Білім беруді ақпараттандыру
жағдайында қашықган оқытуды
жүзеге асыру
Ж .БА Л А П А Н О ВА ,
Атырау
облыстык,
кадрлар біліктілігін арттыратьш
ж әне кайта даярлайтын институты
Білім беру ж үйесінің максаттарынын бірі -
әрбір адамға оның қызы ғуш ы лы ғы , қабілеті
мен қаж еттіл ігін ескере отырып еркін және
ашык түрде емір бойы білім алуына м үм кінд ік
беру.
Бұл мәселені мемлекет м ектеп ж ү й е с і,
күндізгі және сырттай бөлімдері бар арнайы
орта, жоғары оқу орындары және білімді арт-
тыру жүйесі аркылы шешетін.
Білім берудін бір формасы ретінде каш ы к
тыктан білім беру ғылыми-техникалык рево
люция және коғамдык өмірді акпараттанды-
рудың бір бағытымен дамытылуда.
Дүние ж үзікде бірнеше онжы лды қ мерзі-
мінде сәтті дамып келе жатқан кашыктыктан
білім беру тәжірибесінде мынадай үш негізгі
технологияларды атап әтуге болады:
-к ей ст ік т е х н о л о г и я
- кағаз, электрондык
және басқа да тасымалдағыштарда және білім
алуш ы ларды н ө з ін д ік б іл ім алуы ү ш ін
жіберілетін мультимедиалык оқу-әдісте.мелік
материалдардын жинактауларын (кейстерді)
толымдауға негізделген технология;
-Т В -техн ол оги я л ар
- бұл білім алушыларға
оқу-әдістемелік материалдарды ж еткізу, білім
алушылардын окытушылармен және өзара іс-
әрекетін және білім алушылардын акпараттык
білім беру ресурстарына кол ж е ткізуін қам-
тамасыз ету үш ін теледидарды пайдалануға
негізделген жүйе;
-ж ел іл ік технология
- оку-әдістемелік мате-
риалдармен камтамасыз ететін білім алушылар-
дын окы туш ы м ен және б ір -б ір ім е н интер-
активтік өзара әрекетгесу нысанын, сондай-ак
Интернет ж е л ісін пайдалану негізінд е о ку
процесіне әкім ш ілік етуді камтитын технология.
Кдшыктыктан білім беруге жана кызығушы-
л ы қ те л еко м м ун и ка ц и я л ы к технологиялар
кұралдарынын жаппай дамуы, бүкіләлем дік
ак.паратгық жүйе Интернеттін дамуы салдары-
нан пайда болды. Сынып бөлмесінен тыс, окыту
шы мен оқушы арасындағы жедел акпарат ал-
масу күралы ретінде байланыстың жоғары жыл-
дамдыкты катынау ж елісіне педагогикалы к
коғамцастыкта үлкен үміт артгырылады.
Қазакстан Республикасы Білім және ғылым
м инистрінің 2007 жылғы "24" желтоксанда №
590 бүйрығымен бекітілген қашыктык.тан білім
беру технологиялары бойынша оку процесін
ұйымдастыру ережесінің 13 тармағына сәйкес
каш ы кты ктан білім беру технологиясы бой
ынша о ку процесін үйымдастыруға кажетті
жағдайлар келесідей болуы тиіс:
-телекоммуникациялык, желіге шыгатын (И н
тернет, спутниктік теледидар) жабдықтар;
- білім алушылар үшін оқу-әдістемелік және
оқу-әкімшілік ақпараттарынан туратын беттері
бар білім беру Интернет-порталы;
-
әртурлі терминалдардың, мультимедиалық
сыныптардың, электрондык, оку залдары;
- CD, DVD дискілеріне арналган оку контенті
( жекемениіік немесе сатып алынган);
- желілік оқу мультимедиа контенті ( жеке-
меншік жэне сатып алынган);
- тиісті дайындықтан өткен профессорлық-
оқытушылық, оқу-көм екш і ж әне техникалық
персоналдар;
-
жекеменшік контентін (лоісалъдык, және
желілік) қуру ушін мультимедиа зертханалары;
- желілгк тестілеу кешендері;
- оқы т уды басқаруды ң ж елілік ж уйелері
( Learning Management Systems - LMS).
