Да п а л ы қ дүниетаны мы Әрбір ғалы м

пендесінін, күнәсіи кеш іруш і (ғ а ф у р ). А лла тағаланы ң

бет 60/94 Дата 13.09.2023 өлшемі #43348

Навигация по данной странице:

• Б І Л М Е С Т І К П Е Н А Й Т Ы Л Ғ А Н С Ө З Д Е Р (Ж иы рма тоғызыншы сөз)

пендесінін, күнәсіи кеш іруш і (ғ а ф у р ). А лла тағаланы ң болмысын тану, оған сену иман деген сөз. Ал иман ақыл- ды кісіге парыз деп ж оғар ы да айттық. Б І Л М Е С Т І К П Е Н А Й Т Ы Л Ғ А Н С Ө З Д Е Р (Ж иы рма тоғызыншы сөз) Б і з м а қ а л - м ә т е л д е р д і х а л ы қ сөзі деп, о л а р ғ а ш а ң ж у ы т п а у ғ а д а ғ д ы л а н ғ а н б ы з . А б а й б о л са с о л а р ғ а ау ы р сын а й тқ а н .  Ш ы н ы н д а д а б іл м ес т ік т е н п а й д а болып,  қ а л ы п т а с ы п « х а л ы қ сөзіне» а й н а л ғ а н , тә р б и е үш ін де,  ғ и б р а т үш ін д е қ у а т ы ж о қ м а қ а л - м ә т е л д е р т у р а л ы несі-  не а ш ы қ а й т п а с қ а . А бай: « Қ а з а қ м а қ а л д а р ы н ы ң көбін ің  іске т а т ы р л ы ғ ы д а б ар, іске т а т ы м а қ түгіл, не қ ү д а й ш ы -  л ы қ қ а , не а д а м ш ы л ы қ қ а ж а р а м а й т ү ғ ы н ы д а б а р » ,—  дейді де, б ірнеш е м а қ а л д а р д ы сынайды. Әрине, А бай  сыны мен келісуге де, келіспеуге де б о л ад ы . А б ай а й т к а н екен деп, мәселені м үлд ем ж а у ы п қ о й с а қ қ а те л е се м із.  Себебі, А б ай ү л кен-үл кен айтулы м әселелер т у р а л ы сөз  қ о зғ а ға н . Үлы т а қ ы р ы п т а р ту р а л ы қ а н д а й үл ы болсын  бір а д а м н ы ң а й тқ а н ы а қ и қ а т бола бермейді. С о н д ы қтан А бай айтты деген сөзге сын көзбен қ а р а у д ы ң өзі Абай  дәстүрі. А б ай е ш қ а н д а й ғ ү л а м а ғ а бас иіп, соның сөзін  дәлм е-д әл қ а б ы л д а м а ғ а н адам . Ол керегін алып, өз са-  н асы на салып, д ұры с деп та п п а ғ а н істі а ш ы қ ай та біл-  ген. Қ а з а қ м а қ а л д а р ы ту р а л ы а й т қ а н д а р ы д а соның  бір көрінісі. А бай бүл сезде жеті м а қ а л д ы сынайды. О л а р: « Ж а р -  лы болсаң, арлы болма», « Қ а л а у ы н тапса, қ а р ж ан ад ы »,  «Сұрауын тапса, а д ам б аласы н ы ң бермесі жоқ», «Атың  ш ықпаса, ж ер өрте», « Ж ү з күн атан б олған ш а, бір күн  бура бол», «Алтын көрсе періште ж о л д а н таяды», «Ата-  а н адан м ал тәтті, алтын үйден ж а н тәтті». Б ұ л м а қ а л д а р д ы Абай бір қы ры н ан сынға алған,  ад ам ш ы лы қтан, ардан ©зге де қы л ы қта р бар. Адам атын  бүркеніп жүрген ант ұрған, хай уан дар бар. Сондықтан  солардан сақтанды ру үшін х а л ы қ «Ата-анадан мал тәт-  ті»,— деген м ақ ал д ы айтады. Ата-анасынан малы тәтті  ант ұрғанд ар дүниеде қ анш ам а. Демек, ад ам д ар арасын-  да осындай ж аты м сы з қы лы қтар бар, олар м ак ал д а  нақтылы бейнеленген.  Сірә, м ақ а л д а р тек позитивтік  мәнде ғана емес, адамды ж а т қы лы қтар д ан сақтандыру  мақсаты нда да қызмет атқараты нын естен ш ығарм ау  керек. Абайдың ж о ғары да келтірген м ақ ал д а р ға берген 164 жүктеу Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз