352
Данные приложения содержат материал для индивидуальной работы с ребёнком,
который использует воспитатель. В графе «Индивидуальная работа» логопед указывает номер
приложения и номер задания, что упрощает заполнение тетради.
Таким образом, мы считаем данный комплект практических пособий «Тетрадь
взаимосвязи логопеда и воспитателя «Обучаем вместе» для детей с ОНР 3-6 лет поможет
логопеду привлечь воспитателей речевых групп, правильно организовать и провести
эффективную коррекционную работу с детьми логопедической группы.
МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ ОҚЫТУ МЕН ТӘРБИЕЛЕУ ІС –
ӘРЕКЕТІНДЕ МУЛЬТИМЕДИАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ КӨМЕГІ
М.А. Кошанова
№114 «Бакыт» балабақшасы КМҚК ән-күй жетекшісі
Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы,
Қиыннан қиыстарар ер данасы.
Тілге жеңіл, жүрекке жылы тиіп,
Теп – тегіс жұмыр келсін айналасы.
Абай Құнанбаев
Шығармашылық бойынша жеке тұлғаны қалыптастырудың маңызды орындарының
бірін өнер иеленеді. Ол адам бейнесіне, оның психологиялық үрдісіне әсер етеді, моральдық
– этикалық қасиеттерлі тәрбиелеуге көмек болады. Өнерлердің ішінде заманауи дүниенің
неғұрлым түсінікті және жалпыға қолжетімді тілі - музыкаға ерекше мән берілген. Балаларды
ерте жастан музыкаға қызықтырудың, шығармашылық қабілеттері мен дарындылығын
анықтаудың, олардың рухани мәдениетін тәрбиелеудің өмірлік қажеттілігі өте мол. Музыка
адамның ойы мен оның қызметін жүйелеуге көмектеседі, математиканы, тілдерді зерделеуді,
орнықты ұзақ мерзімдік жадтың дамуын жеңіл етеді.
Еліміздің ертеңгі болашағы - бүгінгі өсіп келе жатқан ұрпақ. Сондықтан отбасынан
бастап қоғамдық мекемелерге дейін ұрпақ тәрбиесіне аса жауапты қарау баршамыздың
негізгі міндетіміз. Себебі, Егеменді еліміздің ертеңгі оқу – білімнің, тәрбиенің тереңдігімен
өлшенеді. Осы салада, қазіргі даму барысында мәдениеттің көп саласы құрылымы
қалыптасуда. Соның бірі музыка – эстетикалық тәрбие берудің көзі. Жалпы музыкалық –
этетикалық сана мен музыка мәдениеті қалыптасатын негізгі құралы – музыканың өзі болады.
Музыкалық – эстетикалық сана деңгейі музыкалық қабілеттердің дамуына, сонымен қатар
балалардың жалпы дамуына көптен – көп әсері бар.
Музыкалық - эстетикалық сананың бастапқы формалары ерте кезде анықталған.
Шамамен 3 жасқа дейінгі музыкалық эмоциялар, музыкаға деген мұқтаждық қалыптасқан,
төртінші жылынан бастап музыка қызметінің белгілі түрлеріне қызығушылық танытады, алты
жастан бастап бағалау қабілеті қалыптасады, осылай музыкалық талғамның басы туындайды.
Балалар өзінің орындаушылығын саналы түрде бақылайды, музыка тілінің құралдары туралы
пікірлерін білдіреді. Бұл музыканы саналы түрде қабылдаудың алғы шарттарының бірі.
Музыкалық тәрбие – бұл балалардың музыка мәдениетін меңгеруіне, олардың
музыкалық қабілеттерін дамытуға және шығармашылық қабілеттерін қалыптасуға
бағытталған арнайы ұйымдастырылған педагогикалық үдеріс. Ондағы мақсат:
- музыка туралы білім қалыптастыру;
- орындаушылық дағдыларын жетілдіру;
- эмоционалды ашықтығы мен музыкаға елеңдеушілік қабілетін дамыту;
353
- Музыкалық – орындаушылық дағдыларын дамыту, шығармашылық қабілеттерін
белсендендіру;
Музыкалық тәрбиенің бастапқы ережелері ретінде оның негізін, яғни тәрбиенің
мазмұнын, әдістерін, ұйымдастыру формаларын айқындайтын қағидалар құрайды.
Қағидаларды таңдай музыканың ерекшелігіне және мектеп жасына дейінгілердің психикалық
ерекшеліктеріне байланысты.