О к ы т у к о н т е н т ін б а ска р у ж ү й е л е р ін ін
(L e a rn in g C o n te n t M anagem ent System s-
LC M S ) бар болуы каш ы кты ктан білім беру
технологиясы бойынша оку проиесін ұйымда-
стырудын кажетті шарттары болып табылады.
Осы атап ө тіл ге н ш арттардың барлығы
акпараттык коммуникациялык технологиялар-
ға негізделген.
Акпаратты к коммуникациялык технология
ларды колдану уакыттык, жас ерекшелік жэне
ке н іс тіктік тоскауылдарды женеді жэне әрбір
адамға өмір бойы білім алуға м үм кінд ік береді.
А кп а р а тты к ко м м ун и кац и я л ы к технология
ларды мектепте енгізуд ін ен басты шарты -
заманауи компью терлік техникамен камтама-
сыз етілуі.
Акпараттандыру жүмысы тек кана компью-
терлік техникамен жабдыктаумен ғана шек-
телмей, облыс мектептері 100 пайыз интернет
желісіне косылды. Жоғары жылдамдыкты ин-
тернетпен осы мектептердің 80% жұмыс жа-
сайды.
Білім беру жүйесіне акпараттык-коммуни-
кациялык технологияларды енгізу білім беру
үрдісін үйымдастыру сапасына елеулі езгеріс-
тер енгізуге кабілетті, сонымен катар мектеп
окуы н ы ң жоғары нәтижелелігін камтамасыз
ететін е кпін болып табылады. Мультимедиа-
лык-лингаф онды бағдарламаларды дайындау
білім жүйесін акпараттандыру үрдісін дамы-
6
туда - оқы туға бағытталған бағдарламалық
кұралдар дайындалмайынша мүмкін емес бо-
лғандыктан, облыс мектептеріне 250 мульти
медиалык кабинеттер алғашында сингапурлык
Меритс ж елілік бағдарламасымен, кейіннен
отандық Пифагор бағдарламасымен камтама
сыз етілді.
Қашыктыктан оқытудың бағыттарының бірі
- серіктестік арнасы. Бұл жоба ауыл мектеп-
терінің ашык білім беру кеңістігіне -көпмәде-
ниетті түлға калыптастыру, ауыл мектептері
мұғалімдеріне ғы л ы м и -әд істе м е л ік кө м е к
көрсету, ауыл мектептерінің инфракұрылымын
дамыту, жоғары білімге кол жеткізуге мүмкін-
дік беру максатында үйымдастырылған.
2007 жыддан бастап интерактивті оқытудың
Президенттік бастамасы бойынша Атырау об-
лысының көптеген мектептері интерактивті
такталар, зертханалар
web-камералар және
баска да интерактивтік кұрылғылармен жаб-
дыкталды. Интерактивті такталар - мультиме
диалык матер иалдармен үлкен экран аркылы
жұмыс істей отырып, компьютерлік техноло-
гиялардын
м үм кінд іктерін кенейте түседі.
Сыныптағы окуш ылардын барлығы кө р іп ,
жұм ыс істей алатын такта, о куш ы мен
мұғалімнін ара-катынасын баска, жоғары ден-
гейге шығарады. Облысымызда аптасына бір
рет интерактивті сабак өткізу дәстүрге айнад-
ды. Осы жаңа технологиялар - откізілетін са
бактын сапасын көтере отырып, окушылар мен
мүғалімдердің акпараттык мәдениетін қалып-
тастырады. Бірак, жана
жабдык жанашыл
құралдармен жұмыс істейтін мүғалімдердің
кайта даярлауын талап етеді. Интерактивті
кұрылғыларды оку үрдісінде пайдалану бой
ынша курс-тренингтер ұйымдастырылып, об
лыс бойынша 650 пән муғалімдері окытылды.
