1) Графиктердің алдын ала талдауы, барлық жағдайда да жылу құбылысын үш кезеңге бөлуге болатынын айқатады. Екінші кезеңдерде температура өзгермейді. Есеп шарты бойнша, мұздың бастапқы температурасы –100C, яғни екінші кезеңдер мұздың еру құбылысын сипаттайды. 2) (б) графигі қате, себебі мұздың бастапқы температурасы нөлге тең (бұл есеп шартына қайшы) және мұздың агрегат күйінің өзгеруі t > 00C температурада орын алады ( мұз үшін бұл дұрыс емес). 3) (а) және (ә) графиктерінің қайсысының дұрыс екенін анықтау үшін, олардың жылу сиымдылықтарының кестелік мәндерін салыстырайық: судың жылу сиымдылығы мұздікіне екі есе артық, сондықтан ол мұздан гөрі баяу қызады. 4) Яғни, (ә) графигі қарастыратын құбылысымызға сәйкес келеді. (а) графигінің қателігі мынада: судың және мұздың температуралары бірдейөзгереді, ондай болуы мүмкін емес. Г рафиктерді қолданудың пайдасы, тағы, мынада: олар элементар математиканы қолданып шығаруға болмайтын есептерді оп-оңай шығаруға мүмкіндік береді. Мысалы, бір қалыпты үдемелі қозғалыс кезінде жүрілген жол теңдеуі: . Оны графиктік интегралдау ( жол абцисса өсі, қозғалыс сызығы (қисығы) және графиктің шеткі нүктелерінің ординаталарымен шектелген фигураның ауданы) арқылы алады. 2–мысал: Екі шар бірдей уақытта 35–суретте көрсетілген екі түрлі бет бойымен бірдей жылдамдықпен қозғалыс бастады. Б – нүктесінің тұсына жеткенде олардың қозғалыс жылдамдықтары мен уақыттрының айырмашылығы қандай болады (үйкеліс ескрілмейді)? Жауабы: Екідененің де жылдамдықтары бірдей болады. t1 > t2 бірінші сұрақ жауабы энергияны сақталу заңынан алынады. Екінші сұрақтың жауабын алу үшін жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графигін салайық (36–сурет). Шарлардың жүрген жолдары бірдей, сондықтан жылдамдық графиктерінің де аудандары бірдей болу керек (Ауданның сандық мәні жүрілген жолға тең). 36–суреттегі 0v2t2 және 0v2t1 фигуралардың ауданндары тең. дөңес сызық екінші шарға сәйкес келеді, оның уақыты аз. Яғни: t 1 > t2. Мұғалім физиканыы оқыту физикалық құбылыстардың өз ара байланысын көрсетіп отыру керек екендігін естен шығармауы керек. Сонымен бірге шамалар арасындағы сандық байланыстар да, толық көрсетілуі керек. Мұны оқушылардың дұрыс ұғынуы қажет. Физикалық заңдар тұжырымында осы байланыстар көрініс табады. Байланыстар аналитик (формула арқылы) тәсілмен, кесте түрінде және график арқылы сипатталуы мүмкін. Дидактикалық тұрғыдан қарағанда заңдылықтар мен байланыстарды геометриялық бейне–графиктер арқылы сипаттау оқушылардың ой-өрісін дамытып, физика курсының негізі болатын құбылыстарды терең және дұрыс меңгеруіне көмектеседі. График физикалық құбылыстардың «сандық» өзгерісін көрнекі түрде ашып көрсетіп, оның максималь, минималь және орташа мәндері жайлы мәлімет бере келе, бір физикалық шаманың екінші шамадан қандай байланыста болатындығы жайлы түсінікті тереңдетеді, дұрыстайды. Мұғалімнің міндеті шамалар арасындағы математикалық функционалды байланысты анықтау емес, нақты мысалдар арқылы оқушылардың физикалық құбылыстарды саналы меңгеруіне көмектесу. Оқушылардың графиктік сауаттылығы (олардың графиктерді қолдана білу ебдейліктері) білім беруде ерекше орын алады, себебі анықтамалық әдебиеттердегі деректер көбіне график немесе диаграммалар арқылы беріледі. жүктеу 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз