Да п а л ы қ дүниетаны мы Әрбір ғалы м


бет59/94
Дата13.09.2023
өлшемі
#43348
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   94
b892

Д ү н и ед е 
себеп сіз 
құбылыс ж оқ. Б іреу бай, бір еу
жарлы, бір еу сау, бір еу ауру т. б. А дам дарды ң әр түрлі
халде болуыиың себ еб і 
неде? Бұған ж ауап дайыи.
Бәрі Алла тағала әмірі. Әуел бастан маңдайға ж азы л-
ған ж а з у сол, оны ж ұрт тағдыр дейді. 
Олай болғанда
адам дарды бай етіп, кедей 
қылып, есті етіп, есер етіп
алалаған қүдай тағала деуден өзге қандай пікірге ке-
луге болады. Бұл күпірш ілік ғана емес, аллаға иланып
162


келтірген иманымыздың теріеке шығуы. Біз Алланың 
айыбы, міні жоқ деп оған иман келтірдік. Абай айтуын- 
ша: «...құдай тағала бір антұрғанға, еңбексізге мал бе- 
реді екен. Бір кұдайдан тілеп, еңбеқ қылып, пайда ізде- 
ген кісінің еңбегін жандырмай, қатын-баласын жөндеп 
асырарлық та қылмай кедей қылады екен. Ешкімге 
залалсыз бір момынды ауру қылып, қор қылады екен. 
Қайта бір ұры, залымның денін сау қылады екен. Әке- 
шешесі бір, екі баланың бірін есті, бірін есер қылады 
екен... Осының бәрі құдай тағаланың ғайыпсыз, мінсіз 
ғафур (кешіруші) рахимдығына, әділдігіне лайық келе 
ме?». Иә, бәрі жаратушының әмірімен болса, пенделер- 
дің әлденебір істерге душар болып, ұмтылғанынан не 
пайда. Алланың пендесіне еш өкпесі жоқ, бәрі жарату- 
шы қүдіретінде. Мұндай теорияны Батыста фатализм 
деп атаған. Абай онымен келіспейді, ол адамның еркін 
байлап-матап тастаушылықты Алла әмірі демейді. Оның 
айтуынша «Әрбір ақылы бар кісіге ғибадат парыз». Де- 
мек, иман келтіру үшін ақыл қажет. Ақылсыз иман жоқ 
немесе Алланы тану жоқ. Ақылы бар кісіге ғана иман 
парыз, яғни ақыл әрбір жанның өз қасиеті. Алла тағала 
пенделеріне қатысты айтса керек «мені таныған ақыл- 
мен таныр»— деп. Ақыл тоқтамай діннен не пайда. Егер 
дініміз жалған болып, ол жағын пенде сен ойлама де- 
генмен іс біте ме? Әрине жоқ, сондықтан Абай мынадай 
кесімді тұжырым жасаған: «...жақсылық, жамандықты 
жаратқан — кұдай, ләкин қылдырған қүдай емес, ауру- 
ды жаратқан күдай, ауыртқан қүдай емес, байлықты, 
кедейлікті жаратқан қүдай, бай қылған, кедей қылған 
қүдай емес». Мұны қалай түсінуге болады. Бұл жерде, 
менің ойымша екі мәселе бар. Бірі Алла пенделерін жа- 
ратқанда оларға ерік берген. Оны пенделер әр қилы пай- 
даланған. Айталық, жалқау кедей болған, еңбекқор 
дәулетке қолы жеткен. Сонда Алла адамға берген ерікке 
еркіндік берген. Еркіндік беруші Алла тағала, оны іске 
асырушы пенде. Өз еркін адам қалай пайдаланады, оны 
тек өзі білмек. Екіншіден, Алла тағала пенделеріне ой- 
лансын деп жақсылық пен жамандықты жаратқан. Сенің 
жақсы болуың, не жаман болуың өз колыңда. Бұл іске 
құдайдың қатысы жоқ. 
Шайтанның азғыруына ерсең 
жамандыққа бастайсың, періштең қақса ісің оңға бас- 
қаны. Дүние осындай арпалыста. Өмірдің қызығы — 
шайтанның азығы, ақылға салмасаң, нәпсіңді тыймасаң, 
парызыңды ұштамасаң оған құдай тағала кінәлі емес. 
Күнә өз басыңда. Алла тағалада күнә жок, ол пәк, ол
163



жүктеу

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   94




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау