Дәріс конспектілері (тезистері) уе-10-18 фр 03

Қазіргі кезде Марковниковтың ережесі

жүктеу 17,49 Mb.

бет	12/36
Дата	13.02.2022
өлшемі	17,49 Mb.
	#35851
түрі	Конспект

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 36

KS letsia

Караштың асқын тотық эффектісі (AdR).
Судың қосылуы – гидраттау реакциясы.

Қазіргі кезде Марковниковтың ережесі:

Симметриялы емес алкендерге (алкиндерге, диендерге) полюсті реагенттердің (НОН; НВч...) қосылу реакциясы тұрақты карбкатион түзілу бағытында жүреді – деп айтылады.

Караштың асқын тотық эффектісі (AdR).

Асқын тотықтар немесе басқа радикалдардың қатысында «Марковников ережесіне қарсы қосылу» /Караштың асқын тотық эффектісі/ деп аталатын процесс жүзеге асады, себебі жағдайлардың өзгеруі реакция механизмін де өзгертеді, реакция электрофильдік емес, радикалдық механизм бойынша жүреді.

Жарықтың немесе асқын тотықтардың әсерінен шабуылдаушы агентте коваленттік байланыс гомологтік үзіліп, бос радикалдар түзіледі:

Әдетте, атомдық сутекке қарағанда бром радикалының /атомдық бром/ электрон тартқыштығы жоғары. Осы себепті ол теріс зарядты шеткі көміртек атомын бұрын шабуылдайды:

Судың қосылуы – гидраттау реакциясы. Бұл реакцияның өнеркәсіптік маңызы зор. Алкендерге су қосу арқылы көп мөлшерде бірқатар спирттер алынады, мысалы, этилен мен изобутиленнен этил және үшінші реттік бутил спирті алынады. Гидраттау реакциясы электрофильдік механизм бойынша, қаныққан қосылыстар түзіле жүреді. Катализатор ретінде күкірт қышқылы қолданылады. Реакция қышқыл протонының алкендердің π – байланысын шабуылынан басталады. Нәтижесінде баяу карбоний ионына айналатын π – комплекс түзіледі.

Карбоний ионының түзілуі реакция жылдамдығын шектейтін маңызды процесс болып табылады. Ары қарай су молекуласының қосылуы жаңа катионның түзілуі жүзеге асады, ол протонның бөлінуімен тұрақтанады да, спиртке айналады:

жүктеу 17,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 ... 36