Музыкалық тәрбиелеу үдерісінің даралау және саралау қағидаты педагогтың әр баламен
оқу – тәрбие үдерісінде оңтайлы нәтижеге жету мақсатында педагогикалық әсер етудің әртүрлі
формалары мен әдістерін икемді қолдануынан құралады. Жұмыс барысында балалардың
музыка қызметімен айналысуы үшін олардың қызығушылықтары, қабілеттері, мүмкіндіктері
ескерілуі қажет. Түзетушілік бағыттың қағидасы – арнайы әдістемелік тәсілдерді қолдану
жолымен жүзеге аспақ.
Музыканы қабылдау негізгі ретінде дыбыстық көрнекіліктерді пайдалану музыкалық
оқу іс – әрекеттің жетекші әдісі. Көрермендік көрнекіліктер – бұл картиналар, суреттер,
бейнежазбалар, музыканың графикалық бейнесі, сызбалар, кестелер. Алған әсерлерін
нақтылау үшін, таныс емес құбылысты, бейнені көрсетуге, музыкалық аспаптың бейнесімен
танысуға, дыбыстық көрнекілікпен үйлеседі, дыбыстық қабылдауға септігін тигізеді.
Құрамдастырылған мультимедиалық көрнекіліктьерге, интерактивті тақтаны қолдану арқылы,
оқу киносы, телеарна, бейнефильмдер жатады Ән айтуда және музыкалық аспаптарда
ойнағанда кәсіби орындаушылықтан барынша ерекшеленетін орындаушылық дағдылары
мен машықтарын қалыптастырумен қатар, меңгерілген түсініктер мен іс – әрекеттер
тәсілінің көмегімен музыкадан алған өз әсерлерімен бөлісу мүмкіндігі барынша маңызды. Іс
– тәжірибе әдісі деген – жаттығу, көрсету, ойнау болып табылады.
Музыка құралдарымен сендіру әдісі ол жарқын бейнелі музыканы тікелей тыңдап,
туындыларды орындау барысында балалардың ой – санасы адамдардың іс – әрекеттері,
сезімдері, қызметі туралы жаңа деректермен толығады; эмоционалды саласы – әртүрлі
күйініштер бояуларымен толығады. Балаларда музыканың көмегімен қалыптасатын көңіл күй
олардың танымдық, ойлау қызметін белсендіреді, табиғат көріністері, күнделікті құбылыстар
туралы музыкадан тыс түсініктерінің қалыптасуына ықпал жасайды. Сендірудің көмегімен
олардың мінез – құлқы уәждемелік негізде өзгереді, білу, қызығушылық үдерістеріне деген
көзқарастары өзгереді. Сонымен, балабақшадағы музыка оқу іс – әрекетіде уәждемені
қалыптастыруға ықпал ететін қызметтің әртүрлі түрлері мынандай:
- Хормен және жеке ән орындау;
- Музыкалық аспаптарды ойнау;
- Музыка тыңдау;
- Музыкалық – ырғақтық қимылдар;
- Әндерді, бағдарламалық сипаттағы пьесаларды сахналау;
- Балалардың тыңдаған және орындаған музыкасына қатысты әңгімелері (ойлары)
- Жеке шығармашылықтары: сүйікті музыкалық шығармаға салған суреті;
- Сөзжұмбақтар, ребустар шешу;
- Музыкалық викториналар, байқаулар;
- Коммуникативтік ойындар.
Музыкадан оқу – іс әрекетінде ОТҚ, көрнекілік құралдар, дидактикалық ойындар, түзету
және қимылды ойындар, сызба – карточкалар, ырғақты би жаттығулары, бірге қарапайым
музицирлеу үшін музыка аспаптары қолданамыз.
Сонымен, музыка жетекшісінің өзекті мәселесінің бірі- музыка күшін түсінетін және
оның рухани маңызын бағалай білетін музыкалық білімді азамат тәрбиелеу. «Музыканың
балаға деген әсері өте маңызды да пайдалы, неғұрлым бала осыны ертерек сезінсе,
соншалықты оған тиімді», - деген Белинский.
Қазіргі білім мен өркениеттің дамыған ғасырында ой – өрісі жоғары, жан – жақты
дамыған ұрпақ тәрбиелеуде балабақшаның атқарар қызметі айрықша. Балаларды мектепке
сапалы дайындау, ойлау қабілетін дамыту, білімді меңгертуде қажетті мүмкіндіктерді қолдану
