Негізгі құралдарды пайдалану тиімділігін с ипаттайтын көрсеткіштер

« ның негізгі құралдарының пайдалану тиімділігінің сипаттайтын көрсеткіштерін анықтай отырып, есеп беру жылы базистік жылға қарағанда өндіріске арналған негізгі құралдардың орташа жылдық құны 49801 мың тг. өскен, қор қайтарымы негізгі құралдардың бір теңгесіне қанша өнім келетінін көрсетеді. Яғни есепті жылы 1 тг. негізгі құралға 0,69 тг (69 тиын) өнім көлемі келіп отырғаны анықталады. Жалпы есеп беру жылы базистік жылға қарағанда қор қайтарымы — 0,01 тг. болар болмас кеміген. Қор сиымдылығы керісінше 1 тг. өнім көлеміне қанша негізгі құралдар келетінін көрсетеді. Есеп беру жылы базистік жылға қарағанда қор сиымдылығы 1,42 тг. өсті. Ал жалпы есеп беру жылы 1 тенге өнім көлеміне 0,03 тг. негізгі құралдар келіп отыр. Қосымша жұмысшыладың қормен қарулану коэффиценті есептелінеді. Ол көрсеткішке есеп беру жылы базистік жылға қарағанда 110,2 тг. артқан. [17.187 б]

Қор сиымдылығы негізгі құралдардың тиімді пайдалану көрсеткіші болып табылады, ал негізгі құралдардың орташа құнының өнімді өндіру көлеміне қатынасы анықталады.

Қор сиымдылық келесі формуламен анықталады.

S 22293

S_б =-------=----------------

N 156708
272704

S_а = ----------------

187371

мұндағы S_б және S_а - есепті кезеңнің басы мен соңындағы қор сиымдылығы,

N - өнімді өткізуден түскен кіріс.

Қор сиымдылығының бағалануы мен есебі динамикада ерекше орын алады. Динамикадағы қор сиымдылығының өзгеруі дайын өнімнің 1 тг. шыққандағы негізгі құралдарының құнының өсуін немес төмендеуін сипаттайды. Біздің кәсіпорында 0,03 тг. өскен.

Қор қай тарымдылығының өсуін құрал - жабдықтардың орташа жылдық құнының өсу қарқынынан, дайын аөнімді шығару көлемінің жоғары болуы мен анықтауға болады.

Негізгі құралдардың әрбір өскен проценті үшін, дайын өнімді шығару проценті құрайды немес төмендейді.

Берілген көрсеткіш өндірістің техникалық тиімділігін бағалау үшін және кәсіпорынның зұзақ кезеңдегі жұмыс тиімділігінің динамикасын анықтауға мүмкіндік береді.

Өнімді өндірудің көлемінің өсуі өндірістік потенциялын кеңейтудің әсері мен анықтауға болады. Ол келесідей есептеледі.

4980160,69 = 34362,7 (тың тг.)

4980150,7 = 34860,7 (тың тг.)

мұндағы талдамалы кезең басы мен соңындағы өндірістік потенциял,

негізгі құралдардың өндіуінің көлемі,

Ққ - қор қайтарымдылығы.

Жыл соңында өндірістік потенциял 34362,7 мың тг. өскен. Негізгі құралдардың пайдалану тиімділігінің өсуі келесі формуламен анықталады.

0.7515678 = 10974.6;

0.696187377 = 129290.1;

мұндағы: НҚ _т.б. - негізгі құралдарды пайдалану тиімділігі.

Негізгі құралдарды қысқарту көлемін дайын өнім шығару әсері келесі формула арқылы анықталады:

Мұндағы негізгі құралдардың құнының төмендеуі.

Негізгі құралдардың құнының 49801 мың тг. өсуі, есепті кезеңдегі дайын өнімді шығаруға 0,7 мң тг. әсер еткен.

Қор қайтарымының әсер ету үлесі келесі формула мен анықталады.

Қор қайтарымдылығының өсуі дайын өнімді шығарудың өсуіне 2,59 тг әсер еткен. Дайын өнімнің шығару көлеміне осы 2 фактордың әсер етуі өндіріс рентабельділігінің өсуіне себеп болып отыр.

Дайын өнім қор сиымдылығының - 0,01 % төмендеген. Негізгі құралдараға салынған қаржылардың қатынастарын үнемдемегені көрініп тұр.

Қатынастық үнемдеу сомасы келесі формула арқылы есептелінді.

(0,69-0,7)<5187377 = -1873,77мың тг.

(0,69-0,7)516708 = -1567,08 мың тг.

мұндағы: қатынастық үнемдеу сомасы

дайын өнімді шығару көлемі;

Әрі қарай қатынастық үнемдеу сомасына және дайын өнімді шығару көлемінің өсуіне әсер ететін көрсеткіштерге талдау жүргізейік