Қазіргі заман талабына сай оку пәндерінін
барлык бағыттары бойынш а эл ектронд ы к
окулыктар күрылуда. Электрондык окулык -
окушыға жеткізілетін оку жэне зерттеу мате-
риалдарын акпараттык технологиялар аркылы
ұсынуды камтамасыз ететін тасымалдағыш-
тағы программалык жабдык немесе косымша
ғылыми-педагогикалық кұрал.
Мектептердін сайттарын әзірлеу жэне да
мыту мектепішілік акпараттық-білімдік орта-
ны күруға мүмкіндік береді, окушылардын оку
-таны м д ы к - ә р е ке т ін ін ө р іс ін ке ң е й тіп ,
мұғалімдердін әрдайым б іл іктіл ігін көтеруге
және өздігінен кәсіби жетілдіруге жағдай ту-
ғызады.
Окытудыц жана инновациялык әдістері жал-
пы мүғалім кауымын онын жана технология-
сын өздігінен іздеуге итермелейді. Каш ы кты к
тан білім беруде тындаушыдан жауапкершілік,
ұйымдастырушылық, өз бетінше жүмыс жа
сау сиякты психологиялык кабілеттер талап
етіледі.
Бірақ акпараттык технологияларды дамыту
мен оларды пайдалану тек алдынғы катарлы
техникалық денгейді талап етіп кана коймай,
оны іс жүзінде колдануға
қажет білім мен
оны колдану аясын, яғни коғамның иктеллек-
туалдык потенциалы болуы керек .
Заман талабына сай білім беру жүйесі жас
үрпакты жеке тұлға ретінде калыптастырудын
манызды мәселелерін шешудің түрлі жолда-
рын карастыруда. Оны калыптастыру коғам-
дағы негізгі сала-білім беру жүйесіне міндет-
теледі. Елдін елдігін, бірлігін сақтап, көркей-
тетін, баска елдермен терезесі тең оркен-
дейтін, болашағын айқын көрсететін білім
беру жүйесі. Казіргі заман мектеп окушыла-
рын кұбылматы әлемге бейімдеуге, озінін жеке
өмірінде болашак к ә с іп т ік әрекетті тануға
мүмкіндік беретін әзгерістерді талап етеді.
12
жылдық білім беру барлык ұлттык білім
беру жүйесіндегі реформа, ол "жылдам даму-
шы ортада өмір сүруге қабілетті, өзіндік дамуга
даяр, өзін таныта алатын және взі үшін де, қогам
ушін де бар мүмкіндігін пайдаланатын жоеары
білімді шыгармашыл, құзыретті тұлга қалыпта-
стыруды жэне дамытуды”
алдын ала болжай-
ды (Казакстан Республикасында 12 жылдык
жалпы орта білім беру Түжырымдамасының
жобасы). Білім беру технологиясы - оқу 5а-
рысын жоспарлау, окушылардан тест алу жэне
білім беру жүйесі ретінде мектеп іс-әрекетін
баскару ү ш ін ж үй е л і тәсіл мен ілеспелі
тәжірибелік білім жиынтығын қүрады. А кпа
раттык технология білім берудің негізгі мак-
саты коғам талаптарына жауап бере отырыгі,
коғам о м ір ін ін әр кезеңінде ка ж е т т іл ікт ің
өзгеріп, соған орай білім берудің де негізгі мак-
сатын езгертеді.
Акпараттык коммуникациялык технология
лар бойынша жаңа әртүрлі мәселелер жоба-
ланып білім беру саласына енгізілуде. М ұнын
бәрі ақырында, басым бөлігі интеллектуалды
орта мен казіргі заман технологиялары бола-
тын ашық акпараттык коғамда жүмыс істей
алатын жеке тұлғаны ң калыптасуына жана
жағдайлар жасайды.
Әр мұғалім озінін тәжірибесінде жана акпа
раттык технологияны пайдалану аркылы білім
сапасын арттыруға ерекше кеціл боле отырып,
мынадай максаттар коюына болады:
-
жаңа ақпсіраттық технология арқылы білім
сапасын арттыру;
-
қогам қажеттілігін қанагаттандыру ушін,
ақпараттық цогамга тәрбиелеу.
7
Достарыңызбен бөлісу: